Büyük şehirde yaşamanın avantajları da büyük, dezavantajları da... Örneğin İstanbul’da aracınız olsa da dert olmasa da... Aracınızı park edebileceğiniz yerlerin kısıtlı oluşu beraberinde yeni problemler de getiriyor. Yasak park sonucu çekilen araçlar bunlardan biri.
İlk kez gittiğiniz bir yerde otomobilinizi park ediyor ve beş dakikalık işinizi halletmek için yola koyuluyorsunuz. İşiniz bitince bir bakıyorsunuz ki aracınız yok! Aracınızı bulmanız için ne yapmalısınız? Hangi numarayı aramalısınız? Peki, park yapılmaz levhası olmasa da aracınızın çekilmesi doğru mu? Buna kim karar veriyor? Bu çekicilere verilen paralar nereye gidiyor? Ne için kullanılıyor? İstanbulluların yaşadığı yasak park sorununu, kafalarda oluşan tüm bu soruların cevaplarını derledik.
İstanbul’daki “yasak park çalışmaları” İstanbul Trafik Vakfı tarafından yürütülüyor. Bu çalışmaların nasıl yürütüldüğüne gelecek olursak… Bu çalışmalar 2918 sayılı Trafik Kanunun ve İl Trafik Komisyonu kararına uygun olarak yapılıyor. Bu kanunu “Hangi durumlarda aracımız çekilir?” sorusunu cevaplayarak açıklayabiliriz. Şöyle ki:
● Duraklamanın yasaklandığı yerlerde,
● Park etmenin trafik işaretleri ile yasaklandığı yerlerde,
● Geçiş yolları önünde veya üzerinde,
● Belirlenmiş yangın musluklarına her iki yönden beş metrelik mesafe içinde,
● Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının duraklarını belirten levhalara iki yönden 10 beş metrelik mesafe içinde,
● Üç veya daha fazla ayrı taşıt yolu olan kara yolunda ortadaki taşıt yolunda,
● Kurallara uygun şekilde park etmiş araçların çıkmasına engel olacak yerlerde,
● Geçiş üstünlüğü olan araçların giriş ve çıkışının yapıldığının belirlendiği işaret levhasından 15 metre mesafe içinde,
● İşaret levhalarında park etme izni verilen süre veya zamanın dışında,
● Kamunun faydalandığı ve yönetmelikte belirtilen yerlerin giriş ve çıkış kapılarının her iki yönden beş metrelik mesafe içinde,
● Park için yer ayrılmamış veya trafik işaretleri ile belirtilmemiş alt geçit üst geçit ve köprüler üzerinde veya bunlara 10 metrelik mesafe içinde,
● Park etmek için tespit edilen süre ve şeklin dışında,
● Belirli kişi, kurum ve kuruluşlara ait araçlara, yönetmelikteki esaslara göre ayrılmış ve bir işaret levhası ile belirlenmiş park yerlerinde ayrıca yönetmelikte belirtilen haller dışında yaya yollarında park etmek yasak.
Araçların çekilme süreci nasıl işliyor?
Tüm bu maddelerin, belirlenen yasal mesafelerin dikkate alınıp alınmadığına yani aracın çekilmesinin gerektiğine kim karar veriyor? İstanbul Emniyet Müdürlüğü Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünün park temizliğiyle ilgili sorumluluk bölgelerinde görevlendirdiği trafik polis memurları bu işlemi gerçekleştiriyor. Trafik polis memurları yakınında bulunan Trafik Vakfı çekicilerine yazılı emir vererek çekilmesini gerek gördüğü araçların çekilmesini ve otoparka götürülmesini sağlıyor. Memurun yazılı emri olmadan hiçbir araç kaldırılmıyor. Aynı zamanda çekilen araçlar otoparklara da yine memurun talimatı doğrultusunda bırakılıyor.
Araçlar, İstanbul Trafik Vakfı tarafından işletilen Taksim AKM Otoparkı, Ortaköy Açık Otoparkı, Kuruçeşme Otoparkı, Suadiye Otoparkı, Sultan Ahmet Otoparkı, Kemerburgaz Otoparkı ve Eyüp Otoparkı dışında yediemin sertifikası bulunan özel işletmelere ait otoparklara da çekilebiliyor. Taksim AKM Otoparkı görevlisine aracı çekilen kişinin, aracının neden çekildiğine dair sorularını cevaplayıp cevaplayamadıklarını sorduğumuzda “O aracı çeken memur buradaysa o kişiyi memurla görüştürebiliyorum” diyor. Araçların otoparka geliş sürecindeki işleyişi sorduğumuzdaysa şöyle devam ediyor: “Çekicilerde polis memuru olmak zorunda. Fotoğraf çekmek, ceza yazmak zorunda. Bu üç maddeye göre aracı buraya getirir. Yani o aracı çeken polis memuru çekiciyle birlikte buraya gelmek zorunda.” Aracın neden çekildiğine dair bilgiyi veremediklerini söyleyen görevli, kendilerinin sadece aracı teslim etmekle yükümlü olduğunu belirtiyor. Taksim AKM Otoparkı’na sadece gündüz araç çekildiğini söyleyen görevli, saat 16:00’dan sonra çekilen araçların diğer otoparklara yönlendirildiğini söylüyor. Bu durum da en yakın otopark, 24 saat araçların çekilebildiği Kasımpaşa’daki otopark oluyor.
