Yıl sonu yaklaştıkça arabasını yenilemek isteyenler için alternatif kampanya seçenekleri daha şimdiden hazır. Sıfır araç alırken göz önünde bulundurmamız gerekenleri ve mayın tarlasına dönen ikinci el piyasasında dikkat edilecek hususları Oto Rapor’un Kurucusu Eray Üner'e sorduk.
Bir oto ekspertiz olarak araba almak isterseniz nasıl yöntemler kullanırdınız?
İkinci el bir araba alacaksam öncelikle arabayı yakından görürüm. Arabanın boyasına, kaportasına, dış görünümüne dikkatlice uzun soluklu bakışlar atarak adeta arabayla iletişim kurmaya çalışırım. Buzdolabı magnetini arabanın kaportasında gezdirerek kaportadaki boyalı yerleri bulmaya çalışırım. Ardından araç içinde uyuşturucu madde kullanılmış mı, pas, küf ya da başka bir kötü koku var mı diye koklarım. Sonrasında ise arabayı çalıştırarak bir sorun var mı diye motor sesini dinlerim. Son olarak aracı hareket ettirerek virajda ve kasislerde nasıl tepkiler verdiğini anlamaya çalışırım. Bu söylediklerimi herkes yapabilir, otomobilden anlamak çok gerekli değil.
Sıfır otomobil mi? İkinci el otomobil mi?
Sıfır ve ikince el otomobil alımı arasında kararsız kalmış olabilirsiniz. Bu kararı almanıza yardımcı olabilecek en önemli etken, bütçe durumunuzdur. Bütçeniz elveriyorsa sıfır otomobil alabilirsiniz. Ancak her otomobilin kronik arızası çıkabilir. Bunu da göz önünde bulundurmalısınız. Bugün bir araba 25 saatte üretiliyor, 25 saatin 10 saati boyaya ayrılıyor. Bu nedenle sıfır otomobillerin her ne kadar motor aksanı garanti altında olsa da boyayı garanti içine alamıyorlar. Yine sıfır arabalar taşınırken bazı kaporta çiziklerine ve ezilmelerine maruz kalabiliyor bu durumlarda garanti dahiline giremiyor.
Sıfır satın aldığınız araçlarınızı alır almaz bir ekspertize getirerek boya ve kaporta incelemelerini yaptırabilirsiniz. Beğenmiş olduğunuz otomobilin fiyatı bütçenizin epey üzerindeyse, ikinci el piyasasına göz atmayı denemelisiniz. Birçok marka ve modelin ikinci el fiyatları her ne kadar yarı yarıya düşmeyecekse bile bu orana yakın miktarlarda düşüş yaşanabilmektedir. Ancak ikinci el otomobil almanın belirli riskleri bulunuyor. Satın almaya karar vermeden önce bu riskleri kabullenmeniz gerekiyor. Alacağınız otomobili mutlaka ekspertize göstermelisiniz. Araç sahibi ekspertiz yapılmasına izin vermiyorsa almaktan vazgeçmelisiniz. Çünkü bu durum, satıcının aracına güvenmediğini gösterir. Şunu açıkça ifade edebiliriz; çoğu zaman ikinci el araçlar daha ekonomik ve konforlu seçenekler sunabiliyor. Kuru, düz bir sıfır araba almaktansa, birçok özelliğe sahip daha konforlu ikinci el arabaları çok daha uygun fiyatlara bulmak mümkün. Bunun da akılda tutulmasında fayda var.
Oto ekspertiz nasıl yapılır?
Bir otomobil satın almak istiyorsunuz ve arabanın detaylı ekspertizi için bir oto ekspertiz firmasına gitmeniz gerekiyor. Detaylı oto ekspertiz yaptırdığınızda alacağınız araçla ilgili en ufak ayrıntısına kadar otomobilde çıkacak problemleri görmeniz sağlanır. Bu sayede alacağınız otomobilin geçmiş kazalarının olup olmadığını öğrenebilir ve ayrıntılı bir şekilde aracın mevcut durumu hakkında bilgi almış olursunuz. Oto ekspertizde araç öncelikle motor testine alınır. Burada gücü, yıpranma payı ve aşınma durumu belirlenir. Sonraki aşamada bilgisayarlarla ve teknik ekip eşliğinde aracın boya, kaporta, değişen parçalar, hangi parçalarda boya olup olmadığı, kazaya karışıp karışmadığı kontrol edilir. Daha sonra sırasıyla DYNO kontrolü, yol similasyonu, çeşitli normlarda motor gücü ölçümleri, tork ölçümü, şanzıman aralık ölçümü ve tekerlek gücü ölçümü gibi bütün bölümleri en ince ayrıntısına kadar incelenir. Sırasıyla mekanik, iç, dış, alt kontroller yapılır. İnceleme sonucunda kişiye aracın hangi bölümlerinde hasar olduğunu belirten teknik rapor hazırlanır.
DEĞİŞEN PARÇA ARACIN DEĞERİNİ DÜŞÜRMEZ!
İkinci el araç alırken bize söylenenlere mi inanmalıyız yoksa gerçekten olanları mı öğrenmeye çalışmalıyız?
Bugün ilanlarda gördüğümüz çoğu aracın gerçek kimliğini yansıtmadığını artık hepimiz biliyoruz. Fakat yine de araç alırken mağdur duruma düşmemiz çok olası bir durum. İkinci el piyasasında araç satarken dürüst davrananların sayısı da oldukça az. Doktordan temiz araç, bayandan az kullanılmış sorunsuz gibi ilanlar çok güvenilecek ilanlar değil.
