Müzik sektörü, teknolojik gelişmelerle kabuk değiştiriyor, gerek üretim gerekse sound olarak gelişiyor ve dönüşüyor. Ama plaklar bir kez daha altın çağını yaşıyor!
Tüm teknolojik gelişmelere rağmen kasete, CD’ye ve son olarak dijital müzik platformlarına kafa tutan biri var ki, her dönem başka bir şekilde parıldıyor: Plaklar.
1800’lerden itibaren hayatımıza girmeye başlayan plaklar, son yıllarda yine yükselişe geçti. Öyle ki, son yıllarda sanatçılar CD’den de önce, plak ve dijital platformlarda yer almayı önemsiyor. Popülerliğini ara sıra kaybetse de hiçbir zaman yok olmamasının en önemli sebebi, en iyi ses kalitesini vermesi. Zira sıkça duyulan bir cümle var ki, “Bir kez plak dinlediğin zaman asla bırakamazsın.”
“Plağın ikinci baharı müzik endüstrisinin en büyük krizine denk geldi”
Müzik yazarı Murat Beşer, plağa olan bu ilginin artmasının nostaljiden ziyade başka sebeplerinin olduğunu söylüyor: “Plakla yeni tanışan kuşak için bu, babalarının hatta dedelerinin dünyasına ait bir müzik dinleme formatı. Dolayısıyla onlar için hayli nostaljik, bir o kadar da ilginç ve bir başka dünyaya ait. Belki de onları 70’li, 80’li yılların kültürel iklimine döndürecek, o hararetli günleri anlamalarına yardımcı olacak. Ancak plağa karşı yeniden doğan ve artan ilginin gerçek sebebi bu değil. Plağın ikinci baharı müzik endüstrisinin en büyük krizine denk geldi. Bu ürün şimdi sıkıştırılmış dijital bitrateler karşısında çok değerli oldu, adeta borsada yıldızı yükselen şirketin kağıtları gibi. Bunalımdaki plak firmaları para kazanmak için iyi bir potansiyel olduğunu düşündü ama denize düşenin yılana sarılması gibi. Plaklar müzik piyasasının ihtiyaçları münasebetiyle yeniden rafa çıktı.”
2p da plak kadar önemli
Plağı hakkıyla dinlemek için pikabın da önemli olduğunu anlatan Beşer, sesi analog verme ehliyeti olmayan yeni kuşak telmaşa pikaplara itibar edilmemesi konusunda uyarıyor: “Dijital giriş-çıkışlı bu cihazlar dekoratif amaçlı kullanmanın ötesinde işe yaramaz. Ya orta yaşın üzerinde bir ikinci el satıcı bulsun, onların tavsiyesiyle bir pikap alsınlar ya da akrabalarının evinde eskiden kalma bir pikabı alıp tamir ettirerek kullansınlar.”
Eğer plağı hakkıyla dinlemek istiyorsanız yeni basılan plaklara da dikkat etmekte fayda olduğunu söylüyor, Beşer. Özellikle daha önce CD olarak çıkmış ve şimdi ilk kez plağa basılan albümlerde detaylı inceleme yapılması gerekiyor. Beşer, “Ancak böyle bir plağın içindeki sesin ne kadar sıcak ve derin olduğunu da doğru bir pikapta ve gerçek analog sistemde duyabilirsiniz” diyor.
İstanbul’un plakçılar haritası
Şimdi tüm bu bilgilerle birlikte önce pikap keşfine sonra da şehrin en iyi plak dükkanlarında gezinmeye ne dersiniz? Gelin dünyadan ve Türkiye’den eski ve yeni plaklara erişebileceğiniz dükkanlara bir göz atalım.
Outro Music Store
Karga’nın müzik direktörü Bahadır Dilbaz, Dunia’nın işletmecisi Üzeyir Yasa ve Dunia’nın diğer işletmecisi ve bağımsız müzik inisiyatifi Müzik Hayvanı’nın kurucusu Eray Düzgünsoy, yaklaşık bir yıldır birikimlerini Outro Music Store’da paylaşıyor.
