KOSGEB’in yatırımcılara verdiği destek meblağlarını duyunca hemen her girişimci adayının gözleri parlıyor. Ancak hayalleri o rakamlar kadar yüksek tutmak büyük bir yanılgı olabilir. Zira kurumun destekleri direkt kimsenin cebine girmiyor. O desteği almak için yapılacak çok iş var!
Son birkaç yılda yeni girişimcilere yönelik KOSGEB hibelerini sıkça duyar olduk. Bununla birlikte ciddi bir bilgi kirliliği de var. Biz de merak edenler için kurumun yeni girişimcilere yönelik hibe ve kredi destekleriyle ilgili merak edilenleri araştırdık.
KOSGEB, küçük ve orta ölçekli işletmeleri destekleyen bir kuruluş. Yeni iş kurmak isteyenlere yönelik 32 saatlik Uygulamalı Girişimcilik Eğitim kurslarının gördüğü yoğun ilgiye bakılırsa, ya herkes girişimci olmak için can atıyor ya da KOSGEB’ten paralar saçıldığına dair bir efsane var!
Hileye, torpile yer yok
Efsane, bir yere kadar gerçek denebilir. Zira ilgili sertifikayı aldıktan sonra KOSGEB’den oldukça makul koşullarda hibe ve kredi desteği alınabiliyor. Fakat büyük bir bürokrasi sınavı verdikten sonra... Üstelik sınav, hibeyi almaya hak kazandığınızda da bitmiyor. Bütün ödeme ve harcamalarınızı büyük bir titizlikle yapmanızı gerektirecek bir denetleme mekanizması var. Aldığınız yazıcı, faturada belirtilen seri numarasıyla tutuyor mu diye kontrole gelinen sıkı bir denetimden bahsediyoruz. Kısacası, hileye hurdaya niyet edenlerin hevesleri kursağında kalıyor. Destek aldıktan sonra da iş bitmiyor. En az üç yıl o iş yerini faal tutmak zorundasınız.
İş yerinizin telefonu sıklıkla “KOSGEB’den hibe desteği almanız için proje yazıyoruz” diyenler tarafından aranıyorsa, onlara kulak asmayın. Piyasada böyle pek çok dolandırıcı şirket olmasına rağmen KOSGEB’in resmi olarak tanıdığı danışmanlık firması yok. Yani doğrudan kendiniz başvuru yapmak zorundasınız.
Makul bir iş planı gerek
Sertifikanızı aldınız, başvuru formunu doldurdunuz, iş planınızı yaptınız, şirket evraklarını teslim ettiniz... İş planınız makul bulunup projeniz onaylandıktan sonra yarım saatlik bir sunum gerçekleştirmeniz ve projenizi bir de sözlü olarak anlatmanız bekleniyor. Bu yüzden gerçekçi, makul bir iş planı önermek önemli. Örneğin satın almayı düşündüğünüz teçhizatın fiyatının piyasanın çok üstünde olması, başvurunuza gölge düşürebilecek faktörlerden olabilir.
İş planınızı oluştururken rakiplerinizin iş yapma biçimlerine, detaylı maliyet hesaplarına, tanıtım kanallarınızı nasıl oluşturacağınıza, vizyon ve misyonunuzu nasıl belirlediğinize kafa yormanız gerekiyor. Bununla birlikte kısa-orta-uzun vadeli hedefleri belirlemeniz isteniyor. Tüm bunları yaparken zayıf ve güçlü yanlarınızı değerlendirmeli ve bunları dürüstçe ortaya koymalısınız.
Önce başvur sonra şirketini kur
Birkaç yıl öncesine kadar hibe başvurusunda bulunmanız için şirketinizi kurmuş olmanız, asgari harcamalarınızı yapmanız ve faturaları başvuruda sunmanız gerekiyordu. Ancak değişen mevzuatla birlikte artık projeniz onaylandığında şirket kurabilmenizin yolu açıldı.
Şahıs, limited veya anonim fark etmez, herhangi bir statüde şirket kurabilirsiniz. Şirkette ortaklarınız da olabilir ama sizin hisseniz en az %30 olmalı ve tüzel kişi statüsünde kurulmuş herhangi bir işletmede %50’den fazla ortaklığa sahip olmamanız gerekiyor. Ayrıca başvurunuzu yaptığınız esnada başka bir işletme, kurum ya da kuruluşta SGK’lı olarak çalışmıyor olmalısınız. Yani hibe başvurusunda bulunayım, onaylanırsa işten ayrılır kendi işimi kurarım diye planlıyorsanız, hata yapıyorsunuz demektir.
