Deprem gerçeğini en acı şekilde yaşadığımız şu günlerde, “Depreme bireysel olarak ne kadar hazırız?” sorusu önem kazandı. İşte depreme hazırlık için kişisel olarak yapılacaklar listesi…
Şiddetli depremler nadir olarak gerçekleştiği için birçok kişi zaman içinde riskleri unutabiliyor ya da psikolojik anlamda rahatlamak için bu afetin kendi başına gelmeyeceğine inanmayı seçebiliyor. Türkiye’nin fay hatları üzerinde bir ülke olduğunu da unutmayarak depremi yaşamayacağımız, bizim de başımıza gelmeyeceği düşüncesinden vazgeçerek işe başlamak gerekiyor. Bir plan dahilinde bireysel anlamda depreme hazırlı olmak gerekiyor.
Öncelikle deprem sürece yayılan bir olgu. Deprem öncesi, deprem anı ve deprem sonrası nasıl hazırlıklı olunması gerektiği üzerine iyi çalışılması gerekiyor. Her aşamada hem bireysel hem de çocuklar ile evcil hayvanları da dahil ederek aile olarak neler yapılması gerektiğine bakalım.
Her şeyden önce DASK sigortanızı yaptırdığınızdan emin olunuz. Deprem sigortanızı hızlıca satın almak için Quick Dask Sigortası sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Deprem öncesi yapılacak hazırlıklar
Deprem öncesi yapılacak her türlü hazırlık, sizi olası bir deprem anına ve deprem sonrasına hazırlar. Deprem öncesi hazırlık ise bu aşamaların belki de en önemlisi.
Deprem planı ve tatbikat yapın: Bir duruma önceden hazırlıklı olmak, depremden sonra bireylerinin hem fiziksel hem de psikolojik yönden iyi oluşlarına yardımcı olmanın en iyi yolu.
- İlk adım, yaşadığınız şehrin, bölgenin deprem riskini öğrenin.
- Depreme işyerinizde, yolda, evde yakalanma halinde farklı senaryolar devreye gireceğinden hazırlığınızı buna göre yapın.
- Yaşadığınız binanın depreme dayanıklılığını ölçtürün. Eğer dayanıksız bir yapıysa, mutlaka gerekeni yapmak için harekete geçmelisiniz.
- Deprem anında, binadan çıkmanız halinde nereye gideceğiniz konusunda önceden karar verin. A ve B planı olarak buluşma alanları belirleyebilirsiniz. Bunu aile bireyleriniz ve sevdiklerinizle paylaşın. Deprem sonrasında iletişim kuramayacağınızı farz ederek plan yapmanız önemli.
- Deprem sonrası buluşma alanı ya da alanları uzak bir yerde kalmışsa, herkes eğer güvenli ise bulundukları yerde kalmalı. Binalardan, kablolardan veya düşebilecek nesnelerden uzak durmalı. Bu konuda aile üyelerinizle fikir birliğiniz olsun.
- Hazırlıklarınızı ve tatbikatınızı tüm aile üyeleriyle birlikte yapın, küçük çocuklarınız varsa eşinizle önceden belirlediğiniz plana çocuklarınızı, oyun oynuyormuş gibi dahil edip onlarda kaygı uyandırmayın.
- Çocuğunuzun bakıcısı (yatılı da olabilir) varsa, onun da deprem hazırlıklarına dahil olmasını, deprem çantası hazırlamasını sağlayın. Siz evde yokken deprem olması halinde neler yapacağını bilmesini sağlayın. Tatbikatlara kendisini de dahil edin.
