Yaz mevsimi dört gözle beklense de kanser hastaları, özellikle kemoterapi ve radyasyon tedavisi görenler için zorlu sağlık ve yaşam tarzı sorunlarını da beraberinde getiriyor.
Hemen hemen tüm kemoterapi süreçleri, cildin güneşe karşı daha hassas olmasına neden olarak cilt reaksiyonlarına ve olası güneş yanıklarına neden olabiliyor. Döküntüye neden olan ilaçlar alanlar için güneş, cildin tepkisini yoğunlaştırabiliyor ve oluşan kızarıklıkları kötüleştirebiliyor. Dolayısıyla yakın zamanda radyasyon tedavisine maruz kalmış cilt, özellikle güneş ışınlarına karşı hassaslaşıyor.
Daha yoğun cilt reaksiyonlarına ve olası güneş yanıklarına yol açabilecek özel kemoterapi ilaçları şunları içeriyor:
● 5FU (5 Florürasil)
● Metotreksat
● Dakarbazin
● Mitmomisin
● Vinblastin
● Tamoksifen
● Biyolojikler (örneğin Cetuximab, Tarceva)
Birçok antibiyotik ayrıca cildin daha hassas olmasına neden olarak güneşe maruz kaldıktan sonra cilt reaksiyonlarına veya kızarıklığa yol açabiliyor. Bunlardan bazıları:
● Siprofloksasin
● Levakin
● Tetrasiklin
● Doksisiklin
● Bactrim (TMP-SMX)
Onkoloji hastalarının alıyor olabileceği ve güneş hassasiyetine yol açabilecek diğer ilaçlar:
● Lasix (Furosemid)
● Hidroklorotiyazid
● Benadryl
● Aleve ve Feldene
● Kardiyak ilaçlar-doktorunuza sorun
● Compazine (proklorperazin)
Peki, güneşten kaynaklanan cilt hassasiyeti reaksiyonlarını önlemek için ne yapabilirsiniz?
1. Güneşe maruz kalmaktan kaçının
Her insanın güneşte geçirdiği zamanı sınırlaması gerekse de kemoterapi hastalarının ciltleri UV ışınlarına karşı daha hassas olabileceğinden daha fazla önlem almaları gerekiyor. Yine de güneşe çıkmanız gerekiyorsa bazı önlemler almanız güneşin zararlı etkilerinden kaçınmanız konusunda yardımcı olabilir.
Gün ortasında güneşe maruz kalmaktan kaçının: Güneş sabah 10 ile öğleden sonra 4 arasında daha yoğun olarak hissediliyor bu nedenle bu zaman diliminde dışarıda geçirdiğiniz zamanı sınırlamanız iyi olabilir.
Güneş kremi kullanın: Çinko oksit ve titanyum dioksit içeren güneş kremi kullanmanızı öneririz. Etkinliğini artırmak için her iki saatte bir veya yüzdükten ya da terledikten hemen sonra tekrar uygulamak en iyisi.
Eşarp kullanın: Saçlarını kaybeden ya da baş ve boyun bölgelerine radyasyon tedavisi uygulanan kanser hastalarındansanız kafa derinizi pamuklu bir eşarpla koruyabilirsiniz. Bazıları peruk takmayı tercih etse de peruklar güneşte daha sıcak hissedilmesine neden olabilir.
Bronzlaşmaktan kaçının: Bronzlaşmak, kemoterapi gören hastalarda cilt kanseri gelişme riskini artırabilir. Bu durum kanser olmayan kişilerde de görülebilir ve kişilerde güneş yanıkları ve erken kırışma görülebilir.
2. Susuz kalmayın
Kanser hastaları, tedavileri iştahsızlığa neden olabileceğinden normalde yedikleri gibi yiyip içmeyebiliyorlar ve kolayca susuz kalabilir. Sonuç olarak, genellikle mide bulantısı, ishal veya tat alma duyusunda değişiklik yaşayabilirsiniz.
Su içmek, kanın vücuda besin ve oksijen takviyesi yapmasına yardımcı oluyor ve ayrıca eklemlere iyi geliyor ve kişinin vücut ısısını, kalp atış hızını ve kan basıncını düzenleyebiliyor.
Ayrıca, vücut bazı kemoterapi ilaçlarından böbrekler yoluyla kurtulabiliyor, bu nedenle bu organların düzgün çalışması için yeterli suya sahip olması gerekiyor. Yeterince su içmezseniz böbrek hasarına yol açabilecek böbrek taşı ve idrar yolu enfeksiyonu geliştirme riskiniz artabilir.
3. Havuzlardan uzak durun
Radyasyon tedavisi cildin havuzda kullanılan klor gibi kimyasallara karşı hassasiyetini artırabileceğinden hastaların yüzmenin güvenli olup olmadığını doktorlarına danışmaları gerekiyor.
Ayrıca bakteriler durgun sularda geliştiğinden, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin ciltlerinde bir yırtık varsa göletlerde veya göllerde yüzmelerini önermiyoruz.
4. Sıcak yorgunluğu ve güneş çarpması belirtilerine dikkat edin
Özellikle kanser hastalarına gün boyunca su içmelerini öneriliyor. Bu aynı zamanda sıcak yorgunluğu ve güneş çarpmasının etkilerini önlüyor veya belirtilerini azaltıyor.
Sıcak yorgunluğu
Baş ağrısı ve mide bulantısı da bir kişinin sıcak bitkinliği yaşadığının işareti olabiliyor. Bu durum, yüksek sıcaklıklara kısa süreli maruz kalındığında yaşlı hastalarda ve obez olanlarda da yaygın. Sıcak yorgunluğu yaşıyorsanız, aşağıdaki belirtileri yaşayabilirsiniz:
● Kas krampları.
● Aşırı terleme.
● İdrarda azalma.
● Soluk bir cilt.
Ancak klimalı bir odaya geçmek, dinlenmek veya serin bir şeyler içmek semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Güneş çarpması
Güneş çarpması, insanlar sıcakta uzun süre vakit geçirdiklerinde ortaya çıkabiliyor. Belirtiler ise şu şekilde sıralanabilir:
● Kusma.
● Nabız yüksekliği.
● Kafa karışıklığı.
Bu durum hayatı tehdit edici olabilir, bu nedenle acil olarak doktorunuza danışmanız öneriliyor.
5. Serin alanlarda egzersiz yapın
Kanser hastasıysanız, hangi tür aktivitenin sizin için uygun olduğunu belirlemek için herhangi bir egzersiz programına başlamadan önce tıbbi tavsiye almalısınız. Ayrıca doktorunuz, kardiyomiyopati gibi kanser tedavisinin geç etkilerini yaşayıp yaşamadığınızı kontrol edebiliyor. Bu durum, kalp organlara kan pompalamakta zorlandığı için kalp yetmezliğine yol açabiliyor.
Ayrıca, serin kalmanıza yardımcı olacağı için yaz aylarında klimalı bir alanda egzersiz yapmak en iyisi. Sıcağın yoğun olmadığı sabah erken saatlerde veya akşam geç saatlerde de egzersiz yapabilirsiniz.
Kaynaklar
https://gboncology.com/blog/loving-summer-during-cancer-treatment/#:~:text=Be%20sure%20to%20cover%20areas,Don't%20forget%20your%20lips!, Erişim Tarihi: 25.07.2023
https://www.toplinemd.com/breast-care-center-of-miami/blog/summer-tips-for-cancer-patients-and-survivors/, Erişim Tarihi: 25.07.2023
https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/types, Erişim Tarihi: 25.07.2023