Bununla birlikte yapılacak muhtemel harcamaların ödemesi danışmanların onayından geçtikten sonra yapılıyor, bu sayede altından kalkamayacağınız riskli ödemelerin altına girmeniz önlenmiş oluyor.
Sıfır sermaye ile yola çıkmayın
KOSGEB projenizi onaylarsa ve gerekli evrakları sunarsanız 50.000 TL geri ödemesiz hibe ve 100.000 TL geri ödemeli kredi desteği sunuyor. Fakat peyderpey alacağınız ödemeyi şirket kurulumu, makine, teçhizat, ofis donanım ve yazılım desteği, işletme giderleri olarak bölüştürmek gerekiyor.
Ödemelerle ilgili KOSGEB danışmanlarının altını çizdikleri bir diğer konu da, girişimcilerin hiç destek almayacakmışçasına işlerini planlamaları gerektiği. Başvurunuzun onaylanacağının bir garantisi olmamakla beraber %90’lık bir destek almaya hak kazansanız dahi %10’luk bir sermayeye ihtiyacınız olacak. Ayrıca hibe ödemeleri bir seferde değil, 10 aya yayılarak ödeniyor. Eğer alacağınız hibe desteğine güvenerek yola çıkarsanız işleriniz sekteye uğrayabilir.
NACE koduna dikkat!
Şirketinizi kurmaya karar verdiğiniz aşamada dikkat etmeniz gereken önemli bir nokta var. Firmanızın unvanının, KOSGEB’in NACE kodlarıyla tanımladığı iş kollarından biri olması gerekiyor. Bu yüzden mutlaka projenizin hangi NACE koduna ait olacağına karar vermelisiniz.
Bir işletme açmayı düşünüyorsanız mutlak suretle kiralamayı ya da satın almayı düşündüğünüz yerin ruhsat için elverişli olup olmadığını araştırmanız öneriliyor. Aksi halde zamanınız da paranız da boşa gidebilir; doğru yere yatırım yapmıyorsanız.
Dezavantajlı gruplara avantajlar sağlanıyor
KOSGEB hibe ve kredi desteğinde dezavantajlı gruplara çeşitli avantajlar sağlıyor. İstanbul, Ankara gibi büyük şehirleri kapsayan 1. ve 2. bölgeden başvuru yapanlara % 60 oranda destek verilirken 3., 4., 5., ve 6. grupta yer alan illerden başvuranlara %70; kadın girişimci, gazi, birinci derecede şehit yakını veya engelli girişimciye %90 oranına kadar destek sağlanıyor.
Eğer şirketinizi son iki yıl içinde kurduysanız ve diğer koşullar uygunsa KOSGEB’den geriye dönük olarak da hibe desteği alabilirsiniz. Bunun için şirket kuruluş masraflarını dikkatli bir şekilde kayıt altına almalısınız. Şirket sahibiyseniz, aynı iş kolunda yeni bir iş kurarak destek almak istiyorsanız bir yıl beklemeniz gerekiyor. Eğer farklı bir alanda yeni bir girişimde bulunmak isterseniz buna bir engel bulunmuyor.
Zorlu bürokrasi sınavı
Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi’nden sertifika alanlar arasında hibe başvurusunda bulunanlar, çok küçük bir azınlık maalesef. Tüm bu bürokratik süreçler aslına bakarsanız gerçekten iş kurmak isteyenler için zorlaştırılmış görünüyor. Dolayısıyla da zannedildiği gibi torpil, adam kayırma gibi suistimallerin önüne geçilmiş olunuyor. Böylece göreceli olarak herkese kendi işini kurma fırsatı veriliyor. Eğer hiç paranız yoksa, KOSGEB’den alacağınızı varsaydığınız destekle yola çıkmamanızı öneririz. Ama belli miktar sermayeniz var ve her halükarda iş kurup harcama yapacaksanız, ayakları yere basan bir iş planına sahipseniz ve tüm bu bürokratik zorlukları aşacak sabrınız varsa, destek almamanız için hiçbir sebep yok. İyi şanslar!
