Türkiye’de ve dünyada hatırı sayılır sayıdaki Vosvos sahipleri birbirlerini kardeş gibi görüyor. Her gittikleri yerde birbirlerine, araç tamiri başta olmak üzere her konuda yardımda bulunuyor ve adeta bir klan gibi hareket ediyorlar.
Vosvosçular, klasik araç geleneğinin en renkli ve en keyifli gruplarından. Büyük bir tutku ve özveriyle korudukları araçlarına gözleri gibi bakıyorlar. Türkiye’nin her yerinde Vosvos sahipleri birbirlerini tanıyor ve tamirat, başta olmak üzere her konuda birbirlerine destek oluyor. Sadece kendi şehirlerindeki Vosvosçuları değil, şehirlerine ziyarete gelen diğer Vosvos sahiplerine de bir akraba muamelesi yapıyor ve imkanları ölçüsünde ağırlamaya çalışıyorlar.
Bu efsanevi aracın tutkunlarına göre Vosvos bir yaşam biçimi ve bu bir araba değil. Bu yüzden her Vosvos’un bir ismi var. Günümüzde 10 yaşındaki bir araca bile “eski” yakıştırması yapıldığını ve bakımlarının daha sık aralıklarla tekrarlandığını düşünürsek, 40-50 yaşındaki bu fenomen araçların bakımlarının ne kadar zor olduğunu anlayabiliriz. Ancak Vosvos tutkunları için yolda kalmak, aracın devamlı bozulması, uzun yollarda yaşadıkları çileler hiçbir şey değil. Onlara göre tüm bunlar Vosvos sahibi olma ayrıcalığının tadı tuzu.
Türkiye’de Vosvos veya Kaplumbağa adı ile anılan Volkswagen Type 1, Alman otomobil üreticisi Volkswagen'in 1938'den 2003'e kadar ürettiği bir otomobil modeli. Toplam 21.5 milyon adetle dünyanın en çok satılan araba modeli unvanının elinde bulunduruyor.
Vosvos tamiri bir sevdadır
Nasır Doğan, 57 yaşında bir Vosvos Ustası. Kadıköy Sahrayıcedit’te bir Vosvos servisi var ve 1974’ten beri bu işle uğraşıyor. Lakabı ise ‘Vosvos Doktoru.’ Araba ustalığı ona aileden yadigar. Mesleği amcalarından öğrenmiş ve hiç bırakmamış.
Vosvos ustalığı ona göre özen ve özel bilgi gerektiren bir alan. Her ustanın Vosvos’un dilinden anlamayacağını söylüyor. “İstanbul’daki Vosvos ustalarını toplasanız 30’u geçmez. Her usta Vosvos’un incelikleri bilmez. Sadece bu konuda tecrübeli kişilerin altından kalkacağı sorunlar vardır. Bir Vosvos tamirini iyi ve dikkatli yaptığınızda uzun süre sorun çıkarmaz. Ancak baştan sağma, uydurma iş yapanların tamir ettiği Vosvos’lar çok çabuk arıza tekrarı verir. Ben yakın zamanda bir arkadaşımla İstanbul-Adana-Antalya arası yaklaşık 5000 km yol yaptım ve altımdaki Vosvos bir kere bile sorun çıkarmadı.”
Nasır Doğan’a göre sorun çıkarmayan bir Vosvos için düzenli bakım ve kaliteli parçalar kullanmak yeterli. “Vosvos’lar yaşlı araçlar. Bu yüzden düzenli bakım gerektiriyor. Yıpranan parçaların yenilenmesi çok önemli. Tamir sırasında bazen yan sanayi yedek parça kullanılıyor ve bu bir hayli sorun yaratıyor. Orijinal yedek parça kullanılırsa Vosvos sorun çıkarmaz. Tabii bir de Vosvos’una LPG takanlar var. Bu da aracın orijinalliği bozduğu için sorunlar çıkıyor. Özellikle araç hava soğutmalı olduğu için yaz mevsiminde LPG’li Vosvos’lar sorunlar yaşıyor."
Doğan, tıpkı Vosvos sürücüleri gibi tamir ustalarının da bu işi bir sevda olarak gördüklerini söylüyor. “Vosvos tamiri de kullanmak gibi büyük bir tutkudur. Neredeyse çocukluğumdan beri bu işi yapıyorum, hala doyamadım. Bu iş benim için bir sevda.”
Vosvos’un tasarımcısı kim dersiniz?
