Pandeminin olumsuz etkilediği otomotiv sektöründeki çip krizinden sonra, şimdi de lastik krizi kapıda. Kauçuk üretiminin azalması nedeniyle otomotiv sektörü zorlu bir dönemin içine girebilir.
Dünya ekonomisine büyük darbe vuran pandeminin en fazla etkilediği sektörlerin başında otomotiv geliyor. Seyahat kısıtlamaları, sokağa çıkma yasakları derken, sadece evlerinde vakit geçiren insanlar araba satın almayı ertelemeye başladı. Sıfır ve ikinci el araba satışlarının düşmesi sektörü daralmaya sürükledi.
Bu süreç içerisinde yaşanan çip krizi de otomotiv piyasasına büyük zararlar verdi. Büyük otomotiv firmaları üretimi bir süreliğine durdurdu ve daha önce üretilen araçları piyasaya çıkaramadı. Bu gelişmelerle araç fiyatları da rekor seviyelere çıktı. Bu durum pandemi ile birleşince otomobil fiyatları tavan yaptı.
Trump’ın sektöre hediyesi: Çip krizi
Çip tedariki sorunu otomotiv sektörünün bir önceki ciddi kriziydi. Araba çipleri, arabanın beyni ve kontrol merkezi sayılan bölümlerinde kullanılan çok önemli bir aygıt. O dönemde Amerikan Başkanı Trump araba çiplerini üreten Çinli firmalara kısıtlama getirmiş, sonrasında otomobil firmaları tedarikçilere yönelmiş ve tedarikçi şirketler de devasa talebe yetişemeyince sektör büyük bir krize sürüklenmişti.
Bu kriz sadeçe Amerikayla sınırlı kalmamış tüm dünyaya yayılmış ve Türkiye’nin de içine olduğu bazı firmalar araç üretimlerini bir süre durdurmak zorunda kalmışlardı.
Bu sorun yüzünden, Volkswagen, Honda, Toyota, Subaru, General Motors, Fiat Chrysler Automobiles, Nissan, Daimler, Jaguar, Land Rover ve Volvo gibi markalar üretimlerine belirli süre için ara verdiler. Türkiye’de Ford Otosan, Tofaş ve Oyak Renault üretimlerine ara vermek zorunda kaldılar.
Çip sorunu Amerikan Başkanının değişmiş olmasına rağmen hala çözülebilmiş değil. Hatta sorun daha da büyümeye devam ediyor. Seat’ın Başkanı Wayne Griffiths’in, Financial Times’a yaptığı açıklamada, “Tedarikçilerimiz ve Volkswagen Grubu bize, ikinci çeyrekte muhtemelen ilk çeyreğe göre daha önemli zorluklarla yüzleşmemiz gerekiyor. Seat’ın Barcelona fabrikasında üretimin sınırlı devam ediyor, tedarikçilerden bulunabilen yarı iletken ve çiplerle bazı modellerin üretimi devam ediyor” dedi.
Volkswagen Grubu CEO’su Herbert Diess de bir süre önce, çip krizi dolayısıyla üretimde 100 bin adetlik kayıp yaşadıklarını belirtmişti. Amerikalı elektrikli araç üreticisi Tesla'nın CEO'su Elon Musk da, küresel düzeyde yaşanmakta olan yarı iletken kıtlığının büyük sorun olduğunun üstünü kalın harflerle çizenlerden biri.
Auto Forecast Solutions tarafından yapılan araştırmada, dünya otomotiv sektörünün çip tedariki nedeniyle yıl boyunca 964 bin adetlik kayıp yaşaması düşünülüyor. Bu krizin sadece bu yılın ilk çeyreğinde 60 milyar doları aşan gelir kaybına yol açtığı tahminler arasında.
Daha büyük bir kriz kapıda
Şimdi, otomotiv sektörünü bekleyen çok ciddi bir sorun daha var. Bu sorun arabaların en önemli yan malzemelerinden biri olan lastiklerin tedarik problemi.
Ancak lastik sorunu bir politikacının, CEO’nun ya da ekonomik bir çalkantının sonucu değil.
