Anadolu’nun yıllardır süregelen Şamanizm gelenekleri

Türk toplumlarının birçoğu her ne kadar yıllar önce İslamiyet ve diğer tek tanrılı dinlere geçmiş olsalar da kültürlerin eski geleneklerinden tamamen kurtulması mümkün olmuyor. Bu gelenekler ya yeni dine adapte ediliyor ya da aynen baki kalıyor. İşte Anadolu’da hala süregelen eski Şaman gelenekleri.

40 sayısı

Eski Türk topluluklarında 40 sayısının önemli bir yeri vardı. Şamanizm inancında ruh bedeni 40 gün içinde terk ediyordu. Ayrıca Türk destanlarında da 40 sayısı çok fazla geçmekte. Örneğin Türeyiş Destanı’ndaki Sağan Han’ın bir kızı ve 39 hizmetçisi vardı. Yine aynı şekilde Dede Korkut Hikâyeleri’nde birçok yerde 40 yiğitler geçer. Türk topluluklarının İslamiyet’i kabul etmesiyle beraber, 40 sayısı karşımıza ölünün 40’ının çıkması, 40 mevlidinin okunması, bebeğin 40’ının çıkması gibi pratiklerle ortaya çıktı.

Kırmızı kurdele

Yeni doğum yapmış kadınların saçına takılan kırmızı kurdele, yine atalarımızdan kalma bir gelenek. Orta Asya mitolojisinde karşımıza çıkan Albıs ya da Alkız isimli cadının yeni doğum yapmış kadınlara ve bebeklere musallat olduğu düşünülürdü. Bu nedenle özellikle yeni doğum yapmış kadınlara kırmızı kurdele takılarak cadıya karşı önlem alınırdı.

Nazar boncuğu

Eski Türk geleneklerinden günümüze kalan bir diğer sembol ise nazar boncuğu. Nazar boncuğu günümüzde kötü göz, kötü enerji ve nazarı uzaklaştırmak için kullanılıyor. Üstelik artık sadece Türk dünyasına da ait değil. Öyle ki nazar boncuğu telefonumuzda emoji olarak bile var.

Baş tutularak su içilmesi

Su içerken el ile başın desteklenmesi de Şaman adetlerinden biri. Eski Türk topluluklarında su içerken baş tutulmasının sebebi, su içerken aklın baştan kaçabilmesi inancı.

Tahtaya vurmak

Göçebe bir toplum olan Türkler, daha önce girmedikleri ormanlara girerken kötü ruhları kovmak için ağaçlara vurup gürültü yapıyorlardı. Bu gelenek aynı zamanda doğayı koruyan ruhlara haber verip onlardan koruma dilemek anlamına da geliyor. Anadolu coğrafyasına komşu olan coğrafyalarda da bu gelenek buluyor. Hatta İngilizcedeki ‘knock on woods’ deyiminin kökeni de budur.

Kurşun döktürmek

Kut dökme olarak da bilinen kurşun dökmek günümüzde devam eden Şamanizm ritüellerinden biri. Kötü ruhların çaldığına inanılan kutu yani talih ve saadet unsurunu geri döndürmek için yapılır. Günümüzde talihin dönmesi, nazardan korunmak ve uğursuzluğu kovmak adına hâlâ kurşun dökülüyor.

Çaput bağlamak

Çaput bağlamak veya çalama, Türk halk inancında kutsal sayılan bir nesneye dilek dileyip bu dileğin gerçekleşmesi için yapılan bir ritüeldir. Şaman inancında özellikle ağacın seçilmesinin sebebi ise Gök Tanrı ve yer arasında bağlantıyı kurabileceğine inanılması. Ayrıca Şamanizm’de tabiatın büyük bir önemi olduğundan, ağaç göklere açılan bir kapı olarak da görülüyor. Anadolu’da hala devam etmekle beraber, Orta Asya’nın komşu coğrafyalarında da karşımıza çıkıyor.

Ölenlerin arkasından helva kavurmak veya yemek vermek