Ağaçtan uçan yaprak efsanesi
Çayın, MÖ 2737 yılında Çin’de tesadüfen bulunduğu söyleniyor. Kaynaklara göre hikaye şöyle… Çin imparatoru Shen Nung bir camellia sinensis (çay) ağacı altında dinlenir, o sırada hizmetçisi hemen yanında içme suyu kaynatır ve ağaçtan birkaç yaprak suyun içine düşer. Aynı zamanda bitki uzmanı olan imparator, bu demlemeyi fark eder ve tadına bakar; dünyanın en çok tüketilen içeceklerinden biri olan çay böyle keşfedilir. Tabii bu anlatılanlar bir efsaneden ibaret ama çayın ilk olarak Çin’de bulunduğu ve içildiği de bir gerçek.
Mesela MÖ 206-220 yıllarında Çin’de hüküm süren Han hanedanı mezarlarında çay kapları bulunmuş, MS 618’de ise Tang hanedanlığında içildiğine dair de bulgular var.
Çin’den Japonya’ya ve Avrupa’ya…
Çin’e giden Japon Budist rahiplerin çayı Japonya’ya taşımasının ardından, çay seremonisi Japon kültürüne girer. Aradan yüz yıllar geçer ve 16. yüzyılın ortalarında doğuda tüccarlık yapan Portekizliler çayı ülkeleriyle tanıştırır. Çayın ilk ticari ithalatını yapanlar ise Hollandalılar. 1606 yılında Çin’den Hollanda’ya gönderilen ve çok sevilen çay, oradan da Batı Avrupa ülkelerine yayıldı. Çayın o zamanlar pahalı bir içecek olduğunu ve sadece zenginlerin tükettiğini de belirtelim.
İngiltere ve five o’clock tea
1600’lü yılların başında çayın İngiltere’ye geldiği fakat çok da tüketilmediği biliniyor; çayın İngiltere’de popülerleşmeye başlaması 1650’li yılları bulmuş. 1664 yılında resmi olarak İngiltere’ye çay ithal ediliyor ve 1702-1714 yılları arasında Büyük Britanya kraliçesi olan Anne, çayı sabah kahvaltısında tüketmeye başlıyor ve çay bir İngiliz kahvaltısı içeceği oluyor. Gün içinde farklı saatlerde de içilen çay, bir sosyalleşme içeceği haline geliyor. 19. yüzyılda ise yedinci Bedford düşesi Anna, öğle ve akşam yemeği arasına bir öğün ekliyor ve bu öğünde çayın yanında kurabiye, sandviç gibi atıştırmalıklar tüketiyor. Nitekim düşesle birlikte İngilizlerin meşhur beş çayı ritüeli doğuyor.
İngilizler için çay
Biraz da İngilizlerin sütlü çayından ve meşhur çay saatlerinden bahsedelim… Kaynaklara göre 1680 yılında Avrupa’da başlayan bu sütlü çay geleneğini İngilizler çok sevdi ve çay içindeki tein miktarını ve çayın asiditesini azalttığı için süt ekledi. Yıllardır süren bu alışkanlık, nesilden nesile devam etti. Çay içmek için şömine ve cam kenarı gibi rahat yerleri tercih eden İngilizler için bu anlar tam bir seremoni. Porselen fincanlarda, gümüş demliklerde sunulan çayın yanında ise en çok kek, muffin, çörek, sandviç gibi atıştırmalıklar tüketiliyor.
Çinliler için çay
Çinliler genellikle Çin çayı olarak adlandırılan yeşil çayı tüketiyor. Yeşil çay son yıllarda dünya da çok tüketilen çay çeşitlerinde biri. Çin’in 20 farklı bölgesinde çay üretimi yapılırken ülkede yeşil, siyah, beyaz, sarı, kırmızı, wulong ve yasemin çayları yetişiyor. Ülkenin ulusal içeceği olan çay, mutlaka sıcakken tüketiliyor ve çay tüketirken; erdem, dostluk, görgü kuralları gibi felsefelere odaklanılıyor. Yani Çin’de çay seremonisi, bir doğu felsefesi bilgeliğini ifade ediyor.