Bizde yanlış anlaşılan bir durum da değişen parçaların arabanın değerini düşürdüğü yanılgısıdır. Aslında bu sadece Türkiye’de yaşanan bir durum, Avrupa’da böyle bir durumla karşılaşmazsınız, aksine hasar görmüş bir parçanın değişmesi arabanın değerini artırır ve daha makbuldür. Türkiye’de ikinci el piyasasında çok ciddi sorunlar var. Bugün temiz diye aldığınız araç, aslında iki farklı araç parçalarının bir araya getirilmesiyle ortaya çıkartılmış ve satılmış araçlar olabiliyor. Yakın zamanda dolu yağdı ve bundan hasar gören araçların çoğuna boya yapılmak zorunda kalındı. Zaman içinde piyasaya düşecek olan doludan hasar görmüş arabaları anlamak nasıl mümkün olacak! Satışa çıkacak olan birçok kazalı aracın artık doludan hasar gördüğü iddia edilecek. Bu gibi sorunları net bir şekilde ortadan kaldırmak için yazılan ve söylenen hiçbir şeye inanmamak gerekiyor. Kapsamlı bir ekspertiz yaptırarak aracın önceki kazalarını, bakım geçmişlerini, aracın potansiyel olarak ne kadar masrafının olduğunu öğrenmek artık çok kolay. Sıfır araç alırken kafamız nasıl rahat oluyorsa aslında ikinci el araç alırken de aynı şekilde rahat olması gerekiyor.
Araç satıcıları oto ekspertiz raporu alabilir mi?
Evet, bir süredir kullandığınız aracınızı satmak istiyorsanız bir ekspertize başvurarak ekspertiz raporu alabilir ve ilanınıza ekleyebilirsiniz. Böylece ilk sizin aracınız talep görür, aracınızı değerinde satma imkanına sahip olursunuz.
Ekspertiz raporu aldığımızda bu bize neler kazandırır?
● Satın aldığınız araca değerinin üzerinde bedel ödememiş olursunuz.
● Kazasız ve hasarsız araç satın alma şansına sahip olursunuz.
● Hasar, kaza ve arızaları hakkında güvenilir bilgiye ulaşırsınız.
● Ekspertizi eksiksiz yapılmış bir ikinci el araç sahibi olursunuz.
● Araca ait trafik ve vergi borçlarından haberdar olursunuz.
● Aracın orijinal ve değişen parçaları hakkında detaylı bilgi edinirsiniz.
● Aracın bakım yapılması gereken noktaları hakkında bilgi sahibi olursunuz.
Oto Rapor olarak araç almak isteyenlere tavsiyeleriniz neler olur?
Satın almak istediğiniz aracın altını da incelemek isteyebilirsiniz, bu yüzden eski kıyafetler giymenizde fayda var. Ayrıca yanınızda temiz bir bez veya kağıt havlu ve el feneri de bulundurun. Gündüz vakti gitmeniz ve yağmurlu bir hava olmaması da size avantaj sağlar.
Satın almak istediğiniz aracın satıcısına sürekli sorular sorun. Zaman zaman aynı soruları farklı biçimde sormayı düşünün. Cevaplar tutarsız olursa aracı daha fazla incelemeye çalışın ve gerekiyorsa satın almaktan vazgeçin. Kontrol aşamasında hiçbir zaman aceleci davranmayın. Ödemeyi yapacak olan sizsiniz ve bir otomobil satın almak maliyeti yüksek bir alışveriştir. Aceleci davranmanız durumunda yanlış kararlar verebilir veya sorunlu olduğu bariz ortada olan bir noktayı gözden kaçırabilirsiniz. Araçla mutlaka deneme sürüşü gerçekleştirin ve bu deneme sürüşünde bir duvar yanında olmaya özen gösterin. 20-50 kilometre hızla bir duvarın yanında araç sürerken duvardan yankılanan sesler alışılmamış gürültüleri duymanız konusunda size yardımcı olacaktır. Eğer hali hazırda bir araca sahipseniz bu kontrolü kendi aracınızda gerçekleştirerek kulağınızı rutin sesler karşı alıştırmayı deneyebilirsiniz.
Aracı incelerken ekstra yapılması gereken önemli detaylar nelerdir?
Kilometre sayacının sökülüp sökülmediğini özellikle inceleyin. Sökme ve takma gibi işlemlerden geçip geçmediğini kontrol edin. Dijital ekranda bozulmalar var mı yok mu anlamaya çalışın. Direksiyonu kontrol ederken direksiyon simidinin yıpranmış olup olmadığını kontrol edin. Aracın kilometresine göre pedalların aşınma durumunu inceleyin. Hava yastığı çatlakları, torpido çatlakları, kapıların plastik aksamlarında kırılmalar ve çatlaklar konusunda titiz davranın. Eğer bu noktalarda çatlak veya kırılma varsa aracın şiddetli bir kazaya karıştığını anlayabilirsiniz. Çarpmanın etkisiyle bu bölgelerde çatlaklar oluşur ve bu çatlaklar araç toplanırken öylece kalır. Araçtan 2-3 metre uzaklaşarak arabayı dıştan da inceleyin. Eğer araç düz bir zeminde öne, arkaya, sağa veya sola yatık duruyorsa süspansiyon sisteminde bir sorun var demektir. Aracın dört bir köşesine giderek yukarıdan aşağıya sallamaya çalışın ve bırakın. Sağlıklı olan süspansiyon bir veya iki kez yukarı aşağı doğru hareket ettikten sonra duracaktır. Araç çok fazla sallanıyorsa taşıyıcı sisteminde bir soruna sahip demektir. Daha sonra aracı bir ekspertize götürüp götürmeyeceğinize karar verebilirsiniz.
