Bebeğiniz ya da küçük çocuğunuz varsa olası kazalara karşı ilkyardım bilmeniz şart!
Eğer küçük bir çocuğunuz varsa, ne kadar tedbirli olursanız olun, ufak tefek kazalara karşı yine de hazırlıklı olmanız gerekir. Çünkü merak ve öğrenme güdüsüyle hareket eden çocuklar, hiç ummadığınız anda ummadığınız tehlikelerle karşı karşıya kalabilir. Bu gibi durumlarda uygulayacağınız ilk yardım ise “hayati öneme sahip” olabilir.
Bu konuyla ilgili olarak bir uzmandan, Çocuk Doktoru Afşin Ünver’den kapsamlı bilgi aldık ve hangi tehlike halinde bebeklere ve çocuklara nasıl ilkyardım uygulanacağını sorduk. Anlattıkları, küçük çocuğu olan her anne-baba için “bilinmesi şart” niteliğinde…
Yanıklar
Bildiğiniz gibi yanıklar, durumun ağırlığına göre sınıflandırılır. Buna göre “Birinci Derece Yanık” kızarıklık, “İkinci Derece Yanık” kabarma ve “Üçüncü Derece Yanık” da ileri derece yanık anlamına gelir. Öte yandan, bebeklerin cildi yetişkinlere oranla sıcağa karşı çok hassastır. Böyle durumlarda, aşağıdakileri adım adım uygulayabilirsiniz:
1) Bebeği hemen tehlikeden uzaklaştırın ve yanan bölgeyi (elektrik yanığı olmadığı sürece) soğuk suyun altına tutarak serinletin. Giysiler yanan yere yapışmış değilse, çıkarın.
2) Enfeksiyon oluşmasını önlemek ve acıyı azaltmak için yanan bölgeyi temiz ve kuru bir gazlı bezle gevşek biçimde sarın. Asla yaraya direkt olarak buz veya krem uygulamayın. Aynı şekilde tereyağı, yağ veya pudra gibi halk arasında yanığa iyi geldiği söylenen maddeleri de kullanmayın. Bunlar yanık yarasının ciddi anlamda enfeksiyon kapmasına neden olabilir.
3) İkinci derece yanıkta çocuğu hemen tehlikeden uzaklaştırın ve yanan bölgeyi soğuk suyun altına tutarak serinletin. İkinci derece yanıklar ciddidir. Vücutta sıvı kaybına ve nefes alma zorluklarına neden olabilirler. O yüzden hemen ambulans çağırın. Yanık, vücutta büyük bir bölümü etkilediyse, tehlikeden uzaklaştırma ve suyla soğutma adımlarını uyguladıktan sonra çocuğu önce temiz bir çarşafa sonra da üşümesin diye bir battaniyeye sarıp ambulansı bekleyin.
4) Eğer yanığın nedeni tiner, lavabo açıcı sıvılar, ocak temizleyiciler ya da çamaşır suyu gibi temizlik ürünleriyle temastan kaynaklanan kimyasal bir yanıksa hemen ambulans çağırın ve yardım gelene kadar bölgeyi soğuk suyun altına tutun. Eğer mümkünse kimyasal ürünün bulaştığı giysiyi (gerekiyorsa makasla keserek) çıkarın ve ciltle temasını önleyin.
5) Eğer çocuk prize metal bir obje sokar ya da bir elektrik kablosunu ağzıyla temas ettirirse ve elektrik çarpmasına bağlı bir yanık oluşursa hemen ambulans çağırın. Ama bu durumda yarayı kesinlikle suyla temas ettirmeyin. Sadece steril ve kuru bir sargı beziyle üstünü kapatın. Elektrik yanıkları önemsiz gibi görünebilir ama ciddi sonuçlara yol açabilirler. Daha da önemlisi, elektrik yanıklarına farklı bir ilk yardım uygulanması gerekir.
Güneş
Özellikle yaz aylarında bebekler ve çocuklar güneşten etkilenir. Bu etkilenme de genellikle üç şekilde kendini gösterir:
1) Güneş krampı: Bacak kaslarının sıkışarak kasılmasıyla kendini gösterir. Ciltte kabarma ve terleme de ortaya çıkabilir, ateş yükselebilir. Çocuk hemen gölgeye hatta soğuk bir yere götürülmeli ve su içirilmelidir. Kramp giren kasın gevşemesi için kramp giren bölgeyi yavaşça gererek bölgeye masaj yapmanız yeterlidir.
2) Güneş yorgunluğu: Ateş, mide bulantısı, kusma, ishal, baş ağrısı ve yorgunlukla kendini belli eder. Bu durumda ilk yapılması gereken çocuğun vücudunu ılık suyla yıkayarak vücut ısısını dengelemektir. Hemen sonra çocuğun dinlenmesini sağlamak bir yandan da ağız yoluyla sıvı tüketmesine yardımcı olmak gerekir. Çocuğunuz bir şey içebiliyorsa soğuk içecekler içmesi ve tuzlu yemekler yemesi daha iyi sonuç verecektir. Durumunda herhangi bir gelişme olmazsa mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekir.