Deprem çantası hazırlayın: Eğer varsa, düzenli olarak kontrol edip güncel tuttuğunuzdan emin olun. Yoksa ertelemeden hemen hazırlayın. Deprem çantasının içinde şunlar olmalı:
- El ya da kafa feneri
- Pilli radyo
- Pil
- Düdük
- Telefon için taşınabilir şarj (powerbank)
- Mümkünse bir cep telefonu
- Çok fonksiyonlu çakı
- Çengelli iğne
- İp
- Küçük bir not defteri ve kalem
- Küçük bir çanta içinde nakit para, pasaport gibi belgeler (su geçirmez poşet içine de alınabilir)
- Küçük bir ilk yardım kiti
- Sağlık durumu dolayısıyla düzenli ilaç kullanan aile bireylerinin ilaçları (düzenli kontrol ile son kullanma tarihi geçenler yenileriyle değiştirilmeli)
- Mevsime ve kişisel ihtiyaca göre yedek kıyafet, bir çift ayakkabı, su, paketli ya da konserve uzun süre dayanacak gıdalar.
- Battaniye
- Okul öncesi dönemdeki çocuklar için boya kalemleri, su matarası gibi eşyalarının aynılarını barındıran bir deprem çantası.
- *Evinizde varsa evcil hayvanınız için de çanta hazırlamalısınız. Yazının devamında evcil hayvanla ilgili yapılacak hazırlıklarda detaylarını bulabilirsiniz.
Riskleri mümkün olduğunca ortadan kaldırın: Evde ya da ofisinizde deprem anında risk oluşturabilecek her ne varsa bunları belirleyin ve riskli durumları çözün.
- Kişiler, evde, iş yerlerinde ve okullarda, her odada deprem esnasında duracakları güvenli yerleri belirlemeli ve bilgisini birbirleriyle paylaşmalı.
- Evde, ofiste ya da okulda kayabilecek, düşebilecek gibi olan mobilya ya da eşyalar sabitlenmeli. Cam kırılmasına karşı camlar filmle kaplanmalı.
- Şayet bilinmiyorsa gaz ve su vanalarının, elektrik sigortasının nasıl kapanacağı öğrenin.
- Hasarlı elektrik kablolarını ve gaz sızıntısı yapma riski olabilecek tesisat bağlantılarını kontrol edin. Onarım ihtiyacı olanları mutlaka uzman bir kişiye gösterin, onarımını yaptırın.
- Evde, işyerinde ya da okullarda uygun alanlarda fener ve/veya ışıldak, yangın tüpü, ilkyardım çantası bulundurulmalı.
- Aynı şekilde, depremlerin genellikle gece gerçekleştiği düşünüldüğünde, yatağın yakınında fener, ayakkabı ve su bulundurmak önemli. Bunu çocuklarınızın odasında da uygulayın.
- Deprem bittikten sonra binadan dışarıya çıkış için en güvenli yolu ve acil toplanma alanını önceden belirlemiş olun.
- Aile üyeleri, kolayca erişilebilecek önemli iletişim bilgilerine sahip olmalı ve birbirlerinden ayrıldıklarında kiminle iletişim kurabileceklerini bilmeli. Bebek ya da çocuk bakıcısı, komşu, yakın akraba gibi kişiler de plandan haberdar edilmeli. Çocuklar evde veya okulda ne yapacaklarını bilmeli. Deprem sonrasında okula ulaşılamaması halinde ne yapılması gerektiği konusunda okul yetkilileri ile mutabık kalınmalı. Çocuklar bilgilendirilmeli.
Deprem anında hayat kurtaran mobil uygulamaları indirin: Başta deprem olmak üzere doğal afetler sırasında ve sonrasında hayatınızı kurtarmaya yardımcı olabilecek öne çıkan mobil uygulamalar söz konusu. Bu uygulamaları APP Store ve Play Store aracılığıyla cihazınıza ücretsiz olarak indirebilirsiniz. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
- 112 Acil Yardım Butonu: Ücretsiz bu uygulama acil durumda sizin ya da çevrenizdekilerin konumunun bilgisini merkeze gönderiyor.
- AFAD Acil: Tek tuşla yardım alınabilecek bir uygulama. Uygulama, 112 Acil Çağrı merkezi ile internet üzerinden iletişim kurmanıza olanak veriyor ve konumunuzu doğrudan 112’ye iletiyor.
