Geçtiğimiz günlerde sosyal medya devi Facebook yaklaşık yedi saatlik bir kesinti yaşadı. Facebook’a bağlı olarak hizmet veren Instagram ve WhatsApp da bu kesintiden nasibini aldı. Tarihinin en büyük kesintisini yaşayan Facebook bir gecede yüzde beş değer kaybetti. Facebook yaralarını sarmaya devam ederken kesintinin nedenlerini ve sonuçlarını sizler için araştırdık.
Facebook neden çöktü?
4 Ekim 2021 tarihinde Facebook Inc. büyük bir kriz ile karşı karşıya kaldı. Facebook ile beraber, Facebook çatısı altında olan WhatsApp ve Instagram’da da altyapı sorunu yaşandı. Facebook’un altyapı direktörü Sanstosh Janardhan’ın Facebook’un resmi internet sitesinden konuyla ilgili yaptığı açıklamaya göre Facebook bir konfigürasyon, yani yapılandırma hatası sebebiyle yedi saatlik bir çöküntü yaşadı. Facebook mühendisleri konfigürasyon düzenlemeleri yaparken yanlışlıkla sistemi kilitledi. Janardhan ayrıca “Platformlarımızda bugün yaşanan kesintiden dolayı tüm dünyada bize güvenen kişi ve şirketlerden özür dileriz” dedi. Facebook’tan yapılan bir diğer açıklamada ise şu ifade edildi: “Veri merkezlerimiz arasındaki trafiği koordine eden ana yönlendiricilerdeki ayar değişikliği soruna neden oldu. Bu da iletişimi engelledi. Veri merkezleri arasındaki trafikteki bu bozulmanın etkisi giderek artarak hizmetlerimizi ortadan kaldırdı" dedi.
Facebook nasıl çöktü?
Değişikliğin sınır geçit protokolünde yapıldığı tahmin ediliyor. Internet üzerindeki kararların ana makinelere gönderilmesi işlemine izin veren modele sınır geçit protokolü (BGP) deniyor. Yani bu protokolle sistemleriniz internete bağlanıyor. Eğer bu protokol çalışmazsa dışarıyla etkileşim de kesiliyor.
Facebook’ta görev yapan Kıdemli Yazılım Mühendisi Eren Algan o geceyi, “Çoğunlukla kablosuz olarak bağlantı kurduğumuz Facebook, aslında internetin doğası gereği tüm sistemlerini kablolara borçlu. Dolayısıyla şirketin bu kablolu altyapıya düzenli olarak bakım yapması gerekiyor. Sadece bu işle ilgilenen mühendislik ekipleri düzenli olarak testler gerçekleştiriyor. 4 Ekim'de rutin bir 'backbone' bakım işlemi sırasında bir mühendis, bu ağın ne kadar kapasitesinin olduğunu anlamak için bir komut çalıştırdı. Sonun başlangıcı olan bu komut, istenmeyen bir biçimde 'backbone' ağının bütün bağlantılarını alaşağı etti. Facebook'u bütün bilgi işlem merkezlerini çevrimdışı hale getirdi" şeklinde anlatıyor.
Sonuçları ne oldu?
Yedi saatlik kesintinin elbette bir bedeli var. Facebook’un kurucusu ve CEO’su Mark Zuckerberg, yedi saat içinde servetinden 45 milyon dolar kaybetti. Piyasa değerinin yüzde 5’in kaybeden Facebook Inc. ise toplamda 920 milyon dolar zarara uğradı. Toplam serveti 115 milyar dolara gerileyen Mark Zuckerberg, dünyanın en zenginleri arasındaki beşinci sırasını da Oracle’ın kurucusu Larry Ellison’a kaptırdı.
Buna ek olarak yaşanan aksaklık şirketin içerde kullandığı sistemi de bozdu. Bu nedenle Facebook çalışanları binadan içeri bile giremedi. Öte yandan şirket çalışanları birbirleri ile Zoom üzerinden iletişim kurmaya çalıştı.
Facebook, Pandora Belgeleri yüzünden mi çöktü?
Eski Facebook çalışanlarından biri olan Frances Haugen’ın iddiasına göre şirket büyümeyi güvenliğe tercih etti. Ünlülere ve fenomenlere ayrıcalıklı davrandığını söyleyen Haugen, bu kişilerin hesaplarına ayrıcalıklı davranıldığını ve bu sebeple güvenlik mekanizmalarının hiçe sayıldığını söyledi.
Gelir kaybına uğrayanlar davacı olabilir
Webtekno’ya konuşan Bilişim Hukuku Derneği Başkanı Avukat Kürşat Ergün, Facebook ile Facebook’a bağlı diğer hizmetlerde yaşanan kesinti sebebiyle gelir kaybına uğrayanlar davacı olabilecek. Facebook, WhatsApp ya da Instagram üzerinden iş yapanlar için yedi saatlik kayıptan sonra görüş belirten Ergün, “Sosyal medya kanunu ile şirketlerin Türkiye temsilcileri ataması, ülkemizde muhatap bulunabilmesini sağladı” dedi. Avukat Kürşat Ergün’ün konuyla ilgili açıklamaları şu şekilde:
“5651 sayılı internete ilişkin temel düzenlemelerin yapıldığı yasa da yapılan son değişiklikle Türkiye'den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının yetkili en az bir kişiyi Türkiye temsilcisi olarak belirlemesi ve bu kişinin iletişim bilgilerine kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesinde yer vermesi zorunlu hale getirildi. Facebook ve Instagram da Türkiye temsilcilerini belirledi. Yasada açıkça belirtildiği üzere bu temsilciler, adli veya idari makamlarca gönderilecek tebligat, bildirim veya taleplerin gereğini yerine getirmek zorunda. Dolayısıyla ticari kayba uğradığını iddia eden kişi ve kurumlar, açacakları davalarda Facebook ve Instagram şirketlerini taraf olarak gösterip dava süresince tebligatları temsilcilik vasıtasıyla gerçekleştirebilir.”
Tepkiler ne oldu?
Temsilciler Meclisi'nin Demokrat üyesi Ocasio Cortez de Twitter'dan yaptığı açıklamada, Facebook Inc'in büyük kesintisinin dünya çapında iletişim ve diğer hizmetler üzerindeki tekelini hatırlattığını belirterek bu gelişmenin şirketin bölünmesi gerektiğinin en son göstergesi olduğuna dair paylaşımda bulundu. Cortez, "Facebook'un rakip herhangi bir platforma sahip olma, kopyalama veya yok etme tekelci misyonunun özgür toplum ve demokrasi üzerinde inanılmaz derecede yıkıcı etkileri var" ifadesini kullandı.
QKimlik Koruma Sigortası
QKimlik ürünümüzle hem dijital hem de fiziksel dünyadaki risklere karşı güvende hissedebilirsiniz.
Kimlik bilgileriniz tüm tehditlere karşı güvence altında!
Detaylı bilgi için:
