Son iki yıldır hayatımızda olan Covid - 19 virüsü ve varyantları her gün farklı gelişmelerle gündeme geliyor. En son ortaya atılan Delmicron varyantı da gösteriyor ki virüs hakkındaki yanlış bilgiler virüsten daha hızlı yayılıyor.
Delta, Omicron… Farklı bölgelerde farklı belirtilerle ortaya çıkan Covid - 19 varyantları. Peki Delmicron nedir? Gerçekten Covid - 19 varyantı mı? Diğer varyantlara göre farklılıkları neler?
Covid - 19 virüsü varyantlarının isimleri nereden geliyor?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), koronavirüs varyantlarını alfabetik sıraya göre Yunanca harflerle adlandırıyor. Örneğin, yeni bir koronavirüs varyantı bulunursa "Omicron"u takip eden harf bu yeni varyantın ismi olacak. Pi, rho, sigma gibi. Bu isimlere, yaygın olarak tercih edilen ölçütlere bakılarak uzun süren müzakereler ve potansiyel adlandırma sistemlerinin gözden geçirilmesinden sonra karar veriliyor.
Görsel Kayanak: theconversation.com
Bunu takiben, Dünya Sağlık Örgütü bu değişkenler için etiketler atıyor: Dikkat Çeken Varyantlar (Variants of Interest) ve Kaygı Uyandıran Varyantlar (Variants of Concern). Dünya Sağlık Örgütü bu adları ve etiketleri atarken, Omicron varyantının bilimsel olarak B.1.1.529 olarak adlandırılması gibi bilimsel adları da kullanmaya devam ediyor.
Delta varyantı insan hücrelerine daha kolay tutunabiliyor
Delta varyantı, bilinen diğer adıyla Hint varyantı, protein yapısında ortaya çıkan değişikliklerden dolayı insan hücrelerine diğer varyantlara göre daha kolay tutunabiliyor. Delta varyantından sonra ortaya çıkan Delta plus varyantı ise Hint varyantı ve Güney Amerika varyantının karışımı olarak görülüyor. Spike mutasyon yapısına sahip olan bu varyant aynı zamanda K417N olarak da adlandırılıyor.
Delta varyantı ve Delta plus varyantının belirtileri ise birbirinden çok farklı değil. Bu iki türün belirtileri genel olarak diğer korona virüs belirtileriyle de benzerlik gösteriyor. Bunlara örnek olarak yüksek ateş, şiddetli öksürük (kuru veya balgamlı), tat alma ve koku alma hislerinin zayıflaması, ishal, mide bulantısı, kollarda, bacaklarda, eklemlerde ve kaslarda ağrı, boğaz ağrısı ve nefes alırken zorlanma hissi olarak sıralanabilir.
Bunların yanında Delta varyantına mensup virüslerden etkilenen kişilerde ağırlıklı olarak baş ağrısı ve burun akıntısı şikayetleri baş gösteriyor. Yapılan araştırmalara göre Delta varyantına sahip hastalar yüzde 66 oranıyla en sık baş ağrısı; yüzde 53 oranıyla boğaz ağrısı ve yüzde 49 oranıyla burun akıntısı şikayetiyle hastanelere başvuruyor.
Uzmanlara göre Delta varyantı Alfa varyantına göre yüzde 60 daha hızlı yayılıyor. Bunun sebebi olarak virüsün anahtar ya da tırnaklı denilen kısmının Delta varyantında daha etkili bir şekilde çalışması gösteriliyor. Bu sebeple virüs hücrelere daha hızlı giriş yapabiliyor. Delta varyantından sonra bir buçuk metre olan güvenli sosyal mesafe uzunluğu iki metre olarak değiştirildi.
Bulgu ve belirtileri daha az ama daha bulaşıcı: Omicron
Associated Press tarafından yapılan açıklamalara göre Omicron varyantı ABD’de en baskın varyant haline geldi. Omicron varyantı, kasım ayında hastaların yüzde 95’ini etkilediği öne sürülen Delta varyantını geride bıraktı. BBC’nin haberine göre ise İngiltere de yüz bini aşkın Omicron varyantına sahip hasta bulunuyor. Omicron varyantının belirtileri diğer varyantlara kıyasla daha hafif olduğu için kişilerin hastaneye başvurma oranı daha düşük. Bu sebeple Omicron varyantının gerçek sayılarına ulaşmak da pek mümkün görünmüyor.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından kaygı uyandıran varyantlar listesine beşinci olarak eklenen Omicron virüsünün Afrika’da ortaya çıktığı düşünülüyor. Kuru öksürük, yüksek ateş, gece terleme, vücut ağrısı, tat ve koku alma hissinin kaybedilmesi gibi belirtiler gösteren bu varyant aynı zamanda aşırı halsizlik gibi semptomlara da sebep olabiliyor.
Uzmanlar belirtiler kendini ne kadar az gösterse de varyantın yayılma hızının oldukça güçlü olduğunu kaydediyor. Korona virüs aşılarının hedef aldığı spike proteinlerinin bu varyantta değişimlere uğramasından dolayı yayılma gücünün arttığı iddia ediliyor.
Delmicron yeni bir varyant mı?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve ABD Hastalık Kontrol Merkezi (CDC) gibi küresel sağlık kurumları Delmicron varyantı hakkında yorum yapmadı. Ayrıca Hindistan ulusal COVID-19 Görev Gücü ve Hindistan Tıbbi Araştırma Konseyi (ICMR) de bu varyant hakkında hiçbir şeyden bahsetmedi.
Dr. Shashank Joshi, Times of India adlı gazeteye yaptığı açıklamalarda Delmicron’un Delta ve Omicron varyantlarının kombinasyonu olan bir varyant olduğunu iddia etmişti. Bu açıklamadan sonra yine Hintli bir uzman olan Dr. Rakesh Kumar Mishra ve ABD’deki Jackson Laboratuvarı Enstitüsü’nden Derya Unutmaz böyle bir varyantın olmadığını belirtti. Herhangi bir sağlık otoritesi olan kuruluştan da Delmicron varyantına dair bir açıklama gelmedi.