Vosvos’u kimin tasarladığı sorusunun cevabı, bilmeyenler için şok edici. Aracın ana hatlarının tasarımı Hitler’in isteği üzerine Ferdinand Porsche tarafından yapılmış ancak üretim haline kavuşturan detaylarını yine Adolf Hitler tasarlamış.
Vosvos, 1974 yılına kadar Almanya'da üretilmiş, daha sonra üretim Meksika ve Brezilya'da 2003 yılının sonuna kadar devam etmiş.
Vosvos sevgisini, nasıl bir yaşam tarzı olduğunu, devamlı bakım isteyen bu eski aracın tamir süreçlerini, bu fenomen aracı kullananların aralarındaki etkileşimi iki Vosvos aşığı, Emre Savaş ve Tahsin Emre Suyabatmaz ile konuştuk.
Emre Savaş, Çukurova Üniversitesi Endüstriyel Elektronik mezunu. Şu an ücret toplama sistemlerinde çalışıyor. İlk Vosvos’unu 2013 yılında satın almış. 73 model aracını 2015 yılında şimdiki Vosvos’u Geko ile değiştirmiş. Halen sürüngenlerin en yakışıklısı diye adlandırdığı Geko ile Türkiye yollarını aşındırıyor. Tahsin Emre Suyabatmaz, Trakya Üniversitesi İşletme Bölümü mezunu bir finansçı. 67 model ve adı Çay 53 olan Vosvos’unu 2015 yılında satın almış. Adının Çay 53 olmasının bir çok sebebi var. Aracın hem yeşil olması hem Rize kökeni hem de ünlü Herbie filmindeki aracın kapı numarasının 53 olması bu adı vermesine neden olmuş.
VOSVOS SİZİN İÇİN NE ANLAM İFADE EDİYOR?
Emre Savaş: İnsanların için sadece bir araba ama bizim için kişilik, hayat biçimi, sevinçlerimizi, üzüntülerimizi yaşadığımız, ona bir şey olduğunda canımızın yandığı bir parçamız. Çoğu kişi “Bu aracı sat” der bize. Ama biz güler geçeriz. Vosvos kullanmanın ve ona sahip olmanın bizim için bir hayat biçimi olduğunu anlayamazlar.
Yeni, konforlu bir araca sahip olmak varken neden eski bir araç kullanmayı tercih ediyorsunuz?
Tahsin Emre Suyabatmaz: Bu bir araba değil. Bir arabaya para verip satın alırsınız. Bu hayatı, bu zevki parayla satın alamazsınız. Tabii para verip aldığın halde bu çileyi de satın alamazsınız. Ama biz yine de bu çileyi yaşayıp asla yeni bir araç almaya yeltenmeyiz. Daha dün akşam yolda kaldım ama yine kalırım asla sorun yok.
Vosvos sahibi olmanın avantajları nelerdir?
Emre Savaş: Vosvos’un avantajları saymakla bitmez. Vosvos sahibiyseniz otomatikman sevilen bir insan oluveriyorsunuz. Şöyle bir algı vardır. Vosvos’a binen kişi kötülük yapamaz. Vosvosçular herkese yardımcı olur ve Türkiye’nin neresine giderseniz gidin her Vosvos sahibi böyle davranır. Yolda sizi gören herkes el sallar, özellikle de çocuklar.
Peki bu efsanevi aracın dezavantajları var mı?
Tahsin Emre Suyabatmaz: Aracını bu kadar seven kişilerin dezavantaj sayması çok zor. Ancak şunu söyleyebilirim. Devamlı bakılıyor olmamız dolayısıyla nazara geldiğimizi düşünmüyor değilim. Aracımın birçok kez bozulması ve yolda kalmasını ben dezavantaj gibi görmüyorum. Hiçbir Vosvos’çu da görmez. Her araç bakım ister. Aracınıza ne kadar fazla bakarsanız o kadar az sorun çıkartır. Ancak aracına bakmayan, ilgilenmeyenler mutlaka bir yerlerde kalır ve sorun yaşar. Bu Vosvos için de geçerli bir kural.
Vosvosunuzu genelde nerelere giderken kullanıyorsunuz? Vosvos uzun yolda sorunlu bir araç mı?
Emre Savaş: Aracım Geko ile zaten her gün işime gidiyorum. Toplamda 30 kilometrelik yol yapıyorum. Bunun dışında Geko ile uzun yol yapmayı da çok seviyorum. Birlikte, Ege, Akdeniz ve İç Anadolu’da birçok yere gittik. Bundan bir ay önce İstanbul, Eskişehir, Nevşehir, Hatay ve Mersin’i dolaşıp 3400 km’lik uzun bir yol yaptık. Aracım Geko’yu bizden biri gibi görüyorum. O benim yol arkadaşım, her yere benimle geliyor, fotoğraf çektiriyor, bana eşlik ediyor.
