Teknoloji şirketlerinin ardı ardına gelen insansı robot tanıtımları, yapay zekânın günlük hayata nasıl ve ne zaman dahil olacağına dair merakı artırıyor. Şirketler, bir yandan insana çok yaklaşan robotlar tasarlamaya çalışırken, bir yandan da makinelerle insanlar arasındaki çizgiyi de korumaya uğraşıyor.
İnsansı bir robot tasarlamak için birçok farklı detayın buluşması gerekiyor. Zekâ, bilinç, kendi kendine hareket edebilme, hayal gücü ve refleksler gibi insana dair özelliklerin robotlara aktarılması hiç de kolay değil. İnsansı robotların günlük hayatta nasıl ve ne kadar yer alacağı konusu, yaşanan teknolojik gelişmelerle değişkenlik gösteriyor. Birçok şirket ardı ardına geliştirdiği insansı robot tasarımlarını, modellerini tanıtıyor. Bu tanıtımlar arasında dikkat çeken ise hem insansı tasarımlara imza atıp hem de bu tasarımlarla insan arasında derin bir fark olduğunun altını çizmek. Şirketlerin ve bilim insanlarının çok da ürkütmeden insanlığı bu gelişmelere alıştırmak ister gibi bir halleri var. Zira bazı insansı robotlar inanılmaz bir mimik kabiliyetine sahip. Sadece bu bile hayranlıkla birlikte hafif tabirle bir ürpertiye neden olabilir!
Yapay zekâ türleri
Bilimkurgu yapımların sembolü haline gelen insansı robotlara dair teknoloji, yapay zekâdaki gelişmelerden birebir etkileniyor. Bu noktada yapay zekâya daha yakından bakmak gerekiyor. Yapay zekâ genel olarak “dar”, “geniş” ve “süper yapay zekâ” şeklinde üçe ayrılıyor.
Dar yapay zekâ: Bu yapay zekâ türü hedef odaklı, tek bir görev için tasarlanan yapay zekâ programları olarak tanımlanıyor. Yüz, ses ve konuşma tanıma, araç sürme, internette arama yapma gibi belirli bir alana odaklanan görevlere yönelik programlar dar kapsamlı yapay zekâ sayesinde çalışıyor.
Geniş yapay zekâ: Bu yapay zekâ türünün bir başka adı “derin” veya “güçlü” yapay zekâ. Bu seviyedeki yapay zekâ, insana ait davranış ve zekâyı taklit edebiliyor. Geniş yapay zekâ, bir problemi anlayabiliyor, çözüm üretip ardından bunu uygulayabiliyor. Bu da derin öğrenme becerisi sayesinde oluyor. Geniş yapay zekânın insanın ihtiyaçlarını, duygularını, inançlarını anlayabileceği varsayılıyor. Bu amaçla çalışan bilim insanları, dünyadaki mevcut yapay zekâ projelerinin henüz bu aşamaya gelmediğinde hemfikir.
Süper yapay zekâ: Teoriye göre bu yapay zekâ türü ise insan davranışlarını ve zekâsını taklit etmenin ötesine geçecek. Süper yapay zekâ, insanın zekâ ve yeteneklerini aşacak yapay zekâ türü olarak tanımlanıyor.
İnsansı robotların yetenekleri
Farklı teknoloji firmaları tarafından geliştirilen insansı robotlara bakıldığında, bu robotlar, basit komutları yerine getirme, hareketleri tahmin etme, dinamik hareket edebilme, nesneleri tanıma gibi yeteneklere sahip.
Ameca’nın yüz ifadeleri şaşırttı: İngiltere merkezli Engineered Arts'ın geliştirdiği insansı robot Ameca, ABD’nin Las Vegas kentinde düzenlenen 2022 Tüketici Elektroniği Fuarı'nda (CES) tanıtıldı. Ziyaretçilerin ilgisini, özellikle şaşırtıcı şekilde ayrıntılı ve duygu içeren yüz ifadeleriyle çeken Ameca, son güncellemeyle duygusal tepkilerini daha da geliştirdi. Şirketin yayımladığı bir videoda, aynaya bakan Ameca kendisini görüp bir hayli şaşırıyor. Şirketin açıklamasına göre yüzü özellikle cinsiyetsiz tasarlanan, rengi gri olan Ameca’nın pırıl pırıl dişleri var! Henüz yürüyemeyen Ameca'nın vücudu metal ile plastikten oluşuyor. Ameca'nın kafasına hareketlerini ve ifadelerini kontrol eden 17 bağımsız motor yerleştirilmiş. Şirket, Ameca’nın adım atmasının zorlu bir görev olduğunu ve üzerinde çalışıldığını kaydediyor.
