Bodrum’un dünyaca ünlü sanat köyü Dibeklihan, bu yaz etkinliklerini salgın önlemleriyle harmanlayarak gerçekleştirdi. Dibeklihan’ın Yöneticisi Uluç Tezer, “Aydınlanma yolunda, kültür ve sanat her zaman bir çare bulur” diyor.
Bodrum’un Yaka Köyü’nde bulunan ve 12 yıldır kendi imkanlarıyla hizmet veren kültür ve sanat köyü Dibeklihan, 40 dönümlük bir arazi üzerine Cenap Tezer ve Gülay Tezer tarafından projelendirildi. Dibeklihan’da müzeler, dükkanlar, sergi alanları, restoran ve sadece kültür ve sanata ayrılmış mekanlar bulunuyor. Ulusal ve uluslararası birçok sergiye, yerli ve yabancı sanatçıların söyleşi, imza günü ya da konser gibi etkinliklerine ev sahipliği yapan Dibeklihan da koronavirüs salgınından etkilendi. Dibeklihan’ın yöneticisi Uluç Tezer’le salgını ve pandeminin Dibeklihan’a yansımalarını konuştuk.
Salgın, insanların, hayatı algılamasında ciddi değişikliklere neden oldu. Siz, salgının başından bugüne kadar yaşananları, kendi pencerenizden nasıl değerlendiriyorsunuz?
Covid-19 salgınının ortaya çıkışı tüm dünyada kaygıya neden oldu. Tarihsel süreç boyunca belki de insan sağlığı ve yaşamı, kitlesel olarak hiç bu kadar tehdit altında olmadı. Toplumsal olarak yaşam alanlarını kısıtlaması ve bilinmezlikleriyle yaşattığı korku, hayata dair psikolojik etkileri de ortaya çıkardı. Bu durum bizleri hem bedensel hem de ruhsal anlamda birçok farkındalığa da götürüyor. Bu süreçte zaman kavramını hiçe sayan bir salgın hastalığın yaşamımızdaki yeri, kaygının yanı sıra alışkanlığa da dönüyor. Artık bu hastalıkla yaşamaya da alışıyoruz. Bu durum özellikle yaratım sürecindeki sanatçı, yazar ve şairleri de etkiliyor. Eserlerde ve yapıtlarda pandeminin yansımalarını görmeye başladık. Bu sanatın sürekliliği açısından umut vaat ediyor.
Ancak kültür ve sanat alanında Türkiye’de yapılan ve yapılacak olan sergi, konser, tiyatro, festival, bianel gibi birçok etkinlik yine sürece bağlı olarak gerçekleştirilemiyor. Dibeklihan olarak bizler de doğal olarak olumsuz etkileniyoruz.
Dibeklihan, pandemi sürecini, özellikle yaz aylarını nasıl geçirdi?
Salgınla beraber alınabilecek önlemler kapsamında gündemi gün gün takip ederek kendi iş programımızı yeniden gözden geçirmek zorunda kaldık. Bu süreçte pek çok etkinliği sonraki yıla erteledik. Etkinliklerimiz arasında yer alan 100’ün üzerinde tiyatro gösterisi, açık hava film gösterimi, söyleşiler, yazarlarla imza günleri, şiir dinletileri, defileler, klasik müzik konserlerimizi de gerçekleştiremedik. Kısacası hazırladığımız yıllık kültür ve sanat takvimimizi 2021 programına taşıdık. Dibeklihan içerisinde bulunan üç kapalı sergi salonu yerine sadece açık alanları kullanmayı tercih ettik.
Bünyemizde yer alan ve tasarım ürünler satan dükkânlarımız, etnografya müzemiz, doğal ürünlerin yer aldığı Dibek Bakkal’ımız ve yeme içme alanlarımızdan sadece Dibek Sofrası birimimizle bu süreçte misafirlerimize hizmet vermeye devam ettik.
“Mottomuz ‘Sağlığınız sağlımızdır’ oldu”
Pandemi önlemleri, etkinliklere nasıl uygulandı?
Resmi olarak Dibeklihan’ın açılışı 1 Mayıs’tır. Bu süreye kadar kış aylarından itibaren belli aralıklarla tüm birimlerimiz dezenfekte edildi. Temizlik ve hijyen kuralları için uyguladığımız önlemler artırıldı. Dibeklihan’ı ziyaret eden herkesin girişlerde ateş ölçümleri yapıldı ve belirlenen kurallara uyulması konusunda konuklar uyarıldı. Maske takma zorunluluğuna dair ana girişlerimizde tabelalar, iç bölümlerde dezenfekte üniteleri ile her birimin içerisinde maske, ateş ölçer, kolonya ve dezenfektan bulundurduk. Böylelikle her alanda misafirlerin kendilerini güvende hissetmeleri sağlandı. Aldığımız sıkı tedbirlerle Bodrum’da güvenle ziyaret edilebilecek mekânlar arasında öncelik kazandık. Ziyaret eden misafirlerimizin de bu anlamda geri bildirimleri, teşekkürleri ve hassasiyetimizin takdir edilmesi bizleri mutlu etti. Bu nedenle bu yıl mottomuz “Sizin sağlığınız bizim sağlığımız, bizim sağlığımızsa sizin.”