Lastiğin hammaddesi olan kauçuğun anavatanı Uzak Doğu’da kauçuk yapraklarına dadanan bir hastalık, üretime büyük bir darbe vurdu. Bu sorunu gören Çin’in elindeki kauçukları stoklaması, lastik hammaddesini karaborsaya düşürdü ve tedarikini zorlaştırdı. Bu iki sıkıntıya bir de nakliye sorunu eklenince problem daha da derinleşti. Sonuçta, arabaların gövdelerinde kullanılan ve lastiklerin hammaddesi olan kauçuk’un yarattığı kriz şu an otomotiv sektörünün en büyük sorunlarından biri durumunda.
Bazı uzmanlar ise, bu sebeplerin yanı sıra, pandemi sırasında lastik eldivenlere ve ambalaj bantlarına olan talebin artması nedeniyle kauçuk stoklarının azaldığını söylüyor. Üretimi Tayland, Malezya, Fildişi Sahili, Vietnam ve Endonezya’da yapılan kauçuk ağacının kabuğundan elde edilen doğal kauçuk, sadece otomotiv sektöründe değil, birçok sektörde kullanılan bir hammadde.
Kauçuk fiyatları artmaya devam ederken Şubat ayında dört yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştı. ABD otomotiv sektörü uzmanları durumu şöyle anlatıyor; “Kovid-19 salgınının ilk günlerindeki tuvalet kağıdı çılgınlığı gibi! Biraz kauçuk mu buldunuz, ihtiyacınızdan fazla alıyorsunuz, çünkü bir daha ne zaman alabileceksiniz, bilmiyorsunuz.”
Dünyanın en büyük kauçuk ihracatçıları 2019 verilerine göre sırasıyla Tayland, Endonezya, Fildişi Sahilleri ve Vietnam. 2019 yılında dünya genelinde toplam kauçuk satışı hacmi 13,1 Milyar Dolar olarak gerçekleşti. Bu 2015 yılına göre yüzde 1,2’lik bir düşüşe denk geliyor. 2018 yılından 2019 yılına da kauçuk ihracatında yüzde 0,5’lik bir düşüş gerçekleştiği rakamlara yansımış durumda. 2019 yılı kauçuk ihracatının yüzde 82,3’ü Asya ülkelerinden. Afrikalı tedarikçiler küresel toplamın yüzde 11’ini ihraç ederken, Avrupalı tedarikçiler de yüzde 5 pay sahibi.
Yapay kauçuk alternatifi
Bu krizi daha yumuşak atlatmanın bir yolu da yapay kauçuk kullanmak. Ancak bu şimdilik otomotiv firmalarının tercih ettiği bir yol değil. Yapay kauçukun kaliteyi düşüreceği endişesiyle şu an bu fikre çok sıcak bakılmıyor.
Bununla birlikte yapay kauçuk, araçların iç donanımlarında da kullanılabilen bir malzeme, doğal kauçuk’un tedarikinin zorlaşması sebebiyle artık yapay kauçuğa da çok kolay ulaşılamıyor.
Türkiye doğal kauçuk yetiştirmiyor ve dolayısıyla bu alanda bir üretim de yok. Türkiye’de Tüpraş ve Petkim gibi firmalar yapay kauçuk üretimi yapıyor. Bu hammaddenin tedariki ile ilgili tamamen dışa bağımlı olduğumuz için sektörün gün yüzüne çıkmaya başlayan krizden etkilenmemesi söz konusu değil. Yani yerli lastik ve otomotiv firmalarının gelecek aylarda ciddi bir krizle baş başa kalmaları büyük bir olasılık.
Çip ve lastik krizleri en nihayetinde lastik fiyatlarının, dolayısıyla araba fiyatlarının artmasına yol açacak. Bu iki krizin birden, otomotiv sektöründe bugüne kadar görülmemiş bir fiyat artışına neden olma ihtimali en büyük endişe konusu.
Quick Zorunlu Trafik Sigortası
7/24 Quick Yardım Asistans hizmetlerini kapsayan zorunlu trafik sigortan ekonomik fiyatlarla ve anında hazır.
Detaylı bilgi için:
