Avrupa’da ve Amerika’da gün geçtikçe büyüyen ikinci el kıyafet piyasası, Türkiye’de ne durumda?
Dönem kıyafetleri, marka çanta veya ayakkabılar ne kadar cezbedici? Sorduk, soruşturduk...
Amerika’da 2008 yılında hayata geçip kullanıcılara kendi ikinci el kıyafetlerini satma olanağı veren online girişim Thredup’ın 2017’de çıkan 5. yıllık raporuna göre; ikinci el eşyanın pazar payı 18 milyar dolar. Ve uzmanlar bu miktarın beş yıl içinde daha da artacağını öngörüyor. Peki bugünün tüketim çılgınlığına bir tepki olarak da görülen ikinci el eşya pazarı Türkiye’de ne durumda? Hangi mağazalarda ne tarz ürünler bulmak mümkün, satın alırken nelere dikkat etmek gerekiyor?
2000’li yıllarla birlikte sayıları hızla artan ikinci el eşya mağazalarını, özellikle nostalji merakı olan ve tarzına farklılık katmak isteyen gençler yakından takip ediyor. 1996 yılında Fehmi Gören tarafından İstanbul’da kurulan, günümüzde Serdar-ı Ekrem Caddesi’nde hizmet veren Binbavul, piyasanın en eski mağazaları arasında. Bir tabelası olmadığı için Kule Emlak’ın altındaki bodrum katta olduğunu belirtelim. Beş yıldır Binbavul’da çalışan tiyatro oyuncusu Reyhan Kaçmak, ağırlıklı olarak gençlerin geldiğini ancak 20 -70 yaşları arasında pek çok müşterileri olduğunu söylüyor. 1920 ve 1990’lar arasındaki belli bir dönemi yansıtan vintage kıyafetler, hem turist çekmesi hem de gittikçe popülerleşmesi sebebiyle İstanbul’daki ikinci el mağazaların temel konseptlerinden biri. Ağırlıklı olarak Çukurcuma, Galata ve Cihangir gibi semtlerde bulunan mağazalara İstiklal Caddesi’ndeki büyük pasajlarda da rastlamak mümkün. Örneğin Hakan Vardar tarafından 16 yıl önce kurulan ve kendini “dünyanın en büyük ikinci el mağazası” olarak konumlandıran By Retro, İstiklal Caddesi’ndeki Suriye Pasajı’nın giriş katında hizmet veriyor.
Kıyafetler ağırlıklı olarak Avrupa ve Amerika’dan
Eski kıyafetlerini uzun yıllar saklayan kişiler Türkiye’deki ikinci el eşya piyasasının temelini oluşturuyor. Ama mağaza sahipleri, Amerika, İngiltere, Fransa ve İtalya gibi ülkelerden de ürün aldıklarını söylüyorlar. 2003 yılında kurulan, Çukurcuma Faik Paşa Yokuşu’ndaki Pied de Poule’ün sahibi Şelale Gültekin, sektörü ve kişisel deneyimlerini şöyle anlatıyor: ‘’Başta vintage olmak üzere genel anlamda ikinci el kıyafet kültürü Türkiye’de Avrupa ve Amerika’ya oranla geri planda. Yurt dışında bu işler için çok ayrı bir özen ve saygı gösteriliyor. Biz de sık sık yurt dışına çıkarak güzel parçalar topluyoruz. Ülkedeki politik krizler ve güven atmosferinin sarsılması nedeniyle azalan turist sayısı, benim gibi bu işi uzun yıllardır yapan ve belli bir bilinirliği olan mağaza sahiplerini de çok etkiledi. Eskiden yolcu gemileriyle onlarca turist gelirdi, mağazalarda adım atacak yer olmazdı. Şimdi ayda yılda bir kere turist geliyor.’’
Fiyat politikası çok değişken
Günlük kıyafetlerin, konsept kostümlerin, şapka, takı, gözlük gibi aksesuarların pek çok türünü bulabileceğiniz bu mağazalarda fiyatlar da çeşitli. Şelale Gültekin, kıyafetleri en temiz şekilde muhafaza ettiği, hepsiyle tek tek ilgilendiği, aralarında pek çok dünya markasının ender tasarımı olduğu için piyasaya oranla biraz daha pahalıya sattığını söylüyor. İkinci el ve vintage kıyafetlerin pahalı olduğu algısının doğru olmadığından da bahseden Gültekin, “Eğer çok ünlü bir markanın 50’li 60’lı yıllarda çıkan nadir koleksiyonlarından bir parçaysa fiyatı da ona göre belirleniyor. Bu nedenle marka kıyafet ve aksesuarların sıfırına oranla daha pahalıya satıldığı düşüncesi yanlış bir bakış açısı” diyor. By Retro’nun sahibi Hakan Vardar fiyatları yılların verdiği uzmanlıkla belirlediklerini ancak genel anlamda oldukça uygun fiyatlarla satış yaptıklarının altını çiziyor ve ekliyor: “Ne kadar ucuza aldıysak yine o oranda ucuza satmaya çalışıyoruz, öğrenciler için özel indirimlerimiz de oluyor.” Öte yandan Binbavul’da çalışan Seyhan Kaçmak genel anlamda ürünün durumunun, kalitesinin ve markasının, fiyatları doğrudan etkilediğini belirtiyor. By Retro ve Binbavul’da 20-100 TL’ye kıyafet ve aksesuarlar satılıyor. Binbavul’da 50 TL’ye birçok kazak ve ceket bulunuyor.