Türkiye’de ve dünyada ne kadar orijinal Vosvos kaldı?
Tahsin Emre Suyabatmaz: Sayıyı şu anda tahmin etmek mümkün değil. Perte çıkmış Vosvoslar dönem dönem restorasyona girip dünya yollarına çıkıveriyor. Mesela bu durum Türkiye’de son beş yılda çok fazla görüldü. Benim aracım Çay 53, on yıldır yatan ve kullanılmayan bir arabaydı. Biri o yattığı yerden çıkardı, restorasyona soktu, tüm tamirlerini yaptı, sonra da ben satın aldım ve bu araçla Türkiye’nin birçok yerini gezdim. Tabii orijinal Vosvos sayısında azalma var. Restorasyona uzun yıllar girmeyen araçlar çürüyor ve bundan sonra geri dönüş de olamıyor. Vosvoslar 2003 yılına kadar üretildi. En son üretildiği yer Meksika. 21.5 Milyon Vosvos’un üretildiği biliniyor.
İnternet mecralarındaki Vosvos gruplarının ne tür işlevleri var? Vosvos kullanıcıları bu gruplardan nasıl yararlar sağlıyor?
Emre Savaş: Ben bir zamanların Anadolu Yakası Vosvos Grubu kurucusuyum. Şimdi de bu yakada Batı Vos adında bir grup daha kurduk. Hemen hemen her ilin, bazen de ilçenin Facebook ve Instagram grupları var. Genelde bu gruplar toplanma organizasyonları yapmak, sohbet veya bilgi alışverişi işlevi görürler. Sosyal sorumluluk projeleri buradan organize edilir. Yardıma ihtiyacı olanlara parça desteği veya el emeği gibi yardımlarda bulunuruz. Bizde sadece para yardımı olmaz. Mesela ben bir yere gideceksem önce güzergah oluştururum, gideceğim yerleri belirlerim. Geçtiğim güzergahlarda Vosvos’çu arkadaşlarımla buluşurum. Şu ana kadar “Ben seninle uğraşamam” diyen birine rastlamadım. Herkes seni elinden geldiğince ağırlar. Yemek yersiniz, sohbet edersiniz, fikir alışverişinde bulunursunuz.
Vosvos bakımları nasıl yapılır? Kendiniz hangi bakımları yapıyorsunuz? Hangi durumlarda servise gidiyorsunuz?
Tahsin Emre Suyabatmaz: Bir Vosvos’un en önemli bakımı yağ bakımıdır. Çünkü Vosvos’lar hava soğutmalı motora sahip olduğundan radyatör ve su yoktur. Bu yüzden motorun soğutması çok önemli. Araç yağ eksiltirse ve siz bunu kontrol etmezseniz hararet yapar. Yani bizdeki hararet su harareti değil yağ hararetidir. Yağ harareti motoru patlatmaya kadar gider. Bu yüzden bizim en dikkat ettiğimiz bakım yağ bakımıdır. Uzun yola çıkarken debriyaj teli, gaz teli gibi parçaları yanımıza alırız. Çünkü bunlar her yerde bulabileceğimiz şeyler değildir. Bunun dışında bir Vosvos’çu hiç bilmediği bir durum olduğunda ustaya gider. Bazen öyle basit bir bilgi yolda kalmış bir arabayı tekrar hareket ettirir ki bunu bilmiyorsan çekici çağırmak zorunda kalırsın. Ancak zor durumlar için her bölgede Vosvos bilen ustalar var. Bu konuda çok sıkıntı yaşamıyoruz.
Vosvos’a özel bakım servisleri var mı?
Emre Savaş: Evet var. İstanbul’da ve Türkiye'nin birçok yerinde Vosvos bakımından anlayan ağabeylerimiz bulunuyor. Ancak tüm ustalarımız 50 yaşın üzerindeler. Genç usta yetişmiyor. Genç bir ustaya gittiğinizde, ufak bir hata bile yapsa, bu hemen sosyal medya mecralarında paylaşılıyor ve oraya kimsenin gitmemesi öneriliyor. Böyle olunca bu genç ustalar karalanıyor. Böylece Vosvos bilen genç ustalar yetişemiyor.
Quick Kasko Sigortası
Aracının maruz kalabileceği zararları güvence altına alan kasko sigortan 2 dakikada hazır.
Detaylı bilgi için:
