Bilirkişilik bir meslek midir? Kimler bilirkişi olabilir? Bilirkişiler nasıl belirlenir? İşte yanıtları…
Mesleğinde uzman olanlar için ek gelir kapısı olan bilirkişilik mesleği son zamanlarda çok dikkat çekiyor. Hakimin hukuki bilgisi dışında, çözümü özel bilgi gerektiren durumlarda görüşüne başvurulan bilirkişilik ücreti, rapor başına en düşük 165 TL ile 335 TL arasında değişiyor. Yılda 300 davaya bakma hakkı bulunan bilirkişiler ayda yaklaşık olarak 7 bin TL'ye varan kazanç elde edebiliyor. Peki ama bilirkişilik bir meslek midir? Kimler bilirkişi olabilir? Bilirkişiler nasıl belirlenir? İşte yanıtları…
Bilirkişi kimdir?
Bilirkişi kanunda uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde oy ve görüşünü sözlü ya da yazılı olarak vermesi için başvurulan gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlanıyor.
Her alanda bilirkişi olunabiliyor. Yani hayatın içinde uyuşmazlık doğan ve buna bağlı olarak yargıya intikal eden her alanda bilirkişilik söz konusu. Herkes bağlı bulunduğu il sınırları içinde bilirkişilik yapabiliyor.
Bilirkişi gerekliliğine kimler karar verir?
Bilirkişiden görüş alınması gerektiğine Cumhuriyet savcısının, katılanın, vekilinin, şüphelinin veya sanığın, müdafiinin veya kanunî temsilcinin istemi üzerine karar verilebilir. Bilirkişi atanması ve gerekçe gösterilerek sayısının birden çok olarak saptanması, hâkim veya mahkemeye aittir.
Bilirkişi nasıl belirlenir?
Bilirkişiler, il adlî yargı adalet komisyonları tarafından her yıl düzenlenen bir listede yer alan gerçek veya tüzel kişiler arasından seçilirler.
Bilirkişi, raporunu ne kadar bir sürede hazırlamalıdır?
Bilirkişi incelemesi yaptırılmasına ilişkin kararda, cevaplandırılması uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren sorularla inceleme konusu ve görevin yerine getirileceği süre belirtilir. Bu süre, işin niteliğine göre üç ayı geçemez. Özel sebepler zorunlu kıldığında bu süre, bilirkişinin istemi üzerine en çok üç ay daha uzatılabilir.
Nasıl bilirkişi olunur?
Bilirkişilik müracaatları ve bilirkişi listelerinin oluşturulması, 01/06/2005 tarih ve 25832 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Ceza Muhakemesi Kanununa Göre İl Adlî Yargı Adalet Komisyonlarınca Bilirkişi Listelerinin Düzenlenmesi Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre yapılır.
T.C. İstanbul Adli Yargı İlk Derece Mahkemesi Adalet Komisyonu Başkanlığı tarafından her yıl ekim ayı içerisinde, bir sonraki yılın bilirkişi müracaatlarına ilişkin ilan yayınlanır. Bu ilanda başvuru şekli, başvuru şartları ile başvuru süresi belirtilir.
Kimler bilirkişi olabilir?
İstanbul’da bilirkişilik yapacakların:
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması,
b) Başvuru tarihinde 25 yaşından küçük olmaması,
c) Bilirkişilik yapacağı alanda en az üç yıllık mesleki deneyime sahip olması,
d) Affa uğramış ya da ertelenmiş olsalar bile devlete karşı işlenen suçlar ile basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas gibi bir suçtan veya kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, gerçeğe aykırı bilirkişilik yapma, yalan tanıklık suçlarından biriyle hükümlü bulunmaması,
e) Disiplin yönünden meslekten ya da memuriyetten çıkarılmamış veya sanat icrasından geçici olarak yasaklanmamış olması,
f) İstanbul ili çevresinde oturması veya meslekî faaliyetini icra etmesi,
g) Başka bir komisyonun listesinde kayıtlı olmaması,
h) Halen faaliyetine devam ediyor olması gerekiyor.
En çok hangi dallarda bilirkişi bulunuyor?
Günümüzde 45’e yakın uzmanlık alanında bilirkişi kabul ediliyor. Ancak daha çok parasal konulardaki ihtilafın yoğunluğu dikkate alındığında listelerde mali müşavirler ilk sırada geliyor. Bu meslek grubunu çeşitli gruplardaki mühendisler izliyor. Finans sektöründe çalışan bankacılar, muhasebeciler, maliyeciler, grafologlar, akademisyenler, güvenlik personeli, denetim elemanları, tıp doktorları, eczacılar, psikologlar, pedagoglar, veterinerler, sigorta eksperleri gibi ihtiyaç duyulan alanlardan uzman kişiler bilirkişi listelerine kabul ediliyorlar.
Bilirkişiler ne kadar ücret alıyor?
Adalet Bakanlığı her yıl Resmi Gazete’de Hukuk Muhakemeleri Kanunu Bilirkişi Ücret Tarifesi’ni yayımlıyor. Buna göre 2016 yılında İstanbul’da bilirkişilerin aldıkları ücretler* şöyle:
a) Sulh hukuk mahkemelerinde görülen dava ve işler için 165,00 TL
b) İcra hukuk mahkemelerinde görülen dava ve işler için 165,00 TL
c) Asliye hukuk mahkemelerinde görülen dava ve işler için 275,00 TL
ç) Aile mahkemelerinde görülen dava ve işler için 220,00 TL
d) İş mahkemelerinde görülen dava ve işler için 220,00 TL
e) Kadastro mahkemelerinde görülen dava ve işler için 220,00 TL
f) Tüketici mahkemelerinde görülen dava ve işler için 165,00 TL
g) Fikri ve sınai haklar hukuk mahkemelerinde 330,00 TL
ğ) Asliye ticaret ve denizcilik ihtisas mahkemelerinde 330,00 TL.
Alanına göre bilirkişilik yapan ayrı ayrı danışmanlık büroları olduğu gibi ihtiyaca göre doğru bilirkişiye ulaşmayı sağlayan bilirkisi.net ve muadili girişimler de bulunuyor.
*Ücretler şehirlere göre farklılık gösteriyor.
