Kış geldi ve hastalıklar, hastaneleri dolduracak kadar arttı. Ateşli hastalıklarda evde uygulayabileceğiniz ateş düşürme yöntemleri bulunuyor.
Özellikle kış dönemlerinde artan hastalıklardan bazıları beraberinde yüksek ateşi de getirebilir. Normal şartlarda insanların vücut sıcaklığının yaklaşık olarak 37 santigrat derecede olması sağlıklı kabul edilir. Şayet vücut sıcaklığı 37 santigrat derecenin üzerinde ise o kişinin ateşi yükselmiştir. Çocuklarda ve bebeklerde ise vücut sıcaklığının 40 derecenin üzerine çıktığı durumlar risk taşır.
Ateş neden yükselir?
Vücut ısısının yükselmesinin birden fazla nedeni olabilir elbette. Ateşin kendisi bir hastalık olmasa da çeşitli sağlık sorunlarının en temel belirtilerinden biri olarak görülür. Ayrıca bazı ilaçların ve aşıların bir yan etkisi olarak da ortaya çıkabilir ateş.
Enfeksiyon veya hastalık: Yüksek ateş tablosu görüldüğünde bağışıklık sisteminin bir tehdide karşı savunmaya geçtiği düşünülebilir. Vücut, bakteri veya virüs gibi patojenlerin varlığını tespit ettiğinde, pirojen adı verilen kimyasallarla savaşa giriyor. Bu sırada pirojenler, hipotalamusa vücut sıcaklığını artırması için sinyal veriyor. Artan sıcaklık sayesinde patojenlerin büyümesi ve çoğalması önlenmeye çalışılıyor.
İltihap: İnflamatuar yani vücutta iltihap olan durumlar karşısında vücut kendisini savunmak amacıyla hipotalamusa vücut sıcaklığını artırma sinyali veren kimyasallar salar. Böylelikle ateş yükselir.
Sitokinler: Bağışıklık sistemi tarafından üretilen sinyal molekülleri olan sitokinler, bağışıklık yanıtında kritik bir rol oynar. Sitokinler de pirojenlerin salınımını uyararak ateşin çıkmasına katkıda bulunabilir.
Ek olarak yüksek ateşle birlikte genellikle aşağıdaki semptomlar da görülüyor:
- Titreme ve üşüme
- Yorgunluk
- İştahsızlık
- Kas ve eklemlerde ağrı
- Şiddetli yüksek ateş durumunda halüsinasyon görme
- Susuzluk
- İdrar çıkışında azalma
Yüksek ateş nasıl düşürülür?
Dinlenmek: Yüksek ateş, bağışıklık sisteminin yabancı bir patojenle savaştığının göstergesi ise bizim de bu savaşa dinlenerek destek vermemiz önemli. Vücut halihazırda enerjisini bu savaş için kullanacağından bu süreçte dinlenmek, semptomları hafifletmeye yardımcı olur.
Fazlaca sıvı tüketmek: Yüksek ateş halinde vücut, sıcaklığını dengeleyebilmek adına normalde olduğundan daha fazla sıvı kullanabilir. Özellikle su tüketimi, olası sıvı kaybının önüne geçebilmek adına 2,5-3 litre civarında olmalı. Sıvı kaybı oluşmaması için başta su olmak üzere evde hazırlanan taze meyve suları ve bitki çayları ile mineralli sular tüketilebilir. Birçok uzman ateşle mücadele edilen dönemlerde kafeinli içecek tüketilmesine sıcak yaklaşmıyor. Bunun nedeni kafeinli içeceğin sık idrar çıkışına neden olarak dehidrasyon yani sıvı kaybı riskini artırabilmesi.
Oda sıcaklığını ayarlamak: Ateşi çıkan kişi üşüyebilir. Bu durum karşısında oda sıcaklığı yükseltilmemeli. 20-25 santigrat derece arasında muhafaza edilmesi gereken oda sıcaklığı bu şekilde korunmalı. Aynı zamanda hasta kişinin dinlendiği oda, sıklıkla havalandırılmalı. Vücut ısısının daha da yükselmemesi için ateşi olan kişiye hafif, ince ve pamuklu giysiler giydirilmeli. Yine kişi üşüse de ve daha kalın bir örtü istese de uyurken üzerine ince bir battaniye örtülmeli.
Soğuk değil ılık duş almak/aldırmak: Halk arasında yüksek ateş durumunda sıklıkla kullanılan yöntemlerden biri de soğuk su ile duş aldırmak ya da almak. Soğuk su ile duş alınması veya buz ile kompres uygulanması, geçici ve kısa süreli olarak ateşin düştüğü izlenimini uyandırır. Soğuk su ya da buz damarların daralmasına, buna bağlı olarak sıcaklığın dışarı çıkamamasına neden olabilir. Ateşliyken soğuk duş alınması halinde vücudun sıcaklığı ani biçimde düşse de ateş kısa sürede ve tekrar yükselmeye başlayabilir.
Besinlerden yararlanmak: Ateşi düşürmeye çalışırken beslenmeden destek almak da önemli. Bu süreçte su içeren ve enerji veren besinlerden yararlanılabilir. C vitamininin zengin olduğu domates, taze biber, roka, maydanoz, mandalina, greyfurt, portakal, nar, kuşburnu ve kivi tüketilebilir. Bağışıklık sistemi için önemli olan çinko ve selenyum zengini deniz ürünleri, et, soğan ve sarımsak, çiğ fındık, ceviz, badem yenebilir. Beta-karoten zengini balkabağı, havuç, ananas, hurma ve kayısı tüketilebilir. Solunum yollarını açan, sindirimi düzenleyen, toksin atıcı, gaz söktürücü ve antiseptik özellikleri ile zencefil; antiinflamatuar etkisi ile zerdeçal; bakteri ve virüslere karşı etkili kakule yemeklerde ve çaylarda kullanılabilir.
Yüksek ateş için doktora gitme zamanı
Aşağıdaki durumlarla karşılaşılması halinde vakit kaybetmeden hastaneye ve ilgili doktora gidilmeli.
- Yaş fark etmeksizin ateş, 40 derecenin üzerine çıktıysa,
- Yaş fark etmeksizin yüksek ateş 3 gündür sürüyorsa,
- Ateşi olan bebek ya da çocuğun havale geçmişi bulunuyorsa,
- Yaş fark etmeksizin ateşi olan kişi yemek yemiyorsa, yediklerini yutmakta zorlanıyor; kusma isteği duyuyorsa,
- Bebek ve çocuklarda, yüksek ateşle birlikte seyreden ağlama, inleme, huzursuzlanma varsa,
- Yaş fark etmeksizin nefes almakta zorlanma oluyorsa,
- Yaş fark etmeksizin yüksek ateşle birlikte seyreden kusma ve ishal görülüyorsa,
- Yüksek ateş, evde uygulanan yöntemlerle düşmüyor ve ateşe şiddetli baş ağrısı, idrar çıkışında azalma gibi semptomlar da eşlik ediyorsa…
Ateş yükselmesi bağışıklık mücadelesinde genellikle yararlı bir tepki olsa da sürekli veya aşırı yüksek ateş endişe verici olabilir. Vücut sıcaklığını normal seviyelere döndürmek amacıyla yapılması önerilenler işe yaramıyorsa, doktora baş vurarak ateşi düşüren ilaçlar alınabilir ve genel sağlık durumu düzeltilebilir.
*Tedavi tavsiyesi değildir. Riskli durumlarda doktora ve hastaneye gidilmesi önerilir.
Kaynaklar :
