Türkiye, son yılların en dikkat çeken ve atılım gerçekleştirilen olimpik branşlarından jimnastikte altın çağını yaşıyor. Tokyo 2020 Olimpiyatları’nda tarihinde görülmemiş bir madalya rekoruna imza atan Türkiye’nin jimnastikte elde ettiği başarılar dikkat çekiyor. Jimnastik tarihinin çok önemli kilometre taşlarını derledik.
Kökleri antik Yunan ve Mısır uygarlıklarına kadar uzanan jimnastik, dünyada 1800’lü yıllarda yaygınlaşmaya başladı.1896’da organize edilmeye başlanan modern olimpiyatlarda yer alan 7 spor dalından biri oldu. O yıllarda kadının yaşamın diğer alanlarında olduğu gibi jimnastikte de yeri yoktu. Kadın jimnastikçiler ilk kez 1928 yılındaki olimpiyat oyunlarında ter dökmeye başladı. 1934 yılında başlayan dünya şampiyonları da jimnastiğin yerini sağlamlaştırdı. 1960 yılından sonra yaşamdaki yerini giderek genişleten televizyonlar tüm dünyada jimnastiğin yaygın bir spor haline gelmesini tetikledi. O tarihlerde televizyonda yayımlanan olimpiyatlar ve dünya şampiyonları aynı anda milyonlarca insanı ekran karşısına getirmeyi başardı.
Türkiye’nin olimpiyat maratonu 1908’de başladı
Türkiye'de jimnastik 1868’de Batı ekseninde bir programla faaliyete başladı. Türkiye’nin ilk jimnastik antrenörü Faik Bey, 42 yıl boyunca çok sayıda jimnastikçi yetiştirdi. Faik Bey kariyerinde edindiği köklü tecrübeyle Jimnastik “Riyazıyat-ı Bedeniyye” adlı kitaba imza attı. Türk jimnastikçilerin uluslararası arenaya ilk çıkışı 1906 yılında Atina da düzenlenen olimpiyatlarla oldu. 1908 yılında Londra'da düzenlenen olimpiyatlarda ise Türkiye dünyanın en büyük spor organizasyonunda temsil gücü elde etti. Olimpiyatlarda ülkemizi jimnastikçi Erdekli Miltiyadi Aleko Mulos temsil etti.
1960’ta sınır ötesi yolculuğu hızlandı
1957’ye kadar geçen sürede futbolun gölgesinde oldukça az bir taraftarla soluk almayı sürdüren jimnastik, aynı tarihte Türkiye Jimnastik Federasyonu’nun kurulmasıyla organizasyon yapısını tamamladı. Türkiye 1960 yılında FIG (Uluslararası Jimnastik Federasyonu) üyeliğine kabul edildi. Böylece Türk jimnastikçilerin sınır ötesi yolculuğu hızlandı. 1960 Roma Yaz Olimpiyatları, 2004 Atina ve 2016 Rio Olimpiyatları ülkemize madalya kazandırmasa da her biri ülkemizde jimnastik sporunun yaygınlaşmasında ve gelişmesinde birer kilometre taşı oldu. Türkiye’nin başarılı jimnastikçileri 1990 yılında Balkan şampiyonalarında birincilikler kazanmaya başladı. 1992’de Suat Çelen, Murat Canbaş dünya okullar arası yarışmalarda ülkemize birincilikler getirdi.
2019’da 3 olimpiyat kota başarısı alındı
2019’da Almanya’da Dünya Artistik Jimnastik Şampiyonası’nda Türkiye, Erkek Milli Takımı’yla hedeflediği takım olimpiyat kotasına çok yaklaştı. Türkiye, takım mücadelesinde 15. sırada kalsa da bireysel aletlerde gelen 3 olimpiyat kota başarısını elde ederek jimnastik tarihinde bir ilke imza attı. Sporcular 3 final ve 2 olimpiyat vizesini almayı başardı. Kadınlarda Nazlı Sarvanbaşı’yla birlikte Ferhat Arıcan genel tasnifte, Ahmet Önder ise paralelde Tokyo 2020 Olimpiyatları’na gitme hakkı kazandı.
