Gün içinde belli bir neden olmadan aşırı uykulu olma halini ve aşırı uyku isteğini tanımlayan hipersomnia, günü verimli geçirmeyi zorlaştıran bir hastalık. Eğer böyle bir sorun yaşıyorsanız yaşam tarzında değişiklikler yapabilir, uyku hijyeninize dikkat edebilir ve gerekirse bir uzmandan destek alabilirsiniz.
Önce hipersomnia’yı fark edin
Gündüz saatlerinde sürekli uykulu hissediyor, gün içinde istemeden uykuya dalıyor, sık sık şekerleme yapma ihtiyacı duyuyorsanız ve bu durum hayatınızı etkiliyorsa size hipersomnia adlı rahatsızlıktan ve nasıl yönetilebileceğinden bahsetmek isteriz. Bu hastalığı fark ettikten sonra yaşam tarzını değiştirmek, gerekirse de bir uzmana danışmak önem taşıyor.
Hipersomnia’ya yol açabilecek faktörler arasında narkolepsi, idiyopatik hipersomni, Kleine-Levin sendromu, şiddetli kafa travması, beyin kafa içi basıncının artması, uykuda üst solunum yolu direnci sendromu, depresyon, kronik yorgunluk, kronik yetersiz gece uykusu, gecikmiş uyku fazı sendromu, ilaç ve madde kullanımı, tıkayıcı tipte uyku apnesi gibi rahatsızlıklar bulunuyor.
Alkol ve kafein tüketimini sınırlayın
Alkolün sakinleştirici ve uykuya dalmayı kolaylaştırıcı etkisi olsa da aslında gerçek biraz farklı. Çünkü alkol biz uyurken sindirim sistemimize giriyor ve bu işlem uyku bozukluklarına yol açıyor. Yapılan araştırmalara göre özellikle alkol oranı yüksek içkiler, uyku kalitesini kötü yönde etkiliyor. Kafeinin etkisi de artık kanıtlanmış durumunda. Kafeini düzenli tüketen bazı kişiler için, uykuyu açmak veya ayıltmak gibi görevleri olmasa da kafein uyku kalitesini etkiliyor. Uzmanlar; geceleri daha uzun ve dinlendirici bir uyku çekmek, gün içinde aşırı yorgun hissetmemek için kafein tüketimini azaltmanız gerektiğini belirtiyor.
Uyku veren ilaçlardan kaçının
Özellikle diyabet ilaçlarının, antidepresanların ve antihistaminik ilaçların yan etkileri, uykulu olmaya neden olabiliyor. Eğer bu ilaçları geçici olarak kullanıyorsanız sorun yok; uzun süreli kullanacaksanız da ilacın yan etkileri hakkında doktorunuzu bilgilendirerek farklı bir ilaç önerip öneremeyeceğini danışabilirsiniz.
Hareketli müzikler dinleyin
Gün içinde uykulu hissettiğiniz anda hemen sizi hareketlendirecek eğlenceli bir müzik açın. Gündüzleri uyanık ve aktif kalmanıza yardımcı olabilecek hareketli bir müziğe, geceleri ise rahat uyumak için yavaş ve rahatlatıcı bir müziğe başvurabilirsiniz.
Biraz hareket edin
Uzmanların altını çize çize belirttiğine göre düzenli egzersiz yapmak uyku sorunlarına iyi geliyor ve uyku kalitesini iyileştiriyor. Gün içinde uykunuz geldiği anda ise ayağa kalkmak, ufak bir yürüyüş yapmak veya dans etmek, odaklanmanıza ve daha zinde hissetmenize yardımcı olabiliyor.
Uyku hijyeninizi yönetin
Kişinin uyku kalitesini artırmaya yönelik önerileri içeren “uyku hijyeni” düzeni için; geceleri aynı saatte uyuyun, her sabah aynı saatte kalkın, en az yedi saat uyuyun, yatak odasında elektronik cihazlar bulundurmayın, sessiz ve karanlık bir ortamda uyuyun, düzenli egzersiz yapın, uyumadan önce yemek yemeyin, alkol ve kafein tüketmeyin.
Mümkünse geceleri çalışmayı azaltın
Çalışma saatleri, uyku saatleri üzerinde etkili. Gece geç saatlere kadar çalışmak zorunda olan veya gece sessizliğinde çalışmayı seven kişiler, genellikle uyku problemleri yaşıyor ve bu da hipersomnia hastalığına neden olabiliyor. Hayatınızı bu şekilde sürdürmek durumundaysanız, hipersomnia yaşamamak için gün içinde verimliliğini artırmaya yönelik çalışmalar yapabilirsiniz.
Değişiklik yaşamazsanız yardım alın
Eğer hipersomnia’yı yönetmek için önerilen bu maddeleri uyguladınız ve gündüz saatlerinde uykulu olmaya devam ediyor veya genel olarak uyku problemleri yaşadığınızı düşünüyorsanız bu durumun altında yatan nedenin araştırılması için uzmana danışmanızı öneririz. Genellikle nörolojik ve psikolojik nedenler dolayısıyla görülen hipersomnia, uzmanların yaptığı uyku testleriyle teşhis edilebiliyor. Eğer bu durum farklı bir sağlık sorunundan kaynaklanıyorsa önerilen tedaviler ve yaşam tarzı değişiklikleriyle uykularınızın düzene girmesi ve günü daha verimli geçirmeniz mümkün.
