Tarihi 1800’lü yılların ortalarına tarihlenen “uçan otomobil” fikri, ardı ardına gelen buluşlarla pratikte gerçekleşti. Ancak gerçek hayatta kanatlı arabaların gökyüzünde süzüldüğünü, trafik yükünü hafiflettiğini görebilecek miyiz? İşte geçmişten bugüne uçan otomobiller…
Birçok bilimkurgu filminde gördüğümüz ve belki 20 yıl önce içinde yaşadığımız şu yıllarda gerçekleşeceğine inandığımız uçan otomobil fikri, teknolojinin kat ettiği yola karşın hâlâ uygulanabilir değil.
Luc Besson tarafından yönetilen 1997 yapımı bilim kurgu aksiyon filmi Fifth Element’te (Beşinci Element) Bruce Willis’in canlandırdığı Korben Dallas, uçan bir taksi kullanıyordu. 23’üncü yüzyılda geçen filmde dikey mimariye göre şekillenmiş hava trafiğinde -kaçma, kovalamaca sahnesine kadar- düzenli bir biçimde ilerleyen uçan otomobiller dikkat çekiyordu.
Gelelim gerçek hayata… Yakın zamanda uçuş denemelerinin başarılı olduğu duyurulan ve etkileyici bir tasarıma sahip “KleinVision AirCar” uçan otomobillerin hayata geçirilme hedefine en yakın aday olarak görülüyor. KleinVision AirCar’a gelmeden önce uçan otomobilin fikir aşamasından günümüze gelen hikâyesi, aslında hiç de kısa değil. Günümüze kadar uzanan denemelere bir bakalım…
Geçmişten günümüze
Uçan otomobil fikri akıllarına ilk düşenler mi bilinmez ancak Samuel Henson ve John Stringfellow ikilisi 1841’de uçan bir otomobilin çizimini sunarak patentini alan ilk isimler. Ne yazık ki fikirlerini hayata geçiremiyorlar. İki mucit, teoride 150 feet’lik kanat açıklığına sahip, yekpare kanatlı, kuyruklu uçan araçlarının işlevsel bir versiyonunu asla üretemiyor ancak onların başarısızlıkla sonuçlanan bu girişimi, insanoğlunun uçma hayalinde, uçakların ardından uçan otomobil kategorisini de eklemiş oluyor.
Curtiss Autoplane (1917): Dünya tarihinde kanatlanıp uçan otomobillere ilk örnek 1917 yılında Glenn Curtiss adında bir mühendis tarafından tasarlanan üstteki araç. Uçaktan çok bir otomobile benzeyen Curtiss'in aracı, 1917 Pan-Amerikan Havacılık Fuarı'nda tanıtıldığında büyük hayranlık uyandırmış. Dört kanatlı bir itici pervane ve bir çift bomlu kuyruk kullanılan uçan otomobil, 100 beygir gücünde (75 kW) bir Curtiss OXX motora sahipti. Aracın deneme sırasında ulaştığı maksimum hız ise 65 mph (105 km/h, 56 kn) oldu.
Waterman Arrowplane (1937): İlk denemesi 1932 yılında yapılan Arrowplane, bir otomobili modifiye ederek uçurmak amacıyla tasarlandı! Waldo Waterman'ın Arrowplane’i bu fikrin hayata geçmiş hali. 1937'de bu uçan otomobilin Arrowbile isimi modelini hayata geçirmek için 6 silindirli Studebaker model bir otomobil modifiye edildi. Uçan otomobilin maksimum yol hızı yaklaşık 70 mph (113 km/h) olarak tespit edildi. Maksimum uçuş hızı ise 102 mph (164 km/h, 89 kn) oldu. Eylül 1937'nin başlarında ilk üç Arrowbile, Santa Monica'daki fabrikadan havalanarak yaklaşık 3 bin 315 km’lik bir mesafeyi kat edip Cleveland'daki Ulusal Hava Yarışları mekânına ulaştı.
