Marmara Denizi’nde Kasım ayından beri deniz salyası görülüyor. Başta çok önemsenmemiş olan müsilaj sorunu gittikçe ciddi bir ekolojik sorun haline gelmeye başladı. Peki Marmara Denizi’ndeki müsilaj sorunu çözümü için hangi adımları attık?
Deniz salyası nedir?
Deniz müsilajı olarak da bilinen deniz salyası, denizlerde görülen sümük benzeri organik maddeler topluluğuna deniyor. Normal şartlarda zararlı olmayan bu jelatinimsi organik maddeler topluluğu bir süre sonra koli basili de dahil olmak üzere bazı virüs ve bakterileri kendine çekip altında kalan deniz yaşamını boğan ve zarar veren bir örtü haline gelebiliyor. Ayrıca denizin altındaki faylardan çıkan sülfür gazlarının fazlalığı denizdeki oksijen seviyesini düşürerek müsilaj oluşturabiliyor.
İklim değişikliğine bağlı olarak denizlerdeki durgunluğun ve tüm evsel/endüstriyel atıkların arıtılmadan denize dökülmesi sebebiyle de ortaya çıkan durumlardan biri olan deniz salyası bir süre sonra denizdeki oksijeni bitirerek özellikle dipte yaşayan canlılara zarar veriyor. Oksijen azlığı ve besin miktarındaki düşme nedeniyle dipte ölen canlılar bakteri oluşturarak denizdeki oksijen sülfürü artırıyor.
Marmara Denizi’ndeki müsilaj nasıl oluştu?
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı Plankton Araştırma Laboratuvarının yaptığı araştırmaya göre incelenen salyada, bakteri ve müsilaja sebep olan çok sayıda evsel atık mikroorganizması olduğu söyleniyor. Laboratuvar sonuçlarındaki ilk izlenime bakacak olursak bu seneki artışın sebebi olarak evsel atıkların bu canlıları strese sokarak daha fazla üremelerine neden olmaları gözüküyor. Mikroorganizmalar üredikçe deniz salyası da aynı oranda artıyor.
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Neslihan Özdelice’ye göre 2007 - 2008 yılları arasında gözlemlenen türlerin çoğu bugünkü deniz salyasında da bulunuyor. Ancak bunlara ek olarak, bu sene farklı türlerden de bahsetmek mümkün. Bu nedenle mikroorganizma belli bir sıcaklık ortamında azot ve fosfor kullanarak strese sokulacak hangi şartlarda ve hangi noktada müsilaj salgıladığı belirlenecek. Özdelice ayrıca deniz seviyesindeki tarım ve evsel atıkların ilk kez bu sene bu kadar yüksek görüldüğünü de söylüyor.
Marmara Denizi’ndeki oksijen ne durumda?
Namık Kemal Üniversitesi Çorlu Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Lokman Hakan Tecer, Marmara Denizindeki oksijen seviyesinin şu an 0,8 milimetreküp olduğunu, eğer bu değer 2 milimetreküpün altın düşerse denizdeki yaşam faaliyetlerinin durduğunu söylüyor. Ancak Tecer’e göre üniversite olarak geliştirdikleri “reaktif oksijen türleri ve soğuk atmosferik plazmalar” projesiyle Marmara Denizindeki müsilaj temizlenebilir. Tecer konuyla ilgili olarak “Proje kapsamında Marmara Denizinden aldığımız su örneğindeki oksijen miktarı 0,8 milimetreküpten 12-14 milimetreküpe geldi. Bu seviye sadece tatlı sularda bulunuyor. Geliştirdiğimiz teknoloji ile deniz salyasının organik kısmını parçalayarak elimine ettik ve dibe çökmesini sağladık” dedi.
Eylem planımız hazır mı?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, deniz salyası ile mücadele etmek için denize kıyısı olan tüm illerin belediye başkanları, valileleri ve milletvekilleri ile 22 maddeden oluşan bir eylem planı hazırladı. Plan doğrultusunda alınacak önlemler şu şekilde:
● Marmara Denizi koruma alanı ilan edilecek.
● 7/24 saat deniz salyası temizleme faaliyeti yürütülecek.
● Su arıtma tesislerinin tamamı ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürülecek.
● Balıkçılık faaliyetleri ekosistem temelli yapılacak ve balıkçılara destek verilecek.
Konuyla ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum müsilaj ile alakalı olarak iklim değişikliği ve buna bağlı olarak deniz sıcaklığının yükselmesi ve kirliliğe işaret etti. Çevre yatırımlarının süreklilik arz etmesini istediklerini belirten Kurum, “siyasi parti fark etmeden yapılması gereken deprem dönüşümü çok önemli proje diyordum, çevre yatırımları da aynı” diyerek konunun önemine dikkat çekti.
Uzmanlar ne diyor?
Konuyla ilgili olarak uzmanların birçoğu aynı görüşte. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Erdemli Deniz Bilimleri Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Cemal Saydam “Doğanın bir şekilde patlak vereceğini bekliyorduk. Sonbahara da kışa da bekliyoruz. Bizi öyle kötü bir noktada yakaladı ki gündemin tabiriyle bugünler iyi günlerimiz" diyor. Öte yandan Deniz biyoloğu Mert Gökalp "Marmara feryat ediyor. Bu, Marmara Denizi'nin foseptik çukuru olabileceğinin bir sinyali" uyarısını yapıyor. Mert Gökalp ayrıca müsilaj çalışmaları kapsamında dışarıdan insan müdahalesinin tehlikeli olabileceğini ifade ediyor.
Geçtiğimiz günlerde ise Ordu’nun Fatsa ilçesinin sahil kesiminde deniz salyası olduğu ihbarı üzerine temizleme çalışmaları yapıldı. Ordu Üniversitesi Fatsa Deniz Bilimleri Fakültesi Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Aydın, “Marmara Denizi’ndeki deniz salyasının Karadeniz’e gelme ihtimali yoktur ama bu şekilde kirliliğe devam edersek Karadeniz’de de deniz salyası ile karşı karşıya kalabiliriz” diyor.
Devlet Destekli Alacak Sigortası
Quick Sigorta finansal sigortalar ürünlerine bir yenisini daha ekliyor ve Devlet Destekli Alacak Sigortasını başlatıyor.
