Kentler, zaman içinde değişen dinamiklere yenik düşebilen simgesel mekanlar barındırıyor. Sinemalar, tiyatrolar ve özel binalar; bir zamanlar anılar biriktirdiğimiz, geçmişe dair izler taşıyan hayatımızın önemli parçaları. Ancak bu mekanlar, sıklıkla kapitalist etkiler ve ekonomik zorluklar nedeniyle kapanma tehlikesiyle karşı karşıya kalabiliyor. Yazımızda İstanbul'un çeşitli sinemalarından başlayarak, Beyoğlu Sineması'nın geçmişinden günümüze olan yolculuğunu ve kültürel bir sembol olarak nasıl dirildiğini keşfedeceğiz.
https://www.birgun.net/makale/zaman-yolculugunda-beyoglu-sinemasi-473828
Geçmişten günümüze İstanbul sinemaları
İstanbul sinemalarının zengin tarihine ışık tutan birkaç örnek, geçmişten günümüze farklı isimlerle izleyiciyle buluşarak şehrin sinema kültürüne katkıda bulundu. İpek Sineması'ndan Cine Palace'e, Atlas Sineması'ndan Beyoğlu Sineması'na kadar, bu mekanlar İstanbul'un sinema mirasını şekillendiren unutulmaz hikayelere ev sahipliği yaptı.
İpek Sineması
Cercle d’Orient binasının arka bahçesinde 1924 yılında açılan İpek Sineması, zaman içinde farklı adlarla anılarda güzel izler bıraktı. Temeli 1924'te atılan ve Opera Sineması olarak hizmete giren bina, sonradan İpek Sineması adını aldı. Ancak kapatılmasının ardından atölye olarak kullanıldığı sırada yaşanan yangın nedeniyle yıllarca kapalı kaldı.
Atlas Sineması: İstiklal Caddesi'nin görkemli mekanı
İstiklal Caddesi üzerindeki Atlas Pasajı'nda bulunan Atlas Sineması, İstanbul'un en büyük ve tarihi sinemalarından biri. 1870'teki büyük İstanbul yangını sonrasında Agop Köçeyan tarafından kışlık ev olarak yaptırılan bina, 1932'deki onarımdan sonra eğlence ve sanat merkezi haline geldi. 1948'de Beyoğlu'nun en büyük sinemalarından biri olarak hizmete açılan Atlas Sineması, zaman içinde birçok değişikliğe uğradı ancak kültürel önemini korudu.
Ses Tiyatrosu: ideal bir buluşma noktası
Beyoğlu İstiklal Caddesi'nde yer alan Atlas Pasajı'nın karşısında Halep Apartmanı içinde bulunan Ses Tiyatrosu, bir dönem İdeal Sineması olarak hizmet verdi. Yıllar içinde isim değişiklikleri geçiren bu salon, Haldun Dormen yönetimindeki Dormen Tiyatrosu ile İstanbul kültür hayatının önemli bir parçası haline geldi.
Santral Sineması: öğrencilere hitap eden bir mekan
Elhamra Sineması ve pasajını geçtikten sonra Şark Pasajı'nda yer alan Santral Sineması, Türkiye'nin ilk sinemalarından biriydi. Öğrencilere ve alt düzey izleyicilere hitap eden filmlerle dikkat çeken bu mekan, zamanla değişen sinema alışkanlıklarıyla mücadele etti.
Cine Palace: tarihi bir yapının içinde şık bir sinema
1915 yılında İstiklal Caddesi'nde faaliyete geçen Cine Palace, o dönemin en büyük sinemalarından biriydi. Enver Paşa gibi önemli kişilerin tercih ettiği bu salon, zamanla isim değişiklikleri geçirse de 300 kişilik kapasitesiyle Şık Sineması olarak hafızalarda kaldı.
Yeşilçam Sineması: sinema kokan bir ortam
İstiklal Caddesi'nde bulunan Yeşilçam Sineması, 1996 yılında faaliyete geçti. 75 koltuklu tek gösterim salonuyla mütevazı bir ortam sunan bu sinema, sıkıntılı günler geçirse de Yeşilçam'ı canlandırmayı ve gündemde tutmayı amaçlıyor. Sinema sektörünün 25 yıllık buluşma noktası olan Yeşilçam Sineması, İstanbul Atatürk Kültür Merkezi'nde izleyicileri ağırlamaya devam ediyor.
Dilbazlar, Cinemajestic: unutulmaz anıların sahnesi
Hasnun Galip Sokak'ta yer alan ve 2013'te kapanan Dilbazlar Sineması, seks filmleri oynatan bir mekan olarak biliniyordu. Aynı sokaktaki Cinemajestic Sineması ile birlikte Dilbaz ailesinin üç kuşaktır sinemacı olduğu bu mekanlar, geçmişin unutulmaz anılarına ev sahipliği yaptı.
Beyoğlu Sineması: sinemaseverlerin buluşma noktası
Beyoğlu Sineması, 1989 yılından beri sinemaseverlere hizmet veren bir mekan olma özelliğini sürdürüyor.
Beyoğlu Sineması’nın tarihi: zaman makinesiyle 1989'a yolculuk
İstanbul'un tarihi Halep Pasajı'nda, 1989 yılında perdesini aralayan Beyoğlu Sineması, Şahin Kaygun'un "Dolunay" filmi ile seyircilere unutulmaz bir deneyim yaşattı. Beyoğlu Sineması, sinema tutkunlarının buluşma noktasıydı. O dönemde salon, sadece bir film izleme mekanı değil, aynı zamanda sosyal etkileşimin ve kültürel paylaşımın bir merkezi haline gelmişti. Sinemaseverler, kafelerde film sohbetleri yapar, film gösterimleri öncesinde heyecanla sıraya girer ve perde açıldığında bir araya gelmenin mutluluğunu yaşarlardı.
Beyoğlu Sineması, o yıllarda gösterime giren unutulmaz Türk ve dünya sinema eserleriyle izleyicilerini büyülerdi. Filmlerin ardından salonun içinde yankılanan tartışmalar, eleştiriler ve alkışlar, bu mekanı sadece bir sinema salonu olmanın ötesine taşırdı. O dönemde Beyoğlu Sineması, bir sanat buluşmasının ve kültürel bir ritüelin merkeziydi.
Yeniden doğuş ve kültürel koruma
Beyoğlu Sineması'nın hikayesi, sadece parlak bir geçmişle değil, aynı zamanda yeniden doğuş ve kültürel koruma ile de özdeşleşiyor. Mimar Campanaki'nin elinden çıkma, 1904 yangınından sonra dönüşen tarihi bina, zamanla mücadele etti. AVM'lerdeki sinema zincirlerinin yükselişi, bağımsız sinema salonlarını zor durumda bıraktı. Ancak Beyoğlu Sineması, kapanma eşiğine gelmesine rağmen sanatçılar, yazarlar ve sinemaseverlerin bir araya gelerek başlattığı kampanya sayesinde hayatta kaldı.
Kültürel mekanların kapitalizme direnişi
Beyoğlu Sineması'nın kurtuluş hikayesi kolay olmadı. İlk kurtuluş, sosyal medya üzerinden başlatılan bir kampanya ile geldi. Ancak işletme değişiklikleri ve maddi sıkıntılar, sinemayı tekrar karanlık günlerine sürükledi. Sonunda İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin devreye girmesiyle, Beyoğlu Sineması ikinci bir şansa kavuştu. Restorasyon ve açılış, sadece mimari bir yenilenme değil, aynı zamanda şehrin sinematik mirasını koruma ve besleme taahhüdünün bir kanıtıydı.
Türkan Şoray ile açılış ve gelecek planları
Beyoğlu Sineması'nın ekonomik sıkıntılar nedeniyle kapanan kapıları geçtiğimiz ekim ayında, Türk sinemasının sultanı Türkan Şoray'ın katılımıyla gerçekleşen görkemli bir açılış töreniyle sinemaseverlerle yeniden buluştu. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun önderliğindeki etkinlik, sadece bir sinema salonunun değil, aynı zamanda kültürel bir simgenin canlanışını müjdeledi.
Açılış töreninde yapılan konuşmada, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun ifadeleri, Beyoğlu Sineması'nın sadece bir eğlence mekanı olmanın ötesinde bir misyon taşıdığını ortaya koydu. İmamoğlu, kültür ve sanatın İstanbul'un kalbinde atmasını sağlamak amacıyla yürütülen çalışmaların sadece bir parçası olduğunu belirtti.
Ancak, Beyoğlu Sineması'nın önündeki zorluklar sadece tarihi binaları restore etmekle sınırlı değil. Kültür ve sanatın dijitalleşme ve salgın sonrası değişen dinamiklere uyum sağlaması gerekiyor. Beyoğlu Sineması'nın gelecek planları arasında sadece film gösterimleri değil, aynı zamanda çeşitli kültürel etkinlikler, atölye çalışmaları ve özel etkinliklere ev sahipliği yapmak da bulunuyor. İBB'nin destekleri ve sinemaseverlerin katılımıyla, Beyoğlu Sineması, kültür ve sanatın İstanbul'da daha da kök salmasına katkı sağlayabilir.
Kaynaklar
https://www.birgun.net/makale/zaman-yolculugunda-beyoglu-sinemasi-473828, ErişimTarihi:9.12.2023
https://altyazi.net/soylesiler/1989-beyoglu-sinemasinin-gecmisi-ve-gelecegi/, ErişimTarihi:9.12.2023
https://www.evrensel.net/yazi/86549/beyoglunun-tarihi-sinemalari-4, ErişimTarihi:9.12.2023