Aracınız hangi otoparka çekildi?
İstanbul Trafik Vakfı araç çekme göreviyle ilgili birçok şikayet alıyor. Sürücü aracının hangi otoparka çekildiğini bilmiyor ya da aracının işaret levhasının olmadığı yerlerden çekildiğini iddia ediyor. Bunlar da itiraz ve şikayetler olarak Vakıf’a yönlendiriliyor.
Peki, aracınız çekildiğinde hangi otoparka ve neden çekildiğini nasıl öğrenebilirsiniz?
İstanbul Trafik Vakfı Çekiciler Müdürlüğü'ne (0212) 275 24 00 numaralı telefondan ulaşabilir veya “Park” yazıp boşluk bırakıp aracınızın plakasını yazarak 1550'ye mesaj gönderebilirsiniz. Böylece aracınızın hangi otoparkta olduğuna dair bilgiye ulaşabiliyorsunuz. Ayrıca çekilen aracın hangi otoparkta olduğu ve neden çekildiği bilgisine E-devlet kapısı üzerinden de ulaşılabiliyor.
En çok sorulan sorulardan biri de aracın yanına gelindiğinde çekici aracınızı çekebilir mi?
2010 yılında yaşanan bir olay bu konuda emsal bir kararın çıkmasına vesile olmuştu. Aracı çekilirken çekicinin yanına gelen bir sürücü polis memuruyla tartışmış, bu tartışma mahkemeye taşınmıştı. Sürücü yalnızca yasak park cezasını ödemek istemiş fakat polis memuru, araç henüz çekiciye yüklenmemiş olsa da, 60 TL çekici ücretini de talep etmişti. Mahkeme sürücüyü haklı bularak Trafik Vakfı aleyhine karar verdi.
Peki, bu çekicilerden elde edilen gelir nereye gidiyor?
Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü’nün ihtiyaçları için harcanıyor. Yani, İstanbul Emniyet Müdürlüğü trafik hizmetlerinde kullanılmak üzere gerektiğinde zırhlı araçlar, ekip araçları alınıyor. Trafik hizmetlerinde kullanılan araçların tamir ve bakımlarının yaptırılması sağlanıyor. Motosikletli Trafik Timleri için motosiklet alınıyor; görev elbisesi, kask, motorcu eldiveni, maske, kemer takımı ve bot gibi ihtiyaçlar da yine elde edilen bu gelirden sağlanıyor. Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü’ne bağlı birimlere bilgisayar, yazıcı ve malzemeleri, fotokopi makinesi ile gerekli kırtasiye vb. malzemeler, bilgisayar sistemleri, alkolmetre, trafik işaretleri, telsiz ve büro malzemeleri de yaratılan bu bütçeyle sağlanıyor. Bunların dışında 2004 yılı itibariyle de üniversite ve lise dengi okul öğrencileri için vakıf tarafından burs veriliyor.
Sahte çekicilere dikkat
Bazı sivil çekiciler kendini İstanbul Trafik Vakfı çekicileri gibi gösterip çekilen araçlar için fahiş ücretler talep edebiliyor. Hatta sürücüleri ikna etmek için sahte belge gösterebiliyorlar. Vakıf bu kişilere karşı sürücüleri uyarıyor ve tereddüt anında Trafik Vakfı Çekiciler İşletmesi’nin 24 saat açık olan 0(212) 275 24 00 - 0(212) 275 37 00 numaralı telefonlara ihbarda bulunulması gerektiğini söylüyor.
Park yasağından dolayı çekilen araç için belirlenen güncel tarife 90 TL. Çekilen aracın park ücretiyse 10 TL. Otopark ücreti aracın çekildiği saatten kaldığı saate göre farklılık gösteriyor. Bu bahsedilen ücretlerde Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin (UKOME) onaylamış olduğu fiyat tarifesi uygulanıyor.
Trafik Vakfı’nın dışında İstanbul Büyükşehir Belediyesi Zabıta Daire Başkanlığı da çekici hizmeti veriyor. Ancak bunu Trafik Vakfı’nın çalışmalarıyla karıştırmamak gerek çünkü İBB Zabıta Daire Başkanlığı ekipleri yalnızca E5, E6 üzeri ve köprülerde kaza veya arıza nedeniyle yolda kalarak trafik sıkışıklığına sebep olan araçlara anında müdahalede bulunarak ücretsiz çekici hizmeti veriyor.