- AKUT – Güvendeyim: Deprem ya da doğal afet sırasında sevdiklerinize “güvendeyim” çağrısı yapmanıza yardımcı olur. Uygulama, bilgilerinizi önceden belirlediğiniz kişilere gönderiyor. Bu uygulamayı kullanmak için internet bağlantısına ihtiyacınız yok. Ayrıca tek bir tuşa basmanız yetiyor.
- BiP: Bu uygulama aslında temelde bir mesajlaşma uygulaması. BiP’in Acil Durum Butonu’nda yer alan “Yardım İste” özelliği, ihtiyaç anında arkadaşlarınızla ve yetkililerle iletişime geçebiliyorsunuz. Uygulama Bluetooth teknolojisi üzerinden de çalışıyor. BiP Acil Durum Butonu ile durumunuzu konumunuzla birlikte BiP mesajı ve SMS olarak operatör fark etmeksizin ücretsiz gönderebiliyorsunuz.
- Whistle: Hayat kurtaran bir başka uygulama. Whistle, bir düdük sesi uygulaması. Uygulama oldukça yüksek sesler çıkarıyor ve kişinin sesini duyurmasına yardımcı oluyor. Uygulama bulunduğunuz konumu yakındaki kişilere de ulaştırıyor aynı zamanda.
- Earthquake: Uygulama depremlerin gerçekleşme konumlarını ekrana getiriyor. Aynı zamanda acil durumlarda iletişim kurma imkânı da sağlıyor. Deprem öncesinde, sırasında ve sonrasında ne yapılması gerektiği konusunda adım adım talimatlar da veriyor.
- Lastquake: Sismologlar tarafından geliştirilen Lastquake, depremleri anında öğrenme, gerekli uyarıları yapma ve yakınlarınızla kısa mesaj sistemiyle iletişime geçmenizi sağlıyor. Uygulama, deprem anında durumunuzu algılayıp sevdiklerinize kısa mesaj ile uyarı veriyor.
- 7TP Erken Uyarı: İnovasyon ödüllü uygulama, fay hatları üzerinde kurulan sismik hareket algılayıcı istasyonlarla öncü deprem dalgasını tespit ediyor. Mobil telefonlara bir alarm gönderiyor ki bu uyarının öne çıkan özelliği, yıkıcı ikinci dalga gelmeden kişiye 25 saniyeye kadar zaman kazandırması.
Deprem anında yapılacaklar
Olası bir deprem anında aşağıdakileri uygulamak da hayat kurtarabiliyor:
- Öncelikle sakin kalın ve soğukkanlılığınızı koruyun.
- Yatak ya da koltuk yanı, masa yanı (altı değil), beyaz eşyaların yanı gibi yaşam üçgeni oluşturabilecek yerlerde çök, kapan, tutun ya da cenin pozisyonu alın. Baş, boyun ve iç organları korumak, yukarıdan gelebilecek tehlikeleri gözlemlemek için yan yatıp cenin pozisyonu almak çok önemli.
- Sallantı anında etrafınızı kontrol edin, soğuk kanlı bir ses tonuyla çevrenizdeki kişileri uyarın.
- Bulunduğunuz noktayı, sallantı duruncaya kadar değiştirmeyin.
- Koşmayın ve dışarı kaçmaya çalışmayın; balkondan ya da pencereden atlamayın.
- Asla merdivenleri ve asansörleri kullanmayın.
- Elektrik düğmelerine dokunmayın, çakmak, mum ve kibrit kullanmayın.
- Sallantı durduysa ve güvendeyseniz kendi durumunuzu kontrol edin. Ellerinizle vücudunuzdaki yaralanmaları kontrol edin.
- Ayakkabılarınızı giyin.
- Yakınlarınızı kontrol edin ve ağır yaralı kişileri kesinlikle yerinden kıpırdatmayın.
