Blockchain (blok zincir), pek çoğumuza şu an anlaşılması güç bir teknoloji gibi gelse de araştırmalara göre birkaç yıl içinde hepimiz kullanacağız. Peki ama nasıl?
Bitcoin dendiğinde en çok duyduğumuz kavramlardan biri de Blockchain teknolojisi. Peki Blockchain nedir? Blockchain terimi Türkçede blok zincir olarak da kullanılıyor. Bir örnekle açıklamak gerekirse, Blockchain bankacılık işlemlerimizin yazıldığı bir hesap defteri olarak düşünülebilir. Günümüzde yoğun olarak finans sektöründe kullanılan bu teknoloji, yapılan tüm aktivitelerin kaydedildiği dijital bir veri bankası. Blockchain’in en önemli özellikleri Bitcoin’e benzer şekilde aracıya ihtiyaç duyulmaması, masrafsız olması ve sahtekârlığa karşı oldukça güçlü bir güvenlik sistemine sahip olması diyebiliriz. Bu sebeple yalnızca finansal işlemlerin kaydının tutulmasında değil belli bir değeri olan (kimlik bilgileri, para, değerli evrak) her ögenin kaydını tutmak için kullanılabiliyor.
Genellikle Bitcoin ile birlikte anılan Blockchain teknolojisi, ilk olarak Bitcoin dijital para birimiyle yapılan işlemlerin kaydedilmesi ve açık kaynak olarak paylaşılabilmesi için geliştirildi. Sistemin başarısı üzerine başka dijital para birimleri ve farklı sektörler de Blockchain teknolojisinden faydalanmaya başladı.
Blockchain neden bu kadar güvenilir?
Blockchain yapısı bir bilginin veya belgenin aynı anda birçok kullanıcı tarafından paylaşılmasına ve kullanılmasına izin veriyor. Yapılan işlemler ve değişiklikler için sistemdeki tüm kayıtlar belli bir algoritma kullanarak yapılan işlemin doğruluğunu kontrol ediyor.
Blockchain’in güvenilirliği halka açık olmasından geliyor. Yani transparan bir kaynak. Bilgilerin içinde bulunduğu bloklar açık kaynak olarak sunuluyorsa güvenlik nasıl sağlanıyor diye merak mi ettiniz? Burada güvenlik kavramı bilginin görünmezliğiyle değil değiştirilemezliğiyle gerçekleşiyor. Yani Blockchain’e işlenen bir bilgiyle başkaları tarafından fark edilmeden oynanması imkânsız. Yapılan her işlem dijital olarak imzalanıyor ve sonradan üzerinde oynanması neredeyse imkânsız hale getiriliyor. Aslında blok üretimi teoride imkânsız değil. Ancak maliyeti çok yüksek olacağından böyle bir şeye girişilmeyeceği varsayılıyor. Zira teknik olarak bir bilgi bloğuyla oynamak mümkün ancak bilgiyi manipüle etmek için çok fazla bilgisayar işlemcisi gücüne ihtiyaç var. Blockchain yapısı katmanlardan oluşuyor ve bilgi girişlerinin bir kopyası her katmana geçiriliyor. Böylesine geniş bir ağa yayılan bilgiyi manipüle etmek için çok yüksek bir bilgisayar gücü gerekiyor. Bu da pratikte bu bilgi değişimini aşırı zor hale getiriyor. Bu varsayımın doğru olduğunun sağlaması Blockchain teknolojisinin başarısıyla ve gördüğü ilgiyle yapılmış durumda.
Blockchain ne kadar açık, ne kadar gizli?
Bitcoin’de olduğu gibi Blockchain sisteminde de blok üretimine mining yani madencilik deniyor. Bilginin bloklara işlenmesi hash adı verilen sayı ve harflerden oluşan özel kodlarla oluyor. Bu kodlar adeta dijital bir parmak izi gibi her bilgi için özel olarak yaratılıyor. Bu sistemde dijital cüzdan ya da kripto para kullanan herkesin kendine özel bir kimliği oluyor ve blockchain sistemine erişebiliyor. Bu sistem gözünüze fazla mı açık göründü? Aslında erişiminiz olan bilgi gerçekte kimin kime ne transferi yaptığı değil hangi adresten veya kimlik numarasından diğerine transfer gerçekleştiği. Yani sistem açık olsa da kullananların zarar görmemesini sağlayacak ölçüde de gizli.
Bloğa müdahale edilebiliyor mu?
Bir diğer güvenlik unsuru da Blockchain’in herhangi bir merkeze veya kişiye bağlı olmaması. Bilginin tek merkezde toplanmıyor olmasından dolayı Blockchain sistemi dağınık veya dağıtık bir sistem olarak da adlandırılıyor. Dağınık sistem ne demek derseniz; yapılan her işlem bir zincirin parçası olan bloklar halinde sıralanıyor. Bu bloklar birbirleriyle bağlantılı, dolayısıyla geriye dönük bir bloğa müdahale edilmesini önlemiş oluyor.
Ve Blockchain’in geleceği...
Blockchain’in geleceğin teknolojisinde ve dolayısıyla hayatımızda çok önemli bir rol alacağı tahmin ediliyor. Özellikle elektronik bankacılık, ticaret ve sağlık sektörleri bu teknik altyapıyı oluşturmak için çalışmalar yapıyor. Amerikan araştırma şirketi Gartner’a göre 2015 yılında Blockchain teknolojisine 1 milyar dolar yatırım yapıldı. Çok değil sadece 5 ila 10 yıl sonra ise bu teknoloji hepimizin kullandığı ve günlük hayatımızın önemli bir parçası olacağı öngörülüyor.
