Boğazkesen Caddesi, Tomtom Mahallesi’nde bulunan büyüleyici atıl yapı Fransız Saint Joseph Yetimhanesi’ni görenleriniz vardır. Bina, yetimhanenin taşınmasından sonra birçok tarihi ve önemli yapının kartonpiyer işçiliğinin yapıldığı değerli bir atölye olarak işletilmiş. Bugünlerde ise binanın bahçesinde bir sosyal tesis yer alıyor.
Bahçesinde sosyal tesis yer alıyor
Fransız Saint Joseph Yetimhanesi, Beyoğlu’ndaki Tomtom Mahallesi’nde bulunan 155 yıllık bir yapı. Bina ayrıca 5 bin 275 metrekarelik, içinde meyve ağaçlarının bulunduğu yeşil bir alana sahip. Fransız Saint Joseph Yetimhanesi’nin bu güzel bahçesi, bir süredir Tophane Mekan adıyla bir sosyal tesis olarak hizmet veriyor. Yakın bir zamana kadar Cemal Cinbiz’in Kartonpiyer ve Alçı Müzesi olarak ziyaretçi alan yapı, mülkiyet anlaşmazlığı nedeniyle birçok tartışmaya neden oldu ve olmaya devam ediyor. Yetimhanenin taşınmasıyla tütün deposu ve kartonpiyer atölyesi olarak kullanılan bina, 2015 yılında gerçekleşen 14’üncü İstanbul Bienali’nin mekanlarından biriydi.
89 yıl boyunca yetimhaneydi
Kayıtlara göre Fransız Saint Joseph Yetimhanesi’nin bulunduğu arsa 1866 yılında, Sultan Abdülaziz tarafından Daughters of Charity of Saint Vincent de Paul (Aziz Vincent de Paul’un Hayırsever Kızları) adındaki Katolik rahibe topluluğuna verildi. Bina, Saint Eugene Sarayı adıyla 1868’de Saint Joseph Yetimhanesi olarak inşa edildi. Ayrıca binanın bulunduğu arsaya, Fransız bir hayırsever tarafından Saint Eugene Ortaokulu yapıldı. Orphelinat Saint-Joseph adıyla 1957 yılına kadar aktif olan yetimhane, Bebek'e taşındı ve bina tütün deposu olarak kullanıldı.
Önemli yapıların kartonpiyerleri burada yapıldı
Bir süre sonra Kayserili kartonpiyer ustası Parseh Cezayirliyan’ın atölyesi olan bina; Parseh Bey’in oğlu Garabet Cezayirliyan, onun yetiştirdiği Kemal Cinbiz ve oğlu Cemal Cinbiz’in ustalıklarına şahit oldu. Dolmabahçe Sarayı, Yıldız Sarayı, Pera Palas, Emek Sineması, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Adile Sultan Sarayı, Sait Halim Paşa Konağı ve Malta Köşkü gibi yapıların kartonpiyer işçilikleri burada, Zanaat Atölyesi’nde yapıldı. Cezayirliyanlardan beri önemli ve değerli 150 yıllık kalıpları koruyan Cemal Cinbiz, yakın bir zamana kadar binayı atölye ve sa olarak kullanıyordu.
Tophane’deki diğer önemli yapılar
15’inci yüzyılda Bizans döneminde inşa edilen Tophane-i Amire Binası’nda, fetihten sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından top döküm merkezi kuruldu. 1850’lerden sonra Osmanlı İmparatorluğu’nda silah sanayisi için önemli bir yer haline gelen bina, 1900’lü yıllarda eğitim merkezi olarak kullanıldı. Bina, 1992 yılında ise Mimar Sinan Üniversitesi’nde devredildi. Günümüzde Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezi olarak ziyaretçilere açık olan yapı birçok önemli sergiye ev sahipliği yapıyor.
Şu an Mimar Sinan Üniversitesi’nin kullandığı bir diğer önemli yapı ise Tophane Kasrı. Tasarımı Mimar William James Smith’e ait olan ve Sultan Abdülmecid tarafından yaptırılan ve zaman içinde çevre düzenlemesi değişen yapıda, günümüzde Mimar Sinan Üniversitesi Geleneksel Türk Sanatları Bölümü bulunuyor.
Günümüzde Kılıç Ali Paşa Camii veya Tophane Camii olarak bilinen Kılıç Ali Paşa Külliyesi, Mimar Sinan’ın önemli eserlerinden biri. Kılıç Ali Paşa tarafından 1578-1580 yılları arasında yaptırılan eserde, hamam, türbe ve medrese de bulunurkenxcc hamam aktif olarak hizmet vermeye devam ediyor.
Kaynaklar:
https://kulturenvanteri.com/
https://www.mimarist.org/
https://www.indyturk.com/
https://www.themagger.com/
https://www.aydinlik.com.tr/
https://www.gazeteduvar.com.tr/
https://aposto.com/
https://www.sabancivakfi.org/
https://kultur.istanbul/
https://kulturelmiras.ibb.istanbul/
