Her geçen gün tarıma olan ilginin azalmasına inat dünya çapında tarım için çalışan bir program var. Ekolojik tarım için neler yapıldığı, kırsal hayatın nasıl ilerlediği, tükettiğimiz sebzelerin soframıza nasıl geldiği gibi birçok şeyi yaşayarak öğrenebileceğimiz bir yer TaTuTa! İşte hem gönüllüsü hem de ev sahibi olabileceğiniz TaTuTa deneyimi ve detayları...
“GÖNÜLLÜLER SÜRDÜRÜLEBİLİR YAŞAM PRATİKLERİNİ BİZZAT YAŞAYABİLİYORLAR”
“Ekolojik Çiftliklerde Tarım Turizmi ve Gönüllü Bilgi, Tecrübe Takası” projesi kısa adıyla TaTuTa nasıl ortaya çıktı? Bu güzel hikayeyi sizden dinleyebilir miyiz?
Buğday Hareketi’nin 1990’ların başından beri Anadolu’da saçtığı tohumlar zamanla olgunlaştı ve yıllar içinde kırsalda oluşan bağlar ve tüketicide gelişen ekolojik yaşam bilinci olarak meyve verdi. 2002’de derneğe dönüşen Buğday Hareketi 2003 yılında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı GEF SGP fonuyla TaTuTa projesini geliştirdi. 2004 - 2006 arasında gerekli altyapı kuruldu, proje tamamlandı ve WWOOF (Organik Çiftliklerde Dünya Çapında Fırsatlar) ağının Türkiye temsilciliğine başlandı. O gün bugündür TaTuTa programı, yurt dışında bilinen ismiyle WWOOF Türkiye, küçük ölçekli üreticilerle doğa dostu ziyaretçileri bir araya getiriyor.
Proje kapsamında insanlar aslında para ile değil takas yöntemi ile çalışıyorlar ve kapınızı çalan birçok gönüllü var. Peki gönüllüleri çiftliklerde neler bekliyor?
Gönüllüler, ziyaret ettikleri çiftlikteki işlere yardım ediyorlar. Böylece ekolojik tarımsal üretim yöntemlerini ve sürdürülebilir yaşam pratiklerini bizzat yaşayarak öğrenme fırsatı buluyorlar. Ev sahipleriyse gönüllülerin yemek ve konaklama ihtiyacını karşılıyor.
“GÖNÜLLÜLER ÖĞRENMEYE HEVESLİ, TERLEMEYE, YORULMAYA HAZIR OLMALI”
Gönüllü olmak isteyen kişiler ne gibi koşulları yerine getirmesi gerekiyor?
Gönüllü olarak başvuruda bulunmak için TaTuTa web sitesine kayıtlı olmak ve 18 yaşını doldurmuş olmak dışında bir ön koşul aranmıyor. Gönüllülerin ekolojik yaşam konusunda öğrenmeye hevesli, terlemeye, yorulmaya hazır olmaları bekleniyor.
Burada gerçek bir köy yaşamını yaşamak mümkün mü?
WWOOF Türkiye/TaTuTa ağında iki tip ev sahibi var. Bazıları yıllardır tarımla uğraşan, doğma büyüme köylü, bazıları ise kırsala sonradan yerleşmiş “yeni” köylüler. Gerçek köy yaşamını deneyimlemek isteyenlerin bu farka dikkat etmesi faydalı olur.
Bildiğimiz kadarıyla Şubat 2004’ten beri proje devam ediyor. Projeyi oluştururken ne hedefliyordunuz? Hedeflerinize ulaştığınızı söyleyebilir miyiz?
Ekolojik yaşam hareketinin içerisindeki gruplar, bireyler ve farklı kültürler arasındaki iletişimi güçlendirme hedefimize ulaştığımıza inanıyoruz. Bir başka hedefimiz ise şehirde yaşayan insanların ekolojik çiftliklerdeki yaşamı deneyimleyerek, ekolojik yaşamla ilgili sorumluluklarını içselleştirmesi ve günlük yaşamında daha fazla uygulamaya sokmasıydı. Bunu tam olarak başarabildik mi emin değiliz ama bir kez olsun çiftçiyle beraber çapa sallayan, ter döken birinin şehre döndüğünde sofrasındaki gıdaya farklı bir gözle baktığını varsaymak yanlış olmaz. Daha önce hiç kırsal deneyimi olmamış, gıdanın tarladan tabağa yolculuğundan bihaber insanların WWOOF Türkiye/TaTuTa sayesinde dönüştürücü deneyimler elde ettiğini duymak bizi çok mutlu ediyor.
