Kula Jeopark sahasında yer alan üstün nitelikli doğal oluşumların şanı 2 bin yıldır bilinmektedir. Antik dönemin büyük Coğrafyacısı, Amasya doğumlu Strabon (MÖ 64 – MS 24) ansiklopedik şaheseri olan "Coğrafya" kitabında Kula'yı kömür karası bazalt taşlarından ötürü "Katakekaumene" yani Yanık Ülke olarak adlandırıp detaylı bir biçimde anlatmaktadır.
2013 yılında açılan Kula Salihli UNESCO global jeoparkı sadece Türkiye’nin değil aynı zaman Türki Cumhuriyetleri nde ilk ve tek UNESCO global jeoparkı. Kuruluşundan itibaren büyük dikkat çeken jeopark aynı zamanda Orta Asya’daki diğer jeopark çalışmalarına da ön ayak oluyor.
Jeopark nedir?
Sınırları belli, yeryüzü şekilleri ve jeolojik nitelikleri bakımından uluslararası öneme sahip, koruma, eğitim ve sürdürülebilir kalkınma faaliyetlerinin yapıldığı coğrafi alanlara jeopark denir.
Bu alanlar hem jeositlerin korunup gelecek nesillere taşınmasında hem de bölge halkının sosyal, kültürel ve ekonomik kalkınmasında büyük rol oynuyor. Bunların yanında jeoparklar doğal kaynakların bilinçli ve sürdürülebilir kullanımı, iklim değişikliklerinin zararları ve doğal afet riskleri hakkında toplumu bilinçlendirme ve farkındalık yaratma konusunda önemli bir yere sahip.
Türkiye’nin en genç volkanik sahalarından Kula Salihli UNESCO global jeoparkı
Kula Salihli UNESCO global jeoparkı, Manisa ilinin Kula ve Salihli ilçelerinin idari sınırlarını hepsini kapsayan iki bin 320 kilometre kare büyüklüğünde bir alana sahip. Gediz grabenin orta kesimi ve iç batı Anadolu platolarının batısında yer alan jeoparkın, jeolojik çeşitlilik bakımından fazlaca zengin bir yapısı var. Gerilme tektoniğinin aktif ve etkili olduğu bir bölgede bulunmasından dolayı park ve çevresi tektonik açıdan oldukça karmaşık. İki yüz milyon yıldan uzun bir geçmişin izlerini taşıyan parkta şist ve gnays gibi paleozoik yaşlı metamorfik kayaçlar ve prehistorik volkanik püskürmeler bulunuyor. Manisa Büyükşehir Belediyesi, Salihli Belediyesi ve Kula Belediyesi olmak üzere üç belediyenin desteklediği park, Türkiye’nin en genç volkanik sahaları arasında.
14 Mart 2016 tarihinde resmi gazete yayımlanan kararla bu üç belediyeden oluşan Jeopark Belediyeler Birliği kuruldu. Jeopark Belediyeler Birliğinin kuruluş amacı Manisa ilinin doğal güzelliklerinin daha iyi tanıtımı ile bölgenin turizm potansiyelini artırmak. Jeopark Belediyeler Birliği’nin görevleri arasında şunlar bulunuyor:
● Jeoparkın Avrupa ve UNESCO jeoparklar ağı standartlarına uygun işletilmesi için gerekli lojistik ve finansal destek çalışmalarını yürütmek
● Jeolojik mirasın korunmasına ve sürdürülebilir kullanıma dair yenilikçi uygulamalar araştırmak
● Jeopark bilincini toplumda yaygınlaştırmak ve geliştirmek amaçlı eğitimler, söyleşiler ve etkinlikler düzenleme
● Her kademeden öğrenci topluluklarını bilinçlendirmek için gezi ve doğa eğitim programları organize etmek
● Türkiye’nin zengin jeolojik mirasını dünya çapında konferanslara katılarak daha iyi tanıtılması ve korunması için çalışmak
● Türkiye içinde yapılması planlanan uluslararası jeopark etkinliklerine ev sahipliği yapmak
● Jeopark içinde çalışacak idari ve teknik personeli yetiştirmek
5 bin yıla dayanan ayak izleri
Türkiye'nin ilk ve tek UNESCO sertifikalı jeoparkı 'Kula- Salihli UNESCO Global Jeoparkı' içinde yapılan baraj inşaatı sırasında bulunan insan ayak izlerinin 5 bin yıllık olduğu ortaya çıktı. Biri 43 numara erkek ayağına ait olan izler arasında kadın ve çocuk ayak izleri de bulunuyor.