İkinci el kıyafet pazarı online mecrada da popülerleşiyor
İkinci el kıyafetleri çöp olmaktan kurtararak yeni sahipleriyle buluşturma misyonuyla kurulan Dolap, Gardrops ve Modacruz gibi girişimler de sektördeki ağırlığını her geçen gün artırıyor. Sadece vintage tasarımlara odaklanmayan bu platformlar, “elden ele moda”, “ikinci el moda” gibi sloganlarla hareket ederek hem fazla tüketime karşı bir duruş sergiliyor hem de alıcının ve satıcının eşit oranda kazanmasını sağlıyor. Kıyafet alışverişi yalnızca kullanıcılar arasındayken, fiyatlar platformun tavsiye ettiği miktara göre kullanıcı tarafından belirleniyor. Bir yıl önce kurulan Dolap, henüz 2016 Temmuz ayında açılan mobil uygulamasının ve satışlardan aldığı yüzde 20 komisyonun da desteğiyle trafiğini artırıyor. Kurulduktan beş ay sonra ağırlıklı olarak gençlerin desteğiyle 400 bin üyeyi geçtiğini paylaşan Dolap yetkilileri, platforma her gün 6 bin ürün, 4 bin de kullanıcının dahil olduğunu belirtiyor.
İyi markaları düşük fiyatlara almak mümkün
Online satış yapan auvintage.com, piyasanın en bilinen isimlerinden… Bu vesileyle markanın sahibi Ahu Yağtu’ya sorularımızı yönelttik:
Auvintage'da neler satılıyor?
Auvintage'da her türlü ikinci el ve vintage ürünün alıcısı var. Elbiseden çantaya, paltodan cekete, ayakkabıdan pantolona kadar farklı parçalar bulabilirsiniz. Tabii bu ürünler bilinen markalar ve piyasa fiyatlarının altında olduğu için talep görüyorlar. Dolayısıyla alıcı iyi markaları daha düşük fiyatlara alabildiği için auvintage.com'dan iki-üç marka ürün satın alabiliyor. Ayrıca tüketiciler aldıkları marka ürünleri site üzerindeki "satmak istiyorum" bölümünden satışa çıkarıp dolaplarına farklı ürün de eklemeyebiliyorlar. Böylece geri dönüşüme de bir şekilde hizmet etmiş oluyorlar.
Hangi ürünler daha çok talep görüyor?
En fazla satılan ürünler vintage ve ikinci el marka çanta ve elbiseler.
Satılan kıyafetleri nerelerden temin ediyorsunuz?
Kıyafetleri sitemizde bulunan "satmak istiyorum" bölümünden formu dolduran kişilerden temi̇n ediyoruz. Ancak ürün kabulü ürünleri̇n orijinallik ve kullanımı incelendikten sonra satışa sunuluyor.
İkinci el veya vintage ürün alırken nelere dikkat etmek gerekiyor?
İkinci el ürünlerde marka olmasına, markanın orijinal olmasına, kullanımına dikkat etmek gereki̇yor. Vi̇ntage ürünleri̇n de dönemini yansıtan özelliklerinin olmasını, kullanımını ve gerçek vi̇ntage olup olmadığını kontrol ediyoruz. Dikkat edilmesi gerekenler, ürünün dönemi yansıtıp yansıtmadığı, ikinci el ürünlerde marka orijinalliği, ürünün defosunun olmaması çok önemli. Düğme eksikliği, dikişinin sökük olması, lekeli olması, çok kullanılmış olması ürünlerin kalitesini düşürdüğü gibi, alıcının kullanımını da kısıtlar. Ürün seçiminde çok titiz davrandığımız gibi tüm giysilerin kuru temizleme yapıldıktan sonra satışa sunulmasını sağlıyoruz. Bu ürünler depolama alanında da türlerine göre ayrılıyor ve gerektiği şekilde muhafaza ediliyor.
Türkiye'de ikinci el kıyafet piyasasını nasıl yorumluyorsunuz?
Son yıllarda ekonomik durumlar, dolayısıyla alım gücünün biraz daha düşmesi insanları ikinci el ürünlere daha fazla yöneltti. Giyimden mobilyaya, aksesuardan çantaya her türlü ürünün ikinci el satışı rağbet görmeye başladı. Gelecek zaman içinde daha da fazla ilgi çekeceği muhakkak.
Peki ürünlerin fiyatını neye göre belirliyorsunuz?
İkinci el ve vintage ürünlerde fiyat belirlerken mutlaka piyasa araştırması yapılıyor. Bu araştırmaya 2.el ve vi̇ntage satan yabancı si̇teler dahi̇l. Ayrıca 2.el marka ürünleri̇n orijinal satış fiyatı da araştırılıyor. Bu bilgileri aldıktan sonra satış fiyatları belirleniyor.