Aerocar (1949): Aerocar International'ın tasarımı ve üretimi olan Aerocar’ın doğum tarihi 1949. Longview, Washington'da Moulton Taylor tarafından tasarlanan ve inşa edilen, bu sebeple “Taylor Aerocar” olarak da anılan Amerikan yol uçağının altı örneği üretildi. Hem yerde hem de gökyüzünde kullanılabilecek uçan otomobillere dair umut vaat eden bir araçtı. Prototipleri yerde 60 mil ve gökyüzünde 110 mil/saate ulaşabildi. İlk pratik uçan arabalardan biri olarak kabul edilen Aerocar’ın seri üretimine geçilemedi.
AVE Mizar (1973): AVE Mizar, 1971 ve 1973 yılları arasında Van Nuys, Los Angeles, Kaliforniya'daki Gelişmiş Araç Mühendisleri (AVE) tarafından inşa edilen bir araçtı. AVE Mizar, Cessna Skymaster'ın arka kısmının bir Ford Pinto ile birleşmesiyle yapıldı. Uçan araç, kalkış için hem uçak motorunu hem de araba motorlarını kullanıyordu. Teoride bu durum, aracın güvenli bir şekilde inmesine izin veriyordu. Ne yazık ki 1973'te gerçekleşen test uçuşu ve sonrasında yaşanan kaza, AVE Mizar hayalini sona erdirdi.
PAL-V Liberty: Hollandalı mühendislerin, İtalyan tasarımıyla birleştirdiği PAL-V Liberty, Avrupa sokaklarında kullanım için sertifika aldı. Liberty CTO'su Mike Stekelenburg, uzun yıllardır emek verilen projede ciddi aşama kaydettiklerini duyurdu. 20 yıldır uçan otomobiller üzerinde çalışan Hollandalı PAL-V şirketi, ilk seri üretim uçan araba olan PAL-V Liberty’yi satışa sunmadan önce 2022'ye kadar test sürüşlerine devam edecek. İki kişilik araç 664 kg kadar geliyor. Aracın otomobil modunda iki metre olan genişliği, uçuş modunda ise altı metreye ulaşıyor. Yolda saatteki hızı 160 kilometreye kadar çıkabilen aracın havadaki hızı ise saatte 180 kilometreyi buluyor.
AeroMobil: Mitolojik hikayelerin ünlü kanatlı atı Pegasus'tan esinlenen AeroMobil, yolda veya gökyüzünde yol alabilen üst düzey bir araç türü olarak tanımlanabilir. 2010 yılında kurulan AeroMobil, AirCar ile benzer bir tasarıma sahip olsa da girişimcilik anlamında daha havalı pazarlama tekniklerini kullanıyor. Avrupa Birliği’nin desteğiyle seri üretime hazırlanan araç, 3 dakikalık bir sürede otomobilden uçağa dönüşebiliyor. AeroMobil’de tek kişilik yolculuklarda 740 km menzile ulaşılması planlanıyor. Karada 160 km/s hız yapabilen araç, havada 260 km/s seyir hızına ulaşabiliyor. 300 ile 400 metre içinde havalanabilen AeroMobil’in tahmini fiyatı ise 1,5 milyon dolar civarında.
Türkiye’den iki girişim
Softtech-AirCar: 2017 yılında İstanbul’da kurulan ve 2019 yılında Softtech’in yazılımıyla sistemleri biçimlenen uçan araba AirCar’ın geliştirmeleri devam ediyor. Deneme uçuşunu 2021’in şubat ayında gerçekleştiren Türkiye’nin AirCar’ı, elektrikli ve yüzde 100 otonom bir araç olarak tasarlandı. AirCar’ın tek yolcu kapasitesi ile 80 kilometre, iki yolcu kapasitesi ile 50 kilometre menzil yapması hedefleniyor. Sonraki modelin ise dört kişilik olması planlanıyor. Yolcu ile birlikte 450 kilograma kadar taşıma kapasitesi sunacak aracın 2023-2024 yılında kargo ve hava kurtarma aracı versiyonları üretilecek.
