100 yılı aşkın süredir dünyanın dört bir yanındaki insanlar 8 Mart'ı kadınlar için özel bir gün olarak anıyor. Peki neden 8 Mart, nasıl başladı ve diğer ülkeler bugünü nasıl kutluyor? Bütün bu soruların cevaplarına gelin birlikte bakalım!
Nasıl başladı?
Aslında Kadınlar Günü, işçi hareketlerinin büyümesiyle Birleşmiş Milletler tarafından tanınan bir etkinlik. Bu yüzden Dünya Emekçi Kadınlar Günü olarak da anılıyor.
1977'de Birleşmiş Milletler tarafından resmen tanınan Dünya Kadınlar Günü, ilk olarak 20’nci yüzyılın başında Kuzey Amerika ve Avrupa'daki işçi hareketlerinin etkisiyle ortaya çıktı. 1908'de Amerika’nın New York şehrinde 15 bin kadının daha kısa çalışma saatleri, daha iyi ücret ve oy hakkı talebiyle yaptıkları yürüyüşle bugünün temeli atıldı. Bir yıl sonra, Amerika Sosyalist Partisi ilk Ulusal Kadınlar Günü'nü ilan etti.
Günü uluslararası hale getirme fikriye komünist aktivist ve kadın hakları savunucusu Clara Zetkin’den geldi. Zetkin bu fikri 1910'da Kopenhag'daki Uluslararası Çalışan Kadınlar Konferansı'nda önerdi. Konferansta 17 ülkeyi temsilen 100 kadın bu öneriyi oybirliğiyle kabul etti.
Kadınlar günü ilk olarak 1911'de Avusturya, Danimarka, Almanya ve İsviçre'de ve ardından neredeyse bütün dünyada kutlanmaya başladı. 8 Mart Türkiye'de ise ilk kez 1921 yılında kutlandı.
Neden sekiz mart?
İlk Kadınlar Günü 1900’lerin başında kutlanmış olmasına karşın 8 Mart tarihi 1800’lü yıllara dayanıyor. Her şey 40 bin kadın işçinin ABD’nin New York kentinde, bir dokuma fabrikasında yaptığı grev ile başladı. Aslında kadınların tek isteği daha iyi çalışma koşullarıydı ancak bu grev, polislerin fabrikaya kilitlediği kadınların 129’unun çıkan yangında can vermesiyle feci bir şekilde sonuçlandı. Hayatını kaybeden kadınların anısına 8 Mart'ın Dünya Kadınlar Günü olarak kutlanması ancak 54 yıl sonra olabildi. Kadınlar Günü’ne tarih ve isim kazandıran bu felaket, kadınlar tarafından her yıl anılmaya devam ediliyor.
Dünyada Kadınlar Günü kutlamaları
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra birçok ülkede 8 Mart kutlamaları daha çok yaygınlaştı. Her ne kadar benzer amaçla yapılıyor olsa da Kadınlar Günü kutlamaları ülkeden ülkeye değişkenlik gösterebiliyor. İşte bazı ülkelerin Kadınlar Günü kutlamaları!
● İngiltere
İngiltere kadınları bugünü Londra'da üç gün boyunca gerçekleşen Dünya Kadınlar Günü’nü de içine alan The Women of the World etkinliği ile kutluyor. Bu etkinlikler kapsamında bütün kadınları etkileyen küresel sorunlar; aktivistler, öğretim görevlileri ve göstericiler tarafından ele alınıyor. Buna ek olarak bir araya gelen kadınlar konuşmalar, yürüyüşler, film gösterileri, sergiler ve atölyeler gerçekleştirerek festival tadında bir kutlama gerçekleştiriyorlar. WOW olarak kısaltılan bu etkinlikler, dünyanın çeşitli yerlerindeki kardeş festivalleri de içeriyor.
● İtalya
İtalya’daysa durum biraz daha farklı. Ülkede Dünya Kadınlar Günü, La Festa Della Donna olarak anılıyor ve insanlar, Sevgililer Günü'nde kırmızı güllerin verilmesine benzer şekilde, hayatlarındaki kadınlara mimoza çiçekleri hediye ederek kutluyorlar. Mimoza çiçeklerinin seçilme nedeni ise oldukça basit. Bu sarı çiçekler Mart ayı başlarında açıyor ve genellikle diğer çiçeklere oranla daha ucuz oluyor.
● Rusya
8 Mart, Rusya'da ulusal bir bayram olarak kabul ediliyor. Bu tatil, dünyanın geri kalanında olduğu gibi kadınların eşit haklar, demokrasi ve barış için verdikleri mücadelelerin siyasi bir anısı olarak görülüyor. Ruslar, Kadınlar Günü’nü genellikle ailelerini ziyaret edip onlarla akşam yemeği yiyerek geçiriyorlar. Erkekler de kadınlar da günün anısına annelerine, eşlerine, büyükannelerine, kız kardeşlerine ve kızlarına çiçekler, çikolatalar ve benzeri hediyeler veriyorlar. Ülkede 8 Mart'ta en yaygın hediye olan çiçeklerin en popüler olanları mimozalar ve güller.
● Arjantin
Dünya Kadınlar Günü, Arjantin'de 20’nci yüzyılın başlarından beri kutlanıyor. Rusya ve İtalya'da olduğu gibi bu ülkede de kadınlara çiçek ve benzer hediyeler veriliyor. Diğer yandan Arjantin'de özellikle son beş yılda Dünya Kadınlar Günü kapsamında toplumsal cinsiyet eşitliği, kadın cinayetlerine son verilmesi ve üreme hakları için protestolar düzenleniyor.
● Amerika
Amerika Birleşik Devletleri'nde Dünya Kadınlar Günü resmi bir tatil olmasa da mart ayı, hem geçmişte hem de günümüzde kadınların tarih boyunca elde ettikleri başarıların anısına “Kadın Tarihi Ayı” olarak kutlanıyor. 8 Mart'ta çeşitli eyaletlerde mitingler, seminerler ve kurumsal etkinlikler düzenlenerek konuyla ilgili fikir liderleri ve ilgililer bir araya geliyor.
● Çin
7 Mart'ta Kız Günü’nü kutlayan Çin, 1949'dan beri de Dünya Kadınlar Günü'nü kutluyor. Çin hükümeti, işverenlerden kadın çalışanlarına 8 Mart'ta yarım gün izin vermelerini istiyor. Bu istek zorunlu olmasa da ülkedeki pek çok şirket bu geleneği devam ettiriyor. Buna ek olarak pek çok ülkede olduğu gibi Çin'de de Kadınlar Günü'nde erkekler, hayatlarındaki kadınlara olan sevgilerini onlara özel hediyeler, kartlar ve çiçeklerle sürpriz yaparak gösteriyorlar. Kadınlar Günü kutlamalarının temel amacı kadına olan sevgi ve saygıyı göstermek iken, ülke genelinde kadınları ilgilendiren söyleşiler, önemli toplantılar ve ödül törenleri de düzenleniyor.
● Nepal
Nepal'de Kadınlar Günü resmi tatil olarak kutlanıyor ve kadınlara bir gün izin veriliyor.
● Polonya
İkinci Dünya Savaşı'na kadar, Kadınlar Günü, Polonya'daki sosyalist hükümetler tarafından bir kadının ülkesini destekleyen emekçi kadın imajını desteklemek için kullanıldı. O yıllarda şirketlerde ve okullarda zorunlu bir kutlama günüydü. Günümüzde ise Polonyalı kadınlar0 eşitlik, kürtaj hakkı, kadın cinayetlerinin önlenmesi için bir araya gelerek protestolar ve etkinlikler düzenleyerek bugünü kutluyorlar.
● Türkiye
Türkiye’de 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü ilk kez 1921 yılında “Emekçi Kadınlar Günü” olarak kutlanmaya başlandı. 12 Eylül Darbesi’nden sonra dört yıl süreyle herhangi bir kutlama yapılmasına izin verilmemesi nedeniyle ara verilmiş olsa da 1984’ten itibaren her yıl çeşitli kadın örgütleri tarafından “Dünya Emekçi Kadınlar Günü” kutlanmaya devam ediliyor. Geleneksel olarak Taksim’de 8 Mart tarihinde yapılan gece yürüyüşünde kadınlar bir araya gelerek talep ve şikayetlerini duyuruyor olsalar da son yıllarda bu yürüyüş kolluk kuvvetleri tarafından engelleniyor.