Senelerdir biriktirdikleri müziklerle dükkanı donatan üçlü, sonraları paylaşımı artıracak albümleri getirmeye başladı. Outro’da hem ikinci el hem sıfır plaklara rastlamak mümkün. Elektronik müziğin en uç örneklerinden geleneksel müziklerin az bulunur kayıtlarına kadar pek çok seçenek bulabilirsiniz. Funk, soul, rock, soundtrack, experimental, jazz, klasik, fusion da cabası... Öncelik nesne olmadığı için CD ve kaset formatında albümler de bulunuyor. Ayrıca Türkiye’den bağımsız müzik mecrasında yayınlanan albümlerin neredeyse tamamına da ulaşmak mümkün. Outro’da plak fiyatları 20 TL’den başlayıp 800 TL’ye kadar çıkıyor. Ortalama fiyat ise 100-150 TL arasında.
Caferağa Mahallesi, Mühürdar Karakolu Sok. No: 10 Kadıköy
https://www.facebook.com/outromusicstore/
Kontra Plak
15 yıllık kurumsal hayatın ardından 2012 yılında Kontra Plak’ı açan okan Aydın, aynı zamanda fasitdaire adıyla DJ performansları ve müzik yazılarına devam ediyor.
Kontra Plak, her türe kapısına açan bir plak dükkanı. Özellikle ana akım dışı çalışmalar, Türkiye’de dağıtımı olmayan plak şirketlerinden yayımlanan çalışmalara daha sıcak yaklaşıyorlar. Sırf adet yüksek olsun diye içlerine sinmeyen plakları stoklara eklemek konusunda pek istekli değiller. Mottoları ise şöyle: “Her yerde olan plaklar bizde de olsun, ama biraz olsun; ama biraz da başka hiç bir yerde olmayan plaklar olsun.”
Giren herkesin kendini rahat hissedeceği bir atmosferi var Kontra Plak’ın. Temiz, düzenli, neyin nerede olduğunun belli olduğu, her plakta fiyat etiketinin olduğu ‘tertipli’ bir dükkan olma gayreti göze çarpıyor. Kontra Plak, sadece bir plak dükkanı değil Record Store Day, Dinleme Odası, çocuklar için yapılan ve çeşitli workshop gibi etkinlikleriyle de hareketli bir mekan aslında. Plak fiyatları ikinci el olanlarda 30-60 TL arası, sıfır plaklarda ise 60-100 TL arası değişiyor.
Tomtom Mahallesi, Yeni Çarşı Cad., Galatasaray Lisesi Yanı 60/A Beyoğlu
https://www.facebook.com/kontrarecords/
Pantheon Records
İstanbul Bilgi Üniversitesi Müzik bölümü mezunu Kubilay Sarıkaya, küçük yaşlardan itibaren plak koleksiyonu yapıyor. Sarıkaya plak satmaya Feriköy pazarında başlamış. Daha sonra Yaprak Aras’la yolları kesişen Sarıkaya, Pantheon’u Souq’un içinde açmış.
Karaköy’ün ilk plakçası olan Pantheon Records’un bir müzik tanımı mevcut: Fikirle biçimlendirilmiş titreşim. O yüzden tür ayrımı yapılmıyor; her kategoriden sürpriz plaklara yer veriliyor. Bu, yeri geldiğinde yeni çıkan yerli bir albüm de olabilir, 70’lerde 100 adet basılan bir İtalyan punk grubunun plağı da...
Sarıkaya, plağın ruhunu kaybetmemesini, plağı pikaba koyup dinleme sürecinin dinleyiciye başlı başına bir deneyim yaşatmasına bağlıyor. Pantheon Records’ta plak fiyatları 20 TL’den başlıyor 1500 TL’ye kadar uzanıyor. Fakat ortalama 50-60-70 TL civarında.
