Spor her ne kadar anatomik, tarihsel ve politik birtakım nedenlerle erkeklere has bir alan gibi algılansa da, kadınların, kendilerine özgü fiziksel yapıları sayesinde erkeklerden çok daha iyi yaptıkları sporlar var.
Spor genel olarak erkek baskın bir alan dersek, yanlış olmaz. Bunun fiziksel olduğu kadar sosyal, tarihsel ve politik birçok sebebi var. Bu yazıda bu sebeplerin bazılarına göz atacağız ve kadınların erkeklere göre fiziksel avantajlarının olduğu sporları listeleyerek, bazı ön yargıları kırmaya çalışacağız.
Birçok fiziksel faaliyette kas gücü, kişiye üstünlük sağlar. Ve erkekler salgıladıkları testosteron hormonu sayesinde daha yüksek kas oranına sahiptir. Benzer şekilde yine testosteron hormonu sayesinde erkeklerin kalp ve akciğerleri daha büyüktür, vücutları daha fazla oksijen depolayabilir. Tüm bunlar birçok spor için avantaj sayılabilir. Aynı şekilde basketbol gibi bazı sporlarda da birçok mevki için uzun boylu olmak bir avantajdır ve genel ortalamada erkekler, kadınlardan 15 cm kadar daha uzundur.
Pek çok spor aslında erkeklere göre tasarlanmış
Oysa konuyu farklı bir bakış açısıyla ele alabiliriz. Bu sporlar ilk ortaya çıktığında kadınlar hesaba katılmamış ve dolayısıyla erkeklere göre tasarlanmışlar. Örneğin basketbol potasının yüksekliği veya futbol sahası kalesinin genişliği, erkek bedeni düşünülerek belirlenmiş. İşin başında iki cinsiyetin fiziksel özellikleri göz önüne alınsaydı, belki bugün çok farklı tasarlanmış spor aktiviteleri yapıyor olabilirdik. Bu aktivitelerde kas gücü veya boy farkı yerine, farklı stratejiler avantaj sağlıyor olabilirdi.
Erkek çocuklar daha çok yönlendiriliyor
Spor alanında kadınların azınlıkta olmasının diğer bir sebebi ise çocukluktan itibaren erkeklerin spora daha fazla yönlendirilmesi veya spor yapan rol modellerin çoğunun erkek olması. En basitinden Türkiye’de spor denince açık ara ilk aklımıza gelen futbol dünyası, bariz şekilde erkek egemen bir alan ve bu gerçek, kız ve erkek çocukların akıllarında belli bir fikir oluşturuyor.
Peki ya kadınların avantajlı olduğu sporlar?
Bu genel görüntünün aksine elbette fiziksel avantajların hepsi erkek anatomisine ait değil. Bazı sporlarda da kadınlar, vücut şekilleri, ölçüleri ve kas yapıları sayesinde öne geçebiliyor. Buna iyi bir örnek, atıcılık. Kadınlar kalça yapıları dolayısıyla daha dengeli ağırlık merkezine sahip. Yerden daha fazla güç alıp daha iyi sabitlenebiliyorlar. Bu da onların, hedefi çok daha kolay tutturmasını sağlıyor.
Jimnastik gibi sporlarda da kadınlar, ince kas yapıları ve esnek eklem ve bağ dokuları sayesinde çok daha zorlu hareketleri gerçekleştirebilirken, erkekler bu dalda kadınların oldukça gerisinde kalıyor. Esnekliğin önemli olduğu bir başka alan ise yoga. Erkekler özellikle omuzdan güç alınarak yapılan hareketleri daha çabuk öğrenebilir ve gerçekleştirebilirken, geri kalan pozların birçoğunda kadınlar, esnekliklerinin faydasını görüyor. Yogayla ilgili değinilmesi gereken bir başka konu ise şu: Yogada vücudumuzun çok fazla ve farklı kaslarını çalıştıran çeşitli pozisyonlar var. Bu nedenle de herkesin birbirine üstünlüğü olan pozlar olabiliyor. Hatta aynı kişinin vücudunun sağ yanı ile sol yani bile eşit beceride olmayabiliyor. Her ne kadar kadınlar birçok yoga pozunu daha kolay gerçekleştirebilse de yoga, her kapasiteden insan için çok faydalı ve dahil edici bir aktivite.
Kadınların kalçaları daha güçlü
Jimnastik gibi buz pateninde de kadınlar, estetik becerilerinin yanı sıra daha ufak bir vücuda sahip olmanın avantajını yaşıyor. Bu özellik, beraberinde getirdiği çevikliğin yanı sıra, daha detaylı ve incelik gerektiren figürlerin daha kolay yapılabilmesini sağlıyor. Kadınların kalça bölgeleri ve bacakları çoğu zaman daha güçlü olabiliyor. Çocuk doğurabilmek için kadınların pelvik bölgelerinde daha ince kemiklere sahip olmaları da kendilerine bir avantaj olarak geri dönüyor.
Bilindiği gibi binicilik sporunda jokey ne kadar kısa olursa o kadar makbuldür. Dolayısıyla kadınların boy ortalamasının erkeklere göre kısa olması, at binmede yararlarına oluyor. Benzer şekilde denge gerektiren birçok aktivitede, örneğin snowboard veya rüzgar sörfünde, kadınlar boyları ve kalça yapıları sayesinde dengede kalmak konusunda oldukça rahatlar.
Daha önce erkeklerin salgıladıkları testosteron hormonu sayesinde daha yüksek kas oranına sahip olduklarından bahsetmiştik. Kadın vücudu ise salgıladığı östrojen hormonu sayesinde erkeklere kıyasla daha yüksek yağ oranına sahip. Yüksek yağ oranı uzun süren spor aktivitelerinde daha uzun süre enerji üretilebilmelerini sağlayarak kadınlara avantaj sağlıyor. Dolayısıyla kadınların dayanıklılığı daha uzun vadeye yayılıyor, spor aktivitelerinin ilerleyen dakikalarında erkeklere göre daha fazla enerjiye ve güce sahip oluyorlar. Aynı şekilde vücuttaki yağlar özellikle soğuk iklimlerde sporcuların dayanıklılığını artırıyor. Uzun mesafe koşuları veya soğuk iklimlerde gerçekleşen uzun mesafe yüzme müsabakalarında kadınların anatomik yapısı, erkeklere kıyasla üstünlük gösteriyor.
Bu bilgiler ışığında spora ve farklı cinsiyetlerin sporla ilişkisine olan bakış açınız değişebilir. Spor bizlere, hem fiziksel hem duygusal açıdan çok büyük katkısı olan, gerektiğinde kendimize ait kişisel zamanımız ve alanımız, gerektiğinde ise grup olarak yapılan sosyal aktivitemiz olarak bizleri ruhen besler. Bu sebeple kadın, erkek, çocuk, yaş ve fiziksel özelliklerimizi kafamıza bir engel olarak takmadan, herkese sporla haşır neşir bir hayat dileriz.