Japonlar için çay
Japonlar çay seremonisine, sadou ismini veriyor ve ülkede geleneklere göre sadou sanatı öğretiliyor. Japonlar için bu ritüel adeta bir sanat! Bu eğitimi veren okullarda çayı demleme, çay kasesini tutma, çayı karıştırma, çayı servis etme öğretiliyor. Evin farklı bir bölümü olan çay odasında hazırlanan ve sunulan çayın yanında hamur işi veya şekerlemeler ikram edilir.
Türkler için çay
Türkiye’de, Ordu ila Gürcistan sınırına kadar olan bölgede yetiştirilen çayın tarım süreci, 1917 yılına dayanıyor. Zaman içinde sunulan raporlar ve kanunlar sayesinde çay tarımı güvence altına alınıyor ve çay üretimi resmi olarak başlıyor. 1930’larda Gürcistan’dan 70 ton çay tohumu alınıyor ve Rize’ye ekiliyor. İlk çay hasadı ise 1938 yılında yapılıyor. Türkiye’de mayıs aylarında başlayan hasat dönemi, ekim ile kasım aylarında tamamlanıyor. Biri size “Türkler çayı nasıl içer?” diye sorarsa ince belli bardakta ve tavşan kanı kıvamında diyebilirsiniz. Burada çay içerken yanında bir yiyecek ikram etme şartı yoktur, belirli koşullar aranmaz, kalabalık olmak gerekmez… Çay her koşulda içilir.
Hintliler için çay
Ülkede çay; Hindistan’a özgü bir baharat karışı olan masala, manda sütü veya şeker ile servis ediliyor. Kilden yapılmış kupalardan servis edilen çay, ülkedeki her kesimden insan tarafından tüketiliyor ve çay molaları çok seviliyor.
Rakamlarla çay
2018 yılında Dünya Çay Komitesi’nin raporunda yer alan bilgiye göre çay tüketiminin en çok olduğu ülke, Türkiye. Ülkemizde yıllık kişi başı 3,5 kilogram tüketilen çay; 2,44 kilogram Afganistan’da, 2,19 kilogram Libya’da, 1,8 kilogram Katar’da,1,7 kilogram ise İngiltere’de tüketiliyor.
FAO (Food and Agriculture Organization) 2018 yılı verilerine göre dünyadaki çay üretiminin; yüzde 41’ini Çin, yüzde 21’ini Hindistan, yüzde 8’ini Kenya, yüzde 5’ini Sri Lanka, yüzde 4’ünü Vietnam, yüzde 4’ünü Türkiye, yüzde 2’sini Endonezya, yüzde 2’sini İran, yüzde 13’ünü ise diğer ülkeler gerçekleştiriyor.
2019 yılında tüm dünyada ihraç edilen çay miktarı ise 1,8 milyon ton. Çay ihracatında Kenya yüzde 26 ile ilk sıradayken, Çin yüzde 20 ile ikinci, Türkiye ise 31. sırada yer alıyor. Çay ithalatı yapan ülkeler arasındaysa yüzde 11 ile Pakistan birinci sırada bulunurken; yüzde 8 ile Rusya, yüzde 7 ile İngiltere, yüzde 6 ile ABD yer alıyor. Türkiye ise dünya çay ithalatında 25. sırada bulunuyor.
Kaynak:
Quick DASK Zorunlu Deprem Sigortası
Dakikalar içinde DASK poliçeni sorgula, primini öğren, hemen satın al! Üstelik poliçen e-postana gelsin.
Zorunlu Deprem Sigortası fiyatları tüm sigorta şirketlerinde aynıdır. Poliçe süresinin sonunda sigortanın en geç 30 gün içinde yenilenmesi durumunda, yenilenen poliçe için birinci, ikinci ve üçüncü yinelemelerde %10 oranında indirim yapılır. Daha uzun süre yapılan yenilemelerde ise %20 oranında indirim yapılmaktadır.
Detaylı bilgi için:
