Gecelerimizi yegane aydınlatıcısı Ay, içerdiği nadir toprak elementleri ve kutuplarındaki buz formundaki su ile madencilik için zengin bir yer olarak görülüyor. Dünyada pek çok ülke de Ay’da madencilik araştırmaları konusunda boş durmuyor. İşte çalışmalar…
NASA’nın 40 yıldan fazla süre önce Ay’a ilk insanlı araç olan Apollo’yu yolladığından beri Ay’la ilgili pek çok bilgiye ulaşıldı. İnsansız uzay araçlarıyla yapılan keşiflerden ulaşılan en önemli bilgilerden biri ise şüphesiz Ay’daki maden rezervi. Ay’ın yüzeyinin altında yaklaşık 1,6 milyar ton maden rezervi olması, ülkelerin dikkatini çekiyor. Çünkü Dünya’da nadir bulunan maddelerin stoğunda gelecekte sıkıntı yaşanacak.
Cep telefonları, bilgisayarlar ve akülerde kullanılan maddelerin endüstrisi için Ay’ın yüzeyinin altında bulunan maden rezervi ümit verici. Ay’ın kuzey ve güney kutuplarında 1,6 milyon ton donmuş su olduğu da tahmin ediliyor. Donmuş halde bulunan su, içme suyunun yanı sıra hidrojen ve oksijene ayrıştırılarak roket yakıtı elde edilmesinde de kullanılabiliyor.
Ay’da yakıt istasyonu
Özel şirketler ve uzay ajansları bu nedenle Ay’a yatırımlarını hızlandırmış durumda. Texas merkezli Shackleton Enerji Şirketi, Ay’ın yüzeyindeki buz formundaki suyu roket yakıtına (iticisine) dönüştürmeyi planlıyor. Roket itici bu gazdan, Ay’da gezegenler arası bir yakıt istasyonu kurmayı düşünen şirketin bu fikri tutabilir çünkü Dünya’dan Ay’a yakıt göndermek çok daha maliyetli. Yakıt istasyonu sayesinde roketler Ay’da yakıt ikmali yaparak uzayın çok daha uzak yerlerine daha az maliyetle gidebilir.
Donmuş sudan yakıt elde etmeyi başaran bir başka şirket de Moon Express. Moon Express donmuş suyu “high-test peroxide” (HTP) adlı bir kimyasal maddeye dönüştürerek yakıt üretmeyi planlıyor.
Avrupa Uzay Ajansı da önümüzdeki altı yıl içinde Ay'da madencilik yapmak için uzay aracı fırlatma hizmeti veren ArianeGroup ile anlaşma imzaladı. Hatta ilk testin 2020 yılında yapılması planlanıyor. Güney Kutbu’na inecek bu uzay aracı yüzeyin altına delik açacak ve aydaki topraktan su elde etmek için bir araştırma aracı bulunacak.
Foto kaynak: www.spacesafetymagazine.com
Uzakdoğu da oldukça hevesli
Avrupa dışında Çin ve Hindistan, daha güvenli nükleer enerji sağlamak ve gelecekteki uzay aracını güçlendirmek için yararlı olabilecek, Helyum-3 adı verilen bir nükleer yakıt çıkarmaya oldukça hevesli. Helyum-3 (radyoaktif olmayan bir helyum izotopu); füzyon reaktörleri için çok düşük çevresel maliyetle, çok büyük miktarda enerji üretmek için yakıt olarak kullanılabiliyor. Çin, Ay’ın karanlık tarafına ilk sondasını indirmeyi başardı ve nihai hedefi, bir ay tabanı oluşturmak. Dünyadaki ticari gerilimlere rağmen, NASA bu cephede Çin ile iş birliği yapıyor. Çin Aralık 2013’te Jade Rabbit isimli robot uzay aracını Ay’ın yüzeyine indirerek madencilik konusunda önemli bir atılım yapmıştı.
Ay’da madencilik dünyadaki kadar kolay değil
Ay’ın toprak yüzeyi, uzak meteorların tekrarlanan titreşimleri nedeniyle dünyadaki topraktan çok daha yoğun bir yapıya sahip. Ay’daki yerçekimi Dünya'dakinin altıda biri olduğundan madencilik, vakumla çalıştırmayı gerektiriyor. Ay’da Dünya madencilik kuralları geçerli olsa da Ay’da madencilikte kullanılacak araçların sürtünmeyi en aza indirecek malzemelerden kaplanmış veya bu malzemelerden yapılmış olması gerekiyor.
Tüm bu detaylara ve zorluklara rağmen potansiyel kazancı düşünüldüğünden özel şirketler ve uzay ajansları bu alana yatırım yapmaya devam edeceğe benziyor.