“GELECEK İÇİN UMUT HEP VAR”
Tarımla iç içe olan ülkemizde tarımcılık artık gereken ilgiyi göremiyor. Tarımın ve çiftçiliğin geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?
Küçük üretici için tarımla geçinmek sadece Türkiye’de değil dünyada da gittikçe zorlaşıyor. Oysa dünya nüfusunun çoğunu küçük ölçekli aile çiftçiliği yapanlar doyuruyor. Maalesef ülkemizde ekilen tarım alanları ve çiftçi sayısı düşüşte. Ama bir yandan da umut verici gelişmeler var. Örneğin organik tarım yapan çiftçi sayısı ve toplam organik üretim miktarımız yükselişte. Sağlıklı gıda arayışıyla kırsala yerleşip üretime yönelen gençlere de her gün yenileri ekleniyor. Böyle bir imkanı olmayan ama monokültür endüstriyel tarım yerine küçük üreticileri desteklemeyi tercih eden bilinçli insanların oluşturduğu gıda toplulukları ve tüketici kooperatifleri de çoğalıyor. Şehirlerdeki nüfus sorgulamadan tüketmek yerine temiz, adil, sağlıklı gıda için elini taşın altına koyduğu sürece gelecek için umut hep var.
Gönüllüleri ağırlayanlar aslında çiftlik sahipleri. Bu programa bağlı kaç çiftlik bulunuyor? Programa dahil edeceğiniz çiftlikleri nasıl belirliyorsunuz? Kim bu “konuksever” insanlar?
Bugün itibariyle WWOOF Türkiye/TaTuTa ağında 85 ev sahibi bulunuyor. Bu ağa katılmak isteyen ev sahibi adayları için bazı kriterlerimiz var. Bunların en başında doğa dostu tarım yapıyor olmak ve gönüllülere aktaracak kadar bilgi ve tecrübe sahibi olmak geliyor. Adayın tarım dışında da ekolojik uygulamaları (Örneğin; yenilenebilir enerji kaynağı kullanımı, doğa dostu yapı malzemeleri kullanımı, atık yönetimi vb.) varsa ideal bir ev sahibi olabilir.
“İŞİN SOSYAL VE KÜLTÜREL BOYUTUNU DA UNUTMAMAK GEREK”
Gönüllü insanlar daha önce çapa sallamamış kişiler olabiliyor. Bu durumda ev sahipleri için çalışma nasıl ilerliyor? İşleri hafifliyor mu?
Gönüllülerin her zaman ev sahibi çiftçinin işlerini hafiflettiğini maalesef söyleyemeyiz. Gönüllülerin çoğu deneyimsiz olduğu için bazen çiftçiye emek ve zaman anlamında yük olabiliyor. Ama iyi niyetli ve öğrenmeye hevesli oldukları sürece çiftçiyle beraber geçirdikleri vakit genelde iki taraf için de keyifli oluyor. Burada işin sosyal ve kültürel boyutunu unutmamak gerek. Birçok ev sahibi dünyanın dört bir yanından gelen gönüllülerin kendilerine çok şey kattığını söylüyor.
Projeniz aslında 2006 yılında tamamlandı ve o günden beri bir program olarak devam ediyor. Programın geleceği ile ilgili planlamalar var mı?
Üyesi olduğumuz WWOOF Federasyonu’nun desteğiyle yakın zamanda yepyeni bir siteye kavuşacağız. Bu site çok daha kullanıcı dostu olacak.
Son olarak proje kapsamında değişen hayat hikayeleri var mı?
Programa gönüllü olarak katılıp kendini geliştirdikten sonra kırsala yerleşip üretime başlayan gençleri görmek bizi sevindiriyor. Hatta bazı eski gönüllüler bugün WWOOF Türkiye/TaTuTa ağında ev sahibi olarak yeni gönüllüleri ağırlıyor.