- Artçı depremlere karşı ivedi olarak binayı terk edin.
Enkaz altında yapılacaklar
- Şayet enkaz altında kaldıysanız, rastgele bağırmayın. İçerideki toz, duman ve cüruflar solunum yolunuzu kapatabilir. Bu durum, enerji harcamanıza ve sesinizin kısılmasına neden olabilir.
- Rastgele hareket etmeyin. Güvenli bir çıkış görüyorsanız ve yaralı değilseniz o çıkışa yönelin.
- Dışarı çıkamıyorsanız olduğunuz yerde kalın. Sakin ve sabırlı olmaya gayret edin. “Aktif Dinlenme” ve “Aktif Uyku” durumuna geçin.
- Nefes alıp-verirken bir ritim tutturun.
- En önemlisi panik duygunuzu kontrol etmek için kendinize olumlu telkin verin. Yaşam umudunuzu koruyacak hayaller kurun. Sevdiğiniz imgeleri zihninizde canlandırmak işinize yarayabilir.
- Enkazdaki kişileri de aynı şekilde olumlu telkin edin.
- Dış sesleri kontrol edin, o seslere cevap vermeye çalışın.
- Telefonunuz yanınızdaysa uygulamaları kullanarak konumunuzu bildirip yardım istemeye çalışın.
- Beton bloklara vurarak dışarıya ses vermek için kullanacağınız, işinize yarayacak bir araç-gereç bulun.
Evcil hayvan sahipleri ne yapmalı?
Deprem anında evcil dostunuzla dışardaysanız ise onu tasmasından yanınıza çekip korunaklı bir alana panik olmadan hızlıca geçin. Deprem anında kapalı mekanda ise yapılacaklar önemli. Öncelikle biraz üzücü gelecek olsa da uzmanların söylediklerine göre deprem anında ilk olarak kendi güvenliğinizi sağlamanız önemli. Hayvanlar güçlü iç güdüleri sayesinde kendilerine güvenli bir alan bulabilir. Onun / onların peşinden koşarsanız her iki tarafın hayatını da tehlikeye atabilirsiniz. Dostunuzu asla kendinize doğru sürüklememeli ve zorlamamalısınız ki strese girmesin.
Şimdi yapılacaklara bakalım:
- Evdeki eşyaları riske göre düzenleyin.
- Mikroçipinin takılı olduğundan emin olun.
- Tasmasındaki isimlikte, adı ve sizin numaranız yazılı olsun.
- Airtag alarak tasmasına takabilirsiniz. Bu cihazlardaki GPS yardımıyla dostunuzun nerede olduğunu bulabilirsiniz.
- Hayvanınızın kullandığı düzenli ilaçları aldığınızdan emin olun.
- Taşıma kafesi yakınınızda, ulaşabileceğiniz bir yerde bulunsun.
- Dostunuz için de deprem çantası hazırlayın. Bu çantanın içinde en az 72 saat yetecek malzemeler olmalı. Bunlar arasında en önemlileri: kuru mama, ıslak mama, şişe su, mama ve su kabı, hijyen malzemeleri, tasma, ip, tarak, battaniye, havlu, oksijenli su, betadin, antibiyotikli merhem, sargı bezi, plaster, pamuk, sakinleştirici, sağlık karnesi.
- Deprem sonrasında ise öncelikle gergin olan hayvanınızın sakinleşebilmesi için onu sıkmayın, çekiştirmeyin, zorlamayın.
- Evcil dostunuzun tasmasını takarak evden çıkın.
- Kafesinizi ya da kutunuzu yanınıza alın.
- Güvenli bir yerde evcil dostunuzu kafesinin ya da kutusunun içine alın. Böylelikle tekrar eden bir sarsıntıda dostunuz korkup kaçamaz.
KAYNAKLAR
Not: Kaynaklardaki farklı bilgilerde yararlanılarak derlenmiştir.