Türkiye şampiyonayı 1 altın, 1 gümüş madalya ve 4 oIimpiyat kotası ile takım sıralamasında 4. olarak tamamladı. Milli jimnastikçimiz İbrahim Çolak, şampiyonada halka aletinde şampiyon olurken, jimnastikte büyüklerde altın madalya kazanan ve dünya şampiyonu olan ilk Türk sporcu olarak tarihe geçti. Böylece Tokyo 2020 Olimpiyatları için vizesini aldı. Paralel aletinde 14.983 puana ulaşan milli jimnastikçimiz Ahmet Önder ise gümüş madalyayı boynuna taktı ve dünya ikincisi olarak şampiyonayı tamamladı. Ahmet Önder de bu başarı ile Tokyo 2020 Olimpiyatları’na katılma hakkı kazandı. Genel tasnifte elde ettiği 81.232 puan ile Tokyo 2020 Yaz Olimpiyat Oyunları’na katılma hakkı kazan milli sporcumuz Ferhat Arıcan da paralel aletinde dünya 5.’si oldu.
“Altın kızlar” turnuvalara damga vurdu
Türk jimnastiği, 2021’de Nazlı Savranbaşı, İbrahim Çolak, Ahmet Önder, Ferhat Arıcan; Duygu Doğan, Azra Akıncı, Peri Berker, Nil Karabina ve Eda Asar'dan oluşan "Altın kızlar" ile turnuvalara damga vurdu. Türkiye, olimpiyatlarda Tokyo 2020’ye kadar 6 farklı branşta 39 altın, 25 gümüş ve 27 bronz olmak üzere 91 madalya topladı. Ay yıldızlı sporcuların Tokyo’da aldığı 2’şer altın ve gümüş ile 9 bronz madalyayla bu sayı toplamda 104’e ulaştı. Böylece olimpiyat tarihinde en fazla madalyayı alarak bir rekora imza attı. Ferhat Arıcan, 8 sporcu arasında 3. oldu ve bronz madalya kazandı. Tokyo’da 18 branşta 50’si kadın, 58’i erkek toplam 108 sporcuyla temsil edilen Türkiye’den oyunlara jimnastikte 5 sporcu katıldı. Artistik jimnastikte mücadele eden İbrahim Çolak, Ferhat Arıcan, Adem Asil ve Ahmet Önder, toplamda 7 final mücadelesi verdi. Milli sporcuların finale kalması, Türk jimnastiği adına olimpiyat tarihinde bir ilk oldu.
Türkiye, artistik jimnastik gibi olimpiyatlarda olmayı hedeflediği trampolin jimnastikte de son dönemde alınan başarılarla yüzleri güldürüyor. 2021’de Rusya’nın Soçi kentinde düzenlenen Trampolin Jimnastik Avrupa Şampiyonası’nda Türkiye’nin ilk şampiyonluk madalyalarını alan Elif Çolak ve Sıla Karakuş isimlerini Türk jimnastik tarihine yazdı. İki sporcu şampiyonanın gençler senkronize finalinde 44 bin 830 puanla gümüş madalya kazandı. Aynı şampiyonada Elif Çolak, gençler bireysel finalinde üçüncü olarak trampolinde Türkiye'ye ilk bireysel madalyayı getirdi. Türkiye'nin rekortmen jimnastikçileri Elif Çolak ve Sıla Karakuş’un bu başarıları dünya basınının da ilgisini çekti.
Jimnastikçiler 2024’e hazırlanıyor
Artistik jimnastikte İbrahim Çolak, Ferhat Arıcan, Ahmet Önder ve Adem Asil'le gelen arka arkaya madalyalar, jimnastikte ivmeyi artırdı. Üst üste alınan başarılarla yeni nesle jimnastiği sevdirmeyi başaran Türkiye, şimdi 2024’te Paris’te düzenlenecek 33. Yaz Olimpiyat Oyunları’na hazırlanıyor.