Kula Salihli UNESCO global jeoparkı Orta Asya’ya örnek oluyor
Türkiye’nin ilk ve tek UNESCO global jeoparkı özelliğini taşıyan Kula - Salihli jeoparkı yaptığı işlerle diğer Türk Cumhuriyetlerindeki jeopark çalışmalarına da destek oluyor. Bu kapsamda düzenlenen konferans ve etkinliklere katılan Kula- Salihli UNESCO global jeopark temsilcileri kendi bilgi ve tecrübelerini diğer ülkelere aktarıyor.
Kırgız yerbilimcilerin IGCP 727 adlı projeyi UNESCO’ya göndermesinin ardından 2020 yılında Kula - Salihli jeoparkı da projenin paydaşlarından biri oldu. Yerbilimleri dalının gelişmesini üzerine çalışmalar yürütülen projede Kırgızistan’ın Batken şehri çevresinde bir jeopark kurulması hedefleniyor. Kula - Salihli UNESCO global jeoparkı projeye, jeokoruma, jeopark ve jeoparkların kurulma süreçleri konusunda destek oldu.
16 Eylül - 21 Eylül tarihleri arasında bu amaçla Batken Üniversitesi’nde düzenlenen uluslararası atölyeye Rusya, Kazakistan, Özbekistan, Almanya ve Polonya gibi ülkelerden temsilciler katıldı. Prof. Dr. Tuncer Demir ve Doç. Dr. Ahmet Serdar Aytaç’ın Kula - Salihli UNESCO global jeoparkı temsilcileri olarak katıldığı atölyede önemli sunumlar yapıldı. Doç. Dr. Ahmet Serdar jeoparkların sürdürülebilir kalkınmadaki yerini anlatırken Prof. Dr. Tuncer Demir Kula - Salihli jeoparkını anlattı.
Avrupa’daki diğer jeoparklardan örnekler
Avrupa’da yaklaşık 88 tane UNESCO global jeoparkı bulunuyor. Bunların ilki Fransa’da 2000 yılında kurulan Haute - Provence UNESCO global jeoparkı. 60 belediyeden oluşan Alplerdeki büyük park, dünya çapında diğer jeoparkların geliştirilmesinde büyük öneme sahip. Haute - Provence jeoparkı kültürel, jeolojik ve doğal mirasa sahip çıkmanın yanında doğa ve çağdaş sanatı birleştiren projelerle güncele dair çalışmalar yapıyor. Andy Goldsworthy’nin Refuges d'Art adlı işinde katılımcılar park için yaklaşık 150 kilometrelik bir yürüyüş eşliğinde doğal ve kültürel mirası keşfe çıkıyor.
2010 yılında Almanya’da açılan Vulkaneifel UNESCO global jeoparkı ise maarlar, kuş barınakları, krater gölleri gibi birçok doğal alanı koruma altında tutuyor. Özellikle sürdürülebilir çevre konusunda yaptığı çalışmalar toplum bilincini artırma konusunda etkili. Hemen yanı başımızdaki Midilli (Lesvos) Adası UNESCO global jeoparkı da yaklaşık 20 milyon yıllık bir tarihe pencere açıyor. 2004 yılından beri UNESCO global jeopark üyesi olan park her yıl birçok öğrenci ve öğretim görevlisini kendi eğitim programlarına davet ediyor.
Kaynak ve Görseller:
Quick Yurt İçi Seyahat Sigortası
Yurt İçi Seyahat Sigortası, Türkiye içinde ister tatil ister iş amaçlı tüm seyahatlerinizde beklenmedik durumlara karşı yanınızdadır.
Yurt içi seyahatlerinde beklenmeyen olaylar canını sıkmasın.
Detaylı bilgi için:
