Heybetli bir bedene sahip, çok düşük sıcaklıklara dayanıklı, keskin zekalı, bembeyaz bir güzellik kutup ayısı. 27 Şubat Uluslararası Kutup Ayısı Günü’ne özel; bu güzel canlıların özelliklerini, beslenme koşullarını, yaşamlarını ve yaşamlarını riske atan faktörleri inceledik.
Bilinen ve bilinmeyen özellikleri
Maymunlarla karşılaştırılan keskin bir zekaya sahip olan kutup ayısı, iyi bir yüzücü olması nedeniyle deniz ayısı olarak da biliniyor. İri ve uzun boylu olan kutup ayılarının yetişkin dişileri ortalama 150-290, yetişkin erkekleri ise ortalama 350-800 kilogram ağırlığında oluyor.
Kutup ayılarının ısı kaybı yaşamamalarının nedeni iki kat olan kürkü ve 11,4 santimetreye kadar çıkabilen kalın yağ tabakası. Özellikle buz gibi sulardayken onları kürkten daha çok bu yağ tabakası koruyor. Çapı 30 santimetre kadar olan patileri ise ince buzların üzerinde bile rahatça yürümelerini ve rahat yüzmelerini sağlıyor. Beşer santimetre uzunluğundaki pençeleri onları başarılı bir avcı yapıyor. Kutup ayıları hakkındaki şaşırtıcı bilgiler ise şöyle:
- Kutup ayısı dünyadaki en büyük ayı türü ve en büyük kara etoburudur.
- Yetişkin erkekler hızlı koştuğunda vücudu çok ısınır. Hız demişken gerçekten hızlılar, saatte 40 kilometre.
- Kayıtlara göre durmadan 687 kilometre yüzebilir, avlarının kokusunu 32 kilometre uzaklıktan alabilirler.
- Deri renkleri siyah olan kutup ayılarının tüyü aslında beyaz değil. Renk pigmenti bulunmayan şeffaf tüyler ışığı yansıttığı için beyaz görünüyor.
- Patilerinin altındaki siyah ayak tabanları, “papilla” adındaki küçük, yumuşak çıkıntılarla kaplı. Bu sayede buzda kaymazlar.
- Yetişkin erkek arka patileri üzerinde durduğunda boyu üç metreye ulaşır.
- Yavru kutup ayılarının yağı çok olmadığı için anneleri soğuk sularda yüzmelerini engeller.
- Erkek kutup ayıları altı - on yaşları arasında, dişileri ise dört - altı yaşları arasında cinsel olgunluğa ulaşır.
- Dişi kutup ayıları iki ila dört yılda bir doğum yapar.
- Su içmezler ve ihtiyaçları olan suyu, yağ yakımı esnasında gerçekleşen kimyasal tepkimeyle elde ederler.
Nesilleri için en büyük tehlike, iklim değişikliği
Kanada, Alaska, Rusya, Grönland ve Norveç gibi bölgelerde yaşayan büyük yırtıcı kutup ayıları, Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından risk altındaki hayvanlar grubunda tanımlanıyor. Bu güzel canlılara en büyük zarar ise iklim değişikliği ve insanlar. Küresel ısınma; beslenme, yaşama ve avlanma için ihtiyaç duydukları buz kütlelerini eritiyor ve yaşamları tehlikeye giriyor. Kirlilik, tankerlerden gelen petrol sızıntısı gibi insan kaynaklı durumlar yaşamlarını tehdit ediyor. Suya karışan petrol sıcak tutan tüylerinin yalıtımını azaltırken yeterli beslenecek kaynak bulamamaları ise üreme sorunlarına ve yavru ölümlerine neden oluyor. Dünya çapında düzenlenen farkındalık projeleri ve kampanyalarla, kutup ayılarının yaşamlarına devam edebilmesi için çalışıyor.
Yaşamaları için zamanının çoğunu avlanarak geçiren kutup ayılarının başlıca besin kaynakları halkalı fok, sakallı fok, harp foku ve liman foku. Deniz aygırı ve beyaz balina da avlayabilen kutup ayıları, besin değeri açısından çok katkısı olmayan kuş, balık ve yosunla da beslenebiliyor. Bölgelerdeki doğal hayatın bozulması ve aşırı avcılık, beslenmelerini sekteye uğratırken bu da yine kutup ayılarının yaşamını büyük bir riskle karşı karşıya bırakıyor.
Onlar için ne yapabiliriz?
Kutup ayılarını ve deniz buzunu korumayı amaçlayan kâr amacı gütmeyen Polar Bear International kuruluşunun öncü olduğu bugünün tarihinin de bir önemi var; 27 Şubat, anne kutup ayılarının ve yavrularının yuvalarında konakladığı günlerden biri. Bugün ve bugünden sonra “Kutup ayıları için ne yapabilirim? diye düşünüyorsanız, aslında yanıtlar çok ama çok basit:
- Toplu taşıma ve bisiklet gibi doğa dostu ulaşım araçlarını kullanmaya çalışın.
- Kullanmadığınız elektronik cihazların fişini çekin.
- Atıklarınızı azaltın.
- Ambalajlı ürünleri azaltın ve alışverişlerinizde poşet yerine bez çantalar kullanın.
- Yerel üreticileri destekleyin.
Kaynaklar:
https://polarbearsinternational.org
https://polarbearagreement.org/
