Beyoğlu, Kurabiye Sokak’taki Hayata Sarıl Lokantası, gündüzleri satılan yemeklerin gelirini akşamları evsizlere verilen yemeklerin giderlerini karşılamak için kullanıyor. Bu lokantada yemek yemek bir anlamda evsizlere yardım etmek demek!
İstiklal Caddesi jilet gibi kesiyor Beyoğlu'nu... Bir yanı Tarlabaşı'ndan Dolapdere'ye uzanan ötekilerin dünyası, diğer yanı Cihangir'den Gümüşsuyu'na kadar uzanan, ötekilerin hizmet ettiği başka bir dünya. Gecelerini parlak ışıklı, neşeli müzikli, nefis kokulu restoranlar, gündüzlerini alacalı mağaza vitrinleri dolduran İstiklal'de her gün iki buçuk milyon insan adım atıyor. O insan seli gelip geçiyor ve geriye evsizler kalıyor. Beyoğlu'nda bir ATM önünü, izbe bir sokağı, metruk bir binayı ya da ıssız bir bankı ev belleyen, yaşamın dışına itilen insanlar...
İşte yine Beyoğlu'nda, Kurabiye Sokak'ta gündüz lezzetli yemek arayanlara, akşam da bir lokma ekmeğe muhtaç olanlara mükemmel hizmet sunan bir lokanta var. Adı, Hayata Sarıl Lokantası.
Köklü bir yardım geleneği
Hayata Sarıl Lokantası, Osmanlı'dan beri bu topraklarda var olan “askıda ekmek” gibi çok köklü bir yardım geleneğinden besleniyor: Askıda yemek. Pazartesiden cumartesiye haftanın altı günü sabah 11.00 akşam 20:30 saatleri arasında ücretli yemek yenilen lokantada akşamları saat 20:30 ile 21:30 arasında evsizlere ücretsiz yemek veriliyor. Bu saatlerde kapının önünde bir kuyruk oluşuyor. O zaman bu küçük lokantanın ne kadar büyük bir iş yaptığını anlamak kolaylaşıyor.
Evsizliği en iyi o biliyor
Hayata Sarıl Lokantası'nı hayata geçiren Ayşe Tükrükçü ile mutfakta pişen dayanışmanın serüvenini konuştuk. Aslında Tükrükçü, hepimizin bildiği bir isim. Gerek seks işçilerinin yaşam hakkı ve sosyal güvenceleri için verdiği mücadele gerekse de milletvekili adaylığıyla gündeme gelmişti daha önce. Tam da dayanışma gösterdiği insanlar gibi toplumun yok saydığı o insanların arasından sıyrılıp mücadeleyi kazanan biri.
Çocukken cinsel şiddete uğrayan, ailesinin sahipsiz bırakmasının ardından seks işçiliğine zorlanan ve böylesi trajik bir yaşama rağmen asla pes etmeyen Tükrükçü bugün yaptığı işlerle, sivil toplum alanında parmakla gösterilen bir aktivist, kadınların örnek aldığı güçlü bir figür.
Genelevden çıkmayı başarmış ama hayatta kalmak o kadar da kolay olmamış onun için. "1996’dan beri Şefkat-Der’de gönüllüyüm. Evsiz, işsiz kaldığımda onlardan gıda ve barınma yardımı da aldım. Temizlikçilikten tuvaletçiliğe her işte çalıştım. Ama konu ne zaman sigortamın yapılmasına gelse vesikam bahane edilip kapının önüne koyuldum" diyen Tükrükçü şöyle devam ediyor: "Zaten Şevkat-Der'le yıllarca geceleri evsizlere çorba dağıttık. Gündüzleri yemek satan, geceleri evsizlere yemek veren, onlara iş veren bir lokanta hayalimdi."
Fark Yaratanlar’dan biri
İşte Tükrükçü'nün güçlüklerle dolu hayatı başkalarına ilham olmuş. Önce şef Mehmet Gürs'ün dahil olduğu bir 7 adlı programda konuşmuş Tükrükçü. Sabancı Üniversitesi'nin “Fark Yaratanlar” projesine seçildikten sonra derdini anlatması daha kolay olmuş. Mutfak, reklam, medya, akademi çevrelerinden belli isimler ona destek olmuş. Dernek hayata geçmiş ve ünlü markaların desteğiyle lokanta açılmış.
Tükrükçü'nün hedefleri evsizlere hem iş hem de aş verdiği lokantayla sınırlı değil. Evsizlere banyo, çamaşırhane ve pansiyon imkanı sağlayacak bir çatı için hayırseverlere sesleniyor. Toplumun yok saydığı kesimlerin rehabilitasyonunun onlara iş ve aş vermekten geçtiğini savunuyor.
Peki Hayata Sarıl Lokantası dayanışmadan başka ne pişiriyor? Aşçılık da yapan Tükrükçü'nün spesiyali Antep dolması. Çünkü Antepli. Günlük menüde de şu yemekleri bulmak mümkün: Soğan çorbası, mercimek çorbası, ısırgan otlu pırasa çorbası, ekşi mayalı ekmek, etli kapuska, ev köftesi, zeytinyağlı pırasa, kereviz, şakşuka, humus, pazı borani, pesto soslu makarna, sebzeli makarna, sebzeli ya da tavuklu dürüm, elma tatlısı, hindistan cevizli brownie.
Tükrükçü "Sokakta dilenciye 1 lira vereceğinize buraya gelip 10 lira verip bir evsizin akşam yemeğine sponsor olabilirsiniz" diyor. Konu yardımlaşmaya gelmişken rakamlar hiç de iç açıcı değil aslında.
Kişi başı yapılan bağış yıllık 250 lira
Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı'nın (TÜSEV) istatistiklerine göre her 10 kişiden biri hayatında en az bir gece evsizliği yaşıyor. Her 100 kişiden biri kısa veya uzun süre evsiz kalıyor. Sadece İstanbul'da 10 binden fazla evsiz insan var. Bu rakamları daha da karanlık yapan Türkiye'de bir bireyin yılda ortalama yaptığı bağış miktarının 250 lira olması. Bu o kişinin gelirinin yüzde 1'i bile değil ve bu paranın 80 lirası filtre ve zekata, 50 lirası dilenciye, 40 lirası akrabalara, 15 lirası komşulara ve 17 lirası da sivil toplum örgütlerine bağışlanıyor. Yani evsizlere yardım yok aslında.
18 bin tabak ücretsiz yemek
Hayata Sarıl Lokantası, kapılarını açtığı 2 Kasım 2017 tarihinden bu yana 18 bin tabaktan fazla ücretsiz yemek servis etti. Ve yine en az 220 gönüllü lokanta için çalıştı, 900 kg'dan fazla gıda atık olmaktan kurtarıldı. Altı kişilik mutfak ekibinin dördü evsiz ve toplumda yok sayılan bireylerden oluşuyor. Bu ekip psikolojik destek, aşçılığa giriş eğitimi ve endüstriyel hijyen eğitimi aldı.
Hayata Sarıl Lokantası aynı zamanda sipariş üzerine de çalışarak catering hizmeti veriyor. Dünyaca ünlü Türk şefleri mutfağında konuk ediyor. Kısacası, hem bedeninizi hem de ruhunuzu doyurabildiğiniz bir mekan burası.
Adres: Hayata Sarıl Lokantası, Kurabiye Sokak, No: 3/1, Beyoğlu, İstanbul. Tel: 0 (553) 913 13 50