3) Güneş çarpması: Yüksek ateş, çarpıntı, iştahsızlık, mide bulantısı, kusma, baş ağrısı ve yorgunlukla kendini gösterir. Bu durumda ilkyardım için fazla zamanınız yok demektir. Hemen çocuğu ılık suyla yıkayarak vücut ısısının dengelenmesini sağlayın ve hastaneye götürün! Hastane yolunda da buzla vücudunu serin tutup, sıvı vermeye çalışın. Halsizlik veya bilinç bulanıklığı nedeniyle bir şey içemiyorsa bunu doktora anlatın ki hastanede damardan sıvı verilsin.
Böcekler ve küçük canlılar
Ülkemizde binlerce farklı türde canlı yaşıyor. Bunların bazılarını tanımıyoruz bile. O yüzden böcek benzeri küçük canlıların sokmalarına karşı dikkatli olmak gerekiyor.
Böcek sokmaları
Böcek sokmalarında uygulanacak ilk yardım genellikle aynıdır. Öncelikle böceği hemen çocuktan uzaklaştırın. Böceğin soktuğu yeri bol su ve sabunla yıkayın, ardından bölgeye soğuk kompres uygulayarak yara bandı yapıştırın. Yara yerinde aşırı bir reaksiyon görürseniz ya da çocuğunuzun davranışlarında bir gariplik fark ederseniz hemen doktora başvurmanız gerekir. Doktora başvurana kadar anti alerjik krem sürmeyi unutmayın.
Arı sokması
Arı soktuğunda deride acı, şişme ve kızarıklık meydana gelebilir. Eğer sokma birkaç yerden gerçekleştiyse ya da nefes borusuna yakın bir yerdeyse ve çocuk da alerjik bir bünyeye sahipse, tehlike söz konusudur. Bu durumda bölge yıkanmalı, eğer görülebilir durumdaysa arının iğnesi çıkarılmalı, bölgeye soğuk uygulanmalıdır. Eğer arı ağızdan sokmuşsa ve solunumda güçlük varsa çocuğa buz emdirilmeli ve alerji hikâyesi olan çocuklar için hemen acil yardım çağrılmalıdır.
Akrep sokması
Ağrı, ödem, iltihaplanma, kızarma, morarma, adale krampı, titreme, karıncalanma, huzursuzluk hatta havale belirtilerine neden olabilen akrep sokması durumunda akrebin soktuğu bölge hareketsiz ve yatay konumda tutulmalı ve soğuk uygulanmalıdır. Gevşek bir bandaj sarılmalı ve herhangi bir girişimde bulunmadan tıbbi yardıma başvurulmalıdır.
Yılan sokması
Yılan sokması halinde morluk, iltihaplanma, kusma, karın ağrısı, ishal, şok ve kanama belirtilerinin yanı sıra psikolojik bozukluklar, kalp ritminde bozulma ve solunum düzensizliği gibi şikâyetler de görülebilir. Yılan sokması durumunda ilk önlem olarak yara suyla yıkanmalı, eğer sokulan yer baş ve boyun bölgesindeyse üzerine basınç uygulanarak zehrin dağılması geciktirilmelidir. Ardından soğuk uygulaması yapılmalı ve yara üzerinde bir girişimde bulunmadan tıbbi yardım istenmelidir.
Yaz aylarında bunlara dikkat!
Sıkça karşılaşılan kazalar ve yaralanmalar dışında yaz aylarında ve sıcak havalarda çocukların sağlığını hatta hayatını tehdit eden başka tehlikeler de var.
Havuzda
● Çocuğunuzu asla havuzda veya havuz kenarında yalnız bırakmayın.
● Oynamadığı zamanlarda havuzdaki oyuncaklarını toplayın.
● Yanında siz olmadan havuza ulaşmasını önlemek adına, havuz çevresine en az beş adım mesafede engeller koyun.
Bisiklete binerken
● Çocuğunuza mutlaka kask takın ve kaskın arka tarafının başını sıkmadığından emin olun.
● Bisikletin frenlerini sık sık gözden geçirin ve çalışıp çalışmadığını kontrol edin.
● Çocuğunuz 10 yaş altındaysa bisikleti sadece kaldırımda kullanmasını sağlayın.
Denizde
● Çocuğunuzu denizde veya deniz kenarında asla yalnız başına bırakmayın.
● Suyun derinliğini, denizin dalgalı olup olmadığını önce kendiniz kontrol edin, sonra çocuğunuzun girmesine izin verin.
● Çocuğunuzun ayağını deniz kabuğu keserse, kesilen yeri suyla yıkayıp yara bandı yapıştırın.
● Gözüne kum veya toz kaçarsa bol soğuk suyla temizleyin ve gözünü ovalamadığından emin olun.
● Denizanasına temas ederse, bölgeyi oksijenli suyla temizleyip temiz bir bezle kapatın ve mutlaka hastaneye götürün.