Ameca’dan önce Sophia vardı: Hong Kong merkezli mühendislik ve robotik şirketi Hanson Robotics, 2016 yılında insansı robot Sophia'yı tasarlayıp üretmişti. Sophia, 2017'de Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından dünyanın ilk Birleşmiş Milletler İnovasyon Şampiyonu seçilmişti. Böylelikle bu unvanı alan ve insan olmayan ilk varlık da Sophia olmuştu. O yıllarda yapay zekâya dair verdiği röportajlarla ve insansı mimikleriyle çokça konuşulmuştu.
Optimus basit işleri yapacak: ABD'li Tesla ve SpaceX firmalarının yöneticisi Elon Musk da insansı robot üzerinde çalıştıklarını duyurmuştu. "Optimus" adını alması beklenen robotun kullanım amacının insanların yapmak istemediği "basit ve sıkıcı işleri" yapmak olduğu ifade ediliyor. Eylülde çalışan bir prototipinin tanıtılması beklenen Optimus’un boyu 1,73 metre, ağırlığı 58 kilogram olarak tasarlandı. Robotun üretimine gelecek yıl başlanması öngörülüyor.
Robot EVE, güvenlik görevinde: Norveç merkezli Halodi Robotics firmasının geliştirdiği "EVE" adlı insansı robotun güvenlik firmalarına destek vermesi amaçlanıyor. Yapay zekâ programlarıyla, çift tekerlek üzerinde otonom hareket edebilen ve ayrıca uzaktan sanal gerçeklik gözlükleriyle kontrol edilen EVE, bazı nesneleri taşıyabiliyor. Devriye gezebilen ve bazı rutin görevleri yapabilen EVE'nin, insanlar açısından tehlike arz eden durumlarda onlara yardımcı olması, insanların güvenliğini sağlaması hedefleniyor.
En dinamik insansı robot "Atlas": ABD'li robotik şirketi Boston Dynamics'in "dünyanın en dinamik insansı robotu" olarak tanımladığı Atlas, şaşırtıcı şekilde hareketli bir tasarım. Atlas, parkur koşusu yapabilme, takla atabilme, zıplama gibi çeşitli dinamik hareketleri yapabiliyor. Atlas, yapacağı bazı hareketlere de kendi yazılımıyla karar verebiliyor. Boyu 1,5 metre, ağırlığı 89 kilogram olan Atlas, söz konusu dinamik hareketleri, güç-ağırlık oranını sağlayan üç boyutlu baskı teknolojisiyle üretilen parçaları sayesinde yapabiliyor.
İnsan hareketlerini simüle eden CyberOne: Son olarak Xiaomi Group’un tanıttığı insansı robot CyberOne'ın özelliklerine geçmeden sevimli bir görüntüsü ve hatta “tavrı” olduğunun altını çizelim. Dış görünüşü, yüzü ya da elleri insana değil bir robota benzeyen CyberOne'ın insan duygularını algılama ve gelişmiş görme konusunda yetkinliği olduğu açıklandı. Şirketin açıklamasına göre CyberOne, gerçek dünyayı kendi sanal düzleminde üç boyutlu olarak yapılandırabiliyor. Tam boyutlu bir insan formuna sahip CyberOne’ın yapay zekâ ve mekanik yeteneklerinin tamamı Xiaomi Robotics Lab tarafından geliştirilmiş. 1,77 metre boyunda ve 52 kilogram ağırlığında olan CyberOne mekanik olarak oldukça karmaşık bir yapıya sahip. Açıklamaya göre CyberOne’ın yapısı, 21 dereceye kadar hareket serbestliğini destekliyor. Her bir serbestlik derecesi için 0,5 milisaniyelik gerçek zamanlı yanıt hızına ulaşıyor. Bu özellik, onun insan hareketlerini simüle etmesine olanak tanıyor. İnsansı robot çalışmalarında yarış sürdükçe robotlarla iç içe bir yaşam çok daha yakın gibi. Bu karşılaşmaya insan psikolojisini doğru şekilde hazırlamak da önemli görünüyor!