Etkinlikler açısından tasarım ürünler satan dükkânlarımızın da yer aldığı Orhan Kemal Meydanı ve Nedim Günsur Sokak olmak üzere iki açık alanda sergilerimizi gerçekleştirdik. Açık alan olmasının avantajı bazı sergileri gerçekleştirmemizde bize fayda sağladı. Böylelikle sanat alanında az da olsa faaliyetlerimize devam edebildik. Bunun dışında 4’üncü Bodrum Caz Festivali kapsamında dört gün boyunca bir sergi ve sekiz caz konserine ev sahipliği yaptık. Salgın öncesinde Orhan Kemal Meydanı’ndaki konser alanının kapasitesi 350 kişilikti. Fakat bu süreçte Kültür Bakanlığı’nca belirtilen kurallar çerçevesinde sosyal mesafe, hijyen ve maske takma zorunluğu ile 80 kişilik bir oturma düzeni hazırlandı. Organizasyonda yer alan herkes belirlenen kurallar dahilinde birbirleriyle uyum ve iş birliği içinde çalıştı, anonslar yapıldı, konser boyunca uyulması gereken kurallar sık sık vurgulandı. Böylece hiçbir sandalye bile yerinden oynatılmadan, maske takma zorunluluğu ile ilgili uyarı dahi yapmadan kontrollü bir şekilde konserleri tamamladık.
“65 YAŞ ÜSTÜ SANATSEVERLER, GÜVENİP İLGİ GÖSTERDİ”
Düzenlenen etkinliklere ilgi nasıldı?
Yapılan etkinliklerde alınan tedbirlerin ve uyarıların sonucunda ziyaret eden misafirlerimiz için güvenle vakit geçirilebilecek bir kültür ve sanat ortamı sağlanmış oldu. Bu konuda keskin kurallarımız olduğunu sürekli vurguladığımız için Dibeklihan için dışarda “Çok sıkı bir kontrol var. Güvenle gidebilirsiniz.” denildiğini duyduk.
Hatta bilgi almak için arayan misafirlerimizden birkaç örnek verilebilir. Beş aydır evden dışarıya çıkmayan ama bir sanat eseri görebilmek adına bizi ziyaret etmek isteyen 65 yaş üstü bir misafirimiz, hangi saatlerde gelebileceğini sordu. Yine 65 yaş üzeri anne ve babasını ilk kez ev dışında bir mekâna götürmek isteyen bir konuğumuz bizi seçti. Bu anlamda teşekkürler de aldık. Bu süreçte bu yaşadığımız durumlar etkinliklere olan ilgiyi de doğal olarak artırdı. Caz konserlerinin misafir sayısı 80 kişi ile sınırlıydı. Bu nedenle konseri izleyemeyen bazı misafirlerimiz sadece restoran bölümünden yemek eşliğinde dinleme imkânı bulabildi. Buradan çıkarımla salgın hastalık aslında kültür ve sanata olan ilgiyi de artırdı.
“Nefes almak için gelebilirler”
Şu anda Dibeklihan’da yapılabilecek bir şey var mı?
Dibeklihan bünyesinde bulunan yeme-içme alanları getirilen kısıtlamalar nedeniyle kapalı. Bünyemizde yer alan tasarım ürünlerin satışının yapıldığı dükkânlarımız, etnografya müzemiz ve doğal ürünlerin yer aldığı Dibek Bakkalımız belli saat aralıklarında hizmet vermeye devam ediyor. Bu da Bodrum’dan geleceklere bir nefes alma alanı sunmak demek.
Önümüzdeki yaz sezonu için şimdiden bir hazırlığınız var mı? Planlarınızı öğrenebilir miyiz?
“Dibeklihan 2021 Kültür ve Sanat Programımız” hazırlandı ve güncellendi. Gerçekleştiremediğimiz sergi ve tüm etkinliklerimiz için verilmiş sözlerle etkinliklerimize devam etmeyi planlıyoruz. Salgınla ilgili uyguladığımız ve faydasını deneyimlediğimiz üst düzey tedbirlerimizle kültür ve sanat dostlarımızı bu süreçte yalnız bırakmamayı misyon ediniyoruz. Sanat, sanatçı ve izleyici arasında bir köprü görevi gören Dibeklihan, benimsediği kültür ve sanat misyonuna şartlar elverdiği müddetçe devam edecektir. Bu yaz, Bodrum’un ilk kısa film festivalini de düzenlemeyi hedefliyoruz.
Sanatın birçok dalını takip etmek için yüz yüze olmak ya da toplu katılım göstermek şart. Ancak pandemi bunu imkânsız kıldı ve kılıyor. Bu dönemin kültür ve sanata yansıması nasıl olabilir? Bir öngörünüz var mı?
Sanat ve kültürel faaliyetler salgın hastalıkla durma noktasına geldi. Sanatçıların atölyelerinde çalışma imkânları kısıtlandı hatta ortadan kalktı. Kültür ve sanatın her alanında çalışmalar yapan isimler maddi anlamda zor bir dönemde. Online yapılan konferanslar, etkinlikler ve sunumlar önem kazandı. Sürece göre alternatif yöntemler ve sunum teknikleri geliştirildi. Online sergiler, konserler, söyleşilerle kitlelere ulaşılabilirlik sağlandı. Aydınlanma yolunda, kültür ve sanat her zaman bir çare bulur.