Cezeri: Bir diğer uçan otomobilimiz ise Baykar’ın mühendisleri tarafından tasarlandı. Milli ve özgün olarak geliştirilen uçan otomobil Cezeri, Milli SİHA Ar-Ge ve Üretim Merkezi'nde test uçuşlarını başarıyla tamamladı. Yolcu ve kargo taşımacılığında kullanılması planlanan Cezeri uçan otomobilin yollara inmesinin ise on ya da on beş yılı bulacağı açıklandı. Uçan otomobil, gücünü şarj edilebilir bataryalardan alıyor ve 8 adet pervane ile yüzde 100 elektrik kullanarak uçuyor. Üç yedekli akıllı uçuş sistemine sahip olan Cezeri’nin, gelecekte yapay zekâya uyumlu sistemlerle donatılacağı duyuruldu. Cezeri’nin 100 km/s seyir hızına ulaşması hedefleniyor.
Terrafugia Transition: Amerika Birleşik Devletleri yapımı uçan otomobil Terrafugia Transition, 2012 New York Otomobil Fuarı’nda tanıtılmıştı. Terrafugia tarafından üretilen uçan araç, 2006 yılından bu yana geliştirilmeye devam ediliyor. İlk uçuşunu 5 Mart 2009 tarihinde yapan aracın sonraki tasarımları için Çin’in en büyük otomotiv şirketlerinden Geely ile ortaklık kuruldu. Bu yatırım sonrasında TF-X modelinin gelişimine ağırlık verildi. Uçan otomobilin en yüksek hızı ise 185 km/sa.
KleinVision AirCar: Slovakyalı bir girişimci olan Stefan Klein, KleinVision adını verdiği şirkette, 20 yıldır hayalini kurduğu uçan otomobil üzerinde çalışıyor. 1989’da Aeromobil I, 7 sene sonra da Aeromobil II prototiplerini geliştiren şirket, AirCar’ın ilk örneğini 2016 yılında tanıttı. Aradan 3 yıl geçtikten sonra 2019’da uçuş testleri başladı. Sadece AirCar sebebiyle şirket 12 farklı patente sahip oldu. Tarihler Haziran 2021’i gösterdiğinde ise, AirCar, Nitra ile Bratislava arasında ilk resmi uçuşunu gerçekleştirdi. AirCar havada 180 km/s’e karada da 160 km/s hıza ulaşıyor. Otomobilden uçağa ya da uçaktan otomobile dönüşebilen AirCar, 70 saatten fazla test uçuşu yapmış. Seri üretim için onay alan AirCar’ın 140 HP’lik BMW motoru, sabit bir pervanesi ve balistik paraşütü de bulunuyor. Aracın mevcut prototipi 28 litre yakıtla 500 km’lik menzile sahip.
“Elektrikli dikey kalkış ve iniş araçları” olarak da tanımlanan uçan araçlar, otomobil üreticileri ve start-up'lardan da büyük ilgi görüyor. Ancak bu araçların yaygın olarak kullanılabilmesi için birtakım zorluklar bulunuyor. Uçan araçların semalarda süzülebilmesi için öncelikle şehirlerin mimari yapılarıyla altyapılarının, ayrıca hava trafiğinde uçan otomobillerin yerinin buna uygun düzenlenmesi gerekiyor. Uçan otomobillerin kalkabileceği ve inebileceği alanlar yaratmak ise mecburi. Bu nedenle gerekli düzenlemelerin yapılması, teknolojik gelişmelerin önüne geçmediği sürece, yerden göğe yükselen otomobilleri hayatın içinde görmek için biraz daha beklemek gerekecek gibi…
KAYNAKLAR
euronews
BBC