Souq Dükkan, Kanyon 2. Kat, Levent
https://www.facebook.com/pantheonrecordlabel/
Zihni Müzik
Plak dünyasının en eski ve popüler dükkanlarından biri olan Zihni Müzik, 25 yıldır Kadıköy Akmar Pasajı’nda bulunuyor. Zihni Şahin’in kurduğu Zihni Müzik’te çoğunlukla The Beatles, Pink Floyd ve Queen gibi grupların albümleri ilgi görüyor. Zihni Müzik, dükkanın yanı sıra büyük de bir depoya sahip. İnternet üzerinden de yoğun bir satışı olan dükkanda her tarzda plağa ulaşılabilir. Özellikle yerli plakların rağbet gördüğü dükkanda 70’li yıllara dair çeşitli keşifler yapmak mümkün. Plak fiyatları ise 50-150 arasında değişiyor. Elbette nadir bulunan eserlerin fiyatları biraz daha yüksek.
Caferağa Mah., Mühürdar Cad., Akmar Pasajı No: 62/13 Kadıköy
https://www.facebook.com/zihnimuzik/
Deform Müzik
Çukurcuma’nın plak dükkanı Deform Müzik’te reggae, rock, elektronik, caz, funk ve klasik müzik türlerinde plaklar bulmak mümkün. Yoğunluklu olarak ikinci el keşifler yapabileceğiniz seçeneklerin yanı sıra Türkiye’den de yerli isimlerin plaklarına ulaşabilirsiniz. Deform’da bozuk veya hasarlı pikaplarınızı tamir ettirebilirsiniz. Türlerine göre kategorilendirilen plakların fiyatları ise 50 TL’den başlıyor.
Turnacıbaşı Cad., No: 45 Çukurcuma
Jammin’s Vinyl Records and Cafe
Bomonti’de bulunan Jammin’s Vinyl Records and Cafe, yerli ve yabancı plakların yanı sıra kahve önerisiyle de karşımıza çıkıyor. İyi müzik ve kahveyle plak keşfedebileceğiniz dükkanda müzik aksesuarları ve pikap alternatifleri de bulabilirsiniz. 2014’ten bu yana açık olan dükkanda 1970 ve 80’lerin yabancı müzikleri ağırlıkta olsa da, yerli isimlerden de tınılar duymak mümkün. Ayrıca internet üzerinden de satış mevcut.
https://www.facebook.com/JamminsVinyl/
Sıracevizler Cad., No: 92B Şişli
Analog Kültür
Galata’da bulunan Analog Kültür, bir plak dükkanından çok daha fazlasını ifade ediyor. Müziğe dair birçok detay barındıran dükkanda, vintage müzik aletlerinden ses stüdyosuna kadar müziğin farklı alanlarına dahil olmak mümkün. DJ Kaan Düzarat’ın kurucusu olduğu Analog Kültür, Düzarat’ın arşivinin yan ısıra hatırı sayılır bir yerli albüm arşivine sahip. Yeni çıkan elektronik albümler konusunda da iddialı olan dükkanda plak fiyatları 50 TL’den başlıyor.
https://www.facebook.com/analogkultur/
Şahkulu Mah. Serdar-ı Ekrem Cad. Seraskerci Çıkmazı 4/A Beyoğlu
Opus 3a
Mayıs 2010’da açılan Opus 3a’da ağırlıklı olarak caz, klasik müzik, dünya müzikleri, film müzikleri ve Türkiye’den yabancı pop/rock çeşitleri bulunuyor. Özellikle yeni basılan Türkçe plakların tamamını bulmanız mümkün. Mağazada plak çeşitliliğinin yanı sıra CD, konser DVD’si, kitap ve film seçkisi de sunuluyor.
Opus 3a’da plak fiyatları 45 TL’den başlıyor, tekli plaklarda 250 TL’ye kadar çıkıyor. Çoklu plaklarda ve setlerde fiyat 200 ile 2.000 TL arasında.
https://www.facebook.com/opus3a/
Pürtelaş Hasan Efendi Mahallesi, Cihangir Cad. 3a, Beyoğlu
