Çikolatanın Avrupa’ya gelişini anmak için kutlanan 7 Temmuz Dünya Çikolata Günü’ne özel; bu lezzetin tarihini, hikayesini, dünyadaki ilgili kültür ve eğlence merkezlerini inceledik. Bu yazıyı, en sevdiğiniz çikolatayı yiyerek okumanızı tavsiye ederiz!
Çikolatanın tarihi
Yüzyıllar öncesinden gelen bu lezzet hakkında birçok rivayet var. Orta ve Güney Amerika'ya özgü kakao ağaçlarının çekirdekleri, yüzyıllar içinde uygarlıkların önemli bir besini olmuş. Kakao; Olmekler, Mayalar, İnkalar ve Aztekler gibi birçok uygarlıkta kullanılmış.
Çikolatada bulunan teobromin maddesinin izlerine, MÖ 1500 yıllarına ait antik Olmec kaplarında rastlanmış. Hatta kakaoyu tanrılarından bir hediye olarak gören Olmeklerin kakao çekirdeklerinden törenlerde tüketilen özel bir içecek hazırladığı biliniyor. Mayalıların tarihinde de kakaodan izler var; kutlamaların ve törenlerin kapanışında Xocolatl adı verilen bir içecekte olarak kullanılan kakao, Mayalıların günlük öğünlerinde tükettiği bir gıda da olmuş. Aztekler de kakaoyu diğer uygarlıklar gibi tüketirken ayrıca bu besine bir kıymet katmışlar. Kakao çekirdeklerini para birimi olarak kullanan Aztekler, onu altından daha değerli kılmışlar.
Çikolatanın Avrupa geliş tarihi net olmasa da bölgede ilk olarak İspanya’da görüldüğü söyleniyor ve bununla ilgili üç farklı bilgi mevcut. Bir rivayete göre 1502 yılında Kristof Kolomb Amerika'ya giden bir ticaret gemisini durdurmuş ve kakao çekirdeklerini orada keşfederek İspanya'ya getirmiş. Diğer bir bilgi, 1521’de Aztek İmparatorluğu'nu işgal edip İspanya adına Meksika'yı ele geçirmesiyle tanınan Hernan Cortes ile ilgili. İspanyol denizci Cortes, Aztek Kralı Montezuma’nun sarayında çikolatayla tanışmış ve kakao çekirdekleriyle birlikte İspanya’ya dönmüş. Son rivayet de 1544 yılında, keşişlerin İspanya Kralı II’inci Philip'e hediye olarak kakao çekirdeği sunmasından bahsediyor. Sonuç olarak 1500’lerin sonunda tüm İspanya’ya yayılan hatta ithal edilmeye başlanan çikolata, tüm Avrupa’da bilinir hale gelmiş. Avrupa’da yeniliğe uğrayan çikolata; şeker kamışı, tarçın ve farklı baharatlarla hazırlanmaya başlanmış. Londra ve Amsterdam’da üst sınıf için çikolata mekanları açılmış.
1641’de ise bir İspanyol gemisiyle Amerika Birleşik Devletleri’nin Florida eyaletine gelen çikolata, yıllar içinde tüm ülkede tüketilir hale gelmiş. 1773 yıllarında ise Amerika’daki her sınıftan insanın tükettiği bir besin olmuş.
Dünyadaki çikolata müzeleri ve festivalleri
Tabii ki bu kadar çok sevilen, uygarlıkları ve yüzyılları aşıp günümüze gelen bu lezzetle ilgili birçok festival ve müze var. Chocolate Show (New York-ABD), Chocol-Late Festival (Brugge-Belçika), Eurochocolate (Umbria-İtalya), Chocolate Fest (New Brunswick-Kanada), Chocolate Rush Festival (Melbourne-Avustralya) gibi çikolata festivalleri; birçok aşçı gösterilerine, çikolatadan heykel yapma şovlarına, derslere, yarışmalara, tadımlara ve atölyelere ev sahipliği yapıyor. Nüfusuna göre dünyanın en çok çikolata tüketen ülkesi olan İsviçre’deki Maison Cailler, Brüksel Belçika’daki Choco-Story Çikolata Müzesi, Peru’daki ChocoMuseo, İspanya’daki Barselona Xocolate Müzesi, Kanada’daki Ganong Çikolata Müzesi ve İtalya’daki Perugina Çikolata Evi ise ilgili mekanların sadece birkaçı.
Çikolata Günü’nün başlangıcı
Çikolatanın tüm bu tarihi göz önüne alındığında, çikolatanın Avrupa gelişi için 1550 yılı işaret ediliyor. Yani 1550 yılından önce sadece Meksika, Güney ve Orta Amerika ülkelerinde bulunan çikolatanın, bu yıldan sonra Avrupa’ya geldiği ve yayıldığı kabul ediliyor. İşte Dünya Çikolata Günü de bu değerli lezzetin Avrupa’ya gelişini kutlamak için 2009 yılında doğmuş.
Yüzyıllar boyunca herkesi kendine hayran eden çikolatayla ilgili çok sayıda başka kutlama günü de bulunuyor. 10 Ocak Bitter Çikolata Günü, 27 Ocak Dünya Çikolatalı Kek Günü, 5 Şubat Dünya Nutella Günü, 13 Eylül Uluslararası Çikolata Günü gibi… Uluslararası Çikolata Günü’nü kutlama fikri ise 1884'te Amerika Birleşik Devletleri'nde kurulan bir Amerikan ticaret örgütü olan Ulusal Şekerlemeciler Derneği'nden (NCA) çıkmış.
Hadi bugünü kutlayalım!
Bizce, en sevdiğiniz çikolataları kucağınıza alın ve çikolatayla ilgili bir film açın! Eğlenmek istiyorsanız, dünyanın en muhteşem çikolata fabrikasında bir tur kazanan çocuğun hikayesini anlatan Charlie'nin Çikolata Fabrikası’nı (Charlie and the Chocolate Factory); biraz romantizm lazım, derseniz de bir köyde, halkın tüm alışkanlıklarını ve kurallarını değiştiren bir çikolata dükkanı açan anne kızın hikayesine odaklanan Çikolata’yı (Chocolat) önerebiliriz. Eğer yapay zeka ile gününüzü yaratıcı kılmak isterseniz, ilgili platformlar üzerinden çikolatayla ilgili görseller üreterek sosyal medyanızda paylaşabilirsiniz.
