Yale Üniversitesi’nin online olarak da alabileceğiniz “Psikoloji ve İyi Yaşam” dersi öğrencilere kısaca nasıl mutlu olabileceklerini öğretmeye çalışıyor. İşte dersin öne çıkanları...
Amerika’nın, hatta dünyanın en iyi üniversitelerinden biri kabul olarak edilen Yale Üniversitesi’nin tarihindeki en popüler ders ne ekonomi ile ilgili ne de mühendislik bölümünden! Profesör Laurie Santos’un sırf öğrencileri mutlu olsun diye açtığı ders o kadar rağbet görüyor ki, derslik olarak bir kilise binası kullanılıyor. 1200 kişinin kayıt olduğu Psikoloji ve İyi Yaşam dersi öğrencilere kısaca nasıl mutlu olabileceklerini öğretmeye çalışıyor. Profesör Santos üniversite öğrencilerinin sanılanın aksine çok daha fazla stres ve depresyon içinde oldukları bir dönemde olduğumuzu belirtiyor.
Amerika dünya çapında mutluluk sıralamasında 18. sırada yer alıyor. Santos’a göre bu dersin diğerlerinden farkı öncelikle mutluluğun ne olduğunu anlamak ve davranışlarımızı değiştirmeyi öğrenerek mutluluğa ulaşmak. Buna göre mutluluk emek isteyen bir şey. Nasıl bir sporda veya enstrüman çalmada ilerlemek için idman yapmanız gerekiyorsa mutlu olabilmek de benzer şekilde pratik gerektiriyor.
Önce test, sonra ders
Profesör Santos öğrencilerin dersi alabilmeleri için önce bir mutluluk testinden geçmelerini şart koşuyor. Katılımcılardan Adam Sternbergh, bu testin başlı başına insanda bir gerilim yarattığını söylüyor; zira sandığından daha mutsuz olduğunu öğrenmek ve kabul etmek kolay bir şey değil. Eğer merak ediyorsanız Pennsylvania Üniversitesi tarafından hazırlanmış olan Mutluluk Envanteri (Happiness Inventory) testine şu linkten ulaşabilirsiniz: www.authentichappiness.sas.upenn.edu
Bu dersin öğrettiği ilk ve en önemli konulardan biri bize mutluluk getireceğini sandığımız konularda çok yanılıyor olduğumuz. Bu konuda akıl ve mantığımızın bizi yanlış bir yöne sürüklediğini tahmin edebilir miydiniz? Birçok kişi iyi bir işi olursa, maaşına zam gelirse, uzun bir tatile çıkarsa veya sevdiği yemeği yerse mutlu olacağını sanıyor. Santos’a göre bizi neyin mutlu edeceğini bulmak için sezgilerimize güvenirsek hayal kırıklığına uğrama olasılığımız çok yüksek. Çoğumuz mutluluğu hayat şartlarımıza bağlıyor, çözümü oralarda arıyoruz. (Elbette burada temel insani ihtiyaçları karşılanmış insanlar temel alınıyor, savaştan kaçan bir mülteci veya şiddet gören bir kişinin mutluluğu tabii ki bazı hayat şartlarının değişmesi ile sağlanacaktır.)
Oysa ki mutluluğumuzun yalnızca yüzde 10’unun buna bağlı olduğunun biliyor muydunuz? Psikolog Sonja Lyubomirsky mutluluğun neye bağlı olduğunu çözebilmek için yaptığı deneylerle ünlü ve vardığı sonuçlar oldukça ilginç: Lyubomirsky’ye göre mutlu olma kapasitelimizin yüzde 50’si genlerimize bağlı. Ve haliyle bu kısma dair bir değişiklik yapmak bizim elimizde değil. Yaklaşık yüzde 10’luk kısmı ise hayat şartlarımıza bağlı ki, bu kısım da çoğu zaman bizden bağımsız gelişebiliyor. Geriye kalan yüzde 40’lık bölüm ise düşüncelerimiz, hareketlerimiz ve tavrımızla belirleniyor. Ve işte bu bölümü şekillendirmek tamamen bizim elimizde. Dolayısıyla mutluluğumuza veya mutsuzluğumuza sebep olduğu sandığımız bölüm yüzde onluk bir oranla aslında en az etkiye sahip.
Sizi hangisi daha mutlu eder: Para mı zaman mı?
Lyubomirsky’nin araştırma sonuçlarına göre genel olarak mutlu olduğu söylenen insanlarda belli başlı şu ortak özellikler gözlemleniyor: Aile ve arkadaşlara vakit ayırmak, sahip oldukları için şükran duymak, olumlu düşünmek, fiziksel olarak aktif olmak... Bu insanlar yaşamın güzellikleri farkına varıyor ve anı yaşamaya gayret ediyor.
Santos’un dersinde üzerinde durduğu bir başka önemli nokta ise paraya ve zamana verdiğimiz önem. Derste şöyle bir örnek veriliyor: Yolda 100 dolar bulsanız ne yaparsınız? Birçok kişinin cevabı normalde almayı planlamadığı, parasının yetmediği bir şeyi alarak kendini şımartmak. Aynı gruba, “Peki ekstradan bir saatiniz olsa ne yapardınız?” diye sorulduğunda çoğu kişi bu bir saati günlük işlerini halletmek için kullanacağını belirtiyor. Yani o bir saatte kendimizi şımartacak değişik bir aktivite yapmak aklımıza gelmiyor. Ashley Whillans ve Elizabeth Dunn’in araştırmasına göre ise paraya nazaran vakte daha çok önem atfeden insanlar daha mutlu. Dolayısıyla bir daha ekstradan bir saatiniz olduğunda günlük rutininizin dışına çıkmayı deneyin ve değişik bir şey yapın. Daha mutlu olacağınız bilimsel olarak kanıtlandı.
Santos’un dersi daha birçok faydalı bilgiyle dolu. Dersi alan öğrenciler sene sonunda beş üzerinden not veren Mutluluk Envanteri’nde skorlarına ortalama bir puan kadar artırabilmiş. Eğer siz de bu dersi merak ediyorsanız orijinal içeriğe online ve bedava olarak www.coursera.org adresinden erişebilir ve Santos’un dersine katılabilirsiniz. Unutmayın, mutluluk emek ister.
KUTU
Bu şarkıları dinleyin!
Profesör Laurie Santos herhangi bir bilimsel iddiası olmadan bir de mutluluk reçetesi veriyor. Bu şarkıları dinlemek insanı gerçekten mutlu ediyor! Santos’un Spotify listesi için şu linke goz atabilirsiniz: open.spotify.com/user/lauriesantos/playlist
Happy, Pharrel
Roar,Katy Perry
Push It, Salt-N-Pepa
Gratitude, Earth, Wind and Fire
Don’t Stop Me Now, Queen
Automatic, The Pointer Sisters
NOT: Bu yazı için Profesör Santos’un dersini Yale Üniversitesi’nde alan Adam Sternbergh’ün New York dergisinde yayınlanan notlarından faydalanılmıştır.
