20 Temmuz, 1966 yılında UNESCO tarafından Dünya Satranç Günü ilan edildiğinden beri her yıl kutlanıyor. Dünyanın dört bir yanından ilgiyle takip edilen bu sporun en ilginç karşılaşmalarını ve tarihçesini bu yazıda bulabilirsiniz.
İlk satranç oyuncuları Kuşhan Türkleri olabilir
Yapılan arkeolojik kazılar satranç oyununun Anadolu, Mezopotamya ve Çin gibi birçok bölgede oynandığını gösteriyor. Satranca ait ilk bulgular ise 4 bin yıl öncesinin Mısır’ına ait. Bu zamana kadar olan araştırmalar ilk satranç taşlarının MS 760 yılında Afrasiyap’ta ve ilk satranç takımının ise Türkistan’da bulunduğunu belirtiyor. Bununla birlikte henüz kanıtlanmamış bazı çalışmalara göre ilk satranç taşları Kuşhan Devleti’nin başkenti Dervazintepe’ye ait. Bu çalışmalar ilk satranç oyuncuları Kuşhan Türklerinin bu sporu Hindistan’a götürdüğünü ve sporun tüm dünyaya yayılmasını sağladığını iddia ediyor. Başka bir iddaa ise 1972 yılında Güney Özbekistan’da yapılan bir kazı çalışmasına ait. 2. yüzyıldan kalan bir kalede yapılan bu çalışmaya göre ilk satranç taşları buraya ait olabilir. Satranç taşları uzmanı Linder ise bu taşların satranç taşı değil ama satranç taşlarının öncüsü olabileceğini belirtiyor.
Satranç sporuna dair ilk yazılı belgeler ise Hint Hükümdarı II: Chandragupta zamanında yazılan Sanskritçe metinler. Oyunun isminin “Çaturanga” olarak geçtiği bu belgeler satranç oyunun kurallarının temeli açısından değerli. Daha sonra 600’lü yıllarda Pencap, Hindistan’da oyunun kurallarının son halini aldığına inanılıyor. Yine bu tarihlerde satranç Çin’de “SAt-Rançu” olarak biliniyor.
1850 yılından beri oynanan dünya satranç turnuvalarının ilk resmi şampiyonu Wilhelm Steinitz aynı zamanda satranç oyununa sistematik oynama anlayışını getiren kişi. 1886 yılında yapılan turnuvada 10 galibiyet, 5 beraberlik ve 5 yenilgi alan Steinitz’in rakibi Zukertort da zamanın güçlü oyuncularından.
Tarihin önemli satranç ustaları
Geçmişe baktığımızda hem dönemin şartlarını zorlamış hem de oyun stilleriyle ön plana çıkmış efsane satranç oyuncular görmek mümkün.
Görsel Kaynak: chess24.com/tr
Görsel Kaynak: chessbase.com
Görsel Kaynak: medium.com
2005 tarihinden beri emekli olan usta Rus satranç oyuncusu Garri Kimovich Kasparov (13 Nisan 1963), 15 yıl boyunca (1985-2000) dünya şampiyonluğunu elinde tuttu. Özellikle 90’lı yıllarda satranç robotlarına karşı yaptığı maçlarla ön plana çıkan usta oyuncu şampiyonluğunu 2000 yılında Vladimir Kramnik’e bıraktı. Kasparov’a ün kazandıran ilk maç ise 1984 yılında Karpov ile yaptığı Dünya Satranç Şampiyonluğu maçı idi. 32 oyun süren bu karşılaşma Karpov’un on kilo kaybetmesi ve sağlık sorunları yüzünden sonuçlanmadan ertelendi. Turnuva boyunca Kasparov aldığı beraberliklerle mücadeleyi bırakmadı.
Görsel Kaynak: evrensel.net
Görsel Kaynak: theguardian.com
Norveçli büyük usta Magnus Carlsen (30 Kasım 1990) henüz 31 yaşında. Carlsen 2013 yılından beri dünya şampiyonluğunu elinde tutuyor. Satrancın Mozart’ı olarak anılan genç usta 2882 puanla tarihin en yüksek ELO puanını elde etmiştir. Carlsen öncelerde daha saldırgan olan oyun stilini değiştirip daha evrensel bir oyun stiline geçenler arasında. Genelde usta oyuncular açılış hamlelerine önem verirken sıradan açılışlarıyla rakiplerini şaşırtan Carlsen oyun sonu cesaretiyle ön plana çıkıyor.
İnsanın makineye karşı savaşı: Kasparov vs Deep Blue
Aslında çok uzun süredir devam eden insana karşı makine savaşının vücut bulmuş örneği büyük usta Kasparov ve Deep Blue arasında geçen satranç maçları diyebiliriz. İnsan zekasını yapay zekayla yarıştıran bu maçlar halen büyük ilgi gören karşılaşmalar arasında.
IBM (International Business Machines) tarafından geliştirilen Deep Blue adlı yapay zeka 1996 yılında büyük usta Kasparov ile karşı karşıya geldi. Teknolojinin ne kadar ilerlediğini test etmek ve yapay zekanın gücünü görmek açısından bu karşılaşma çok önemliydi. Maçın sonunda Kasparov, Deep Blue’yu 4-2 yendi. Ama IBM pes etmedi ve bir sonraki yıl Deep Blue’yu saniyede 2 yüz milyondan fazla hamleyi gözden geçirecek hale getirdi. 1997 yılında yapay zekaya yenilen Kasparov, bu maçta makineye insanların yardım ettiğini iddia etti. Sonuç olarak IBM, Kasparov’un maçın yenilenmesi teklifini reddetti ama bu karşılaşmalar satranç tarihindeki yerini aldı.
Quick Zorunlu Trafik Sigortası
7/24 Quick Yardım Asistans hizmetlerini kapsayan zorunlu trafik sigortan ekonomik fiyatlarla ve anında hazır.
Detaylı bilgi için:
