Yaratılan ve üretilen en güzel şeylerden biri diyebileceğimiz dondurmanın geçmişi, her millet tarafından sahipleniliyor. 16 Temmuz Dünya Dondurma Günü için bu lezzetin tarihine daldık, birçok kültürde izi görülen dondurma için “İyi ki var” dedik!
Çin’den Avrupa’ya…
Araştırmalar, dünyanın en eski tatlılarından biri olan dondurmanın tarihinin MÖ 200’lü yıllara dayandığını gösteriyor. Fakat bu bilgilerin hiçbiri için yüzde 100 doğru denmiyor ve tek bir mucitten bahsedilmiyor. Çinlilerin yemeklerinde çok kullandıkları pirinci sütle karıştırması ve karda dondurarak tüketmesi, bilinen en eski dondurma tarifi. Tang Hanedanlığı’nda manda sütü, un ve kafurdan üretilen buz parçaları bir diğer dondurma benzeri gıda. Diğer rivayetler ise Büyük İskender'in bal, şarap, yemiş ve meyve karışımı buz tükettiğini, Roma İmparatoru Nero Claudius Caesar’ın bal ve meyvelerle tatlandırılan buz tüketebilmek için kölelerini dağlardan kar toplamaya gönderdiğini gösteriyor.
İtalyan kaşif ve tüccar Marco Polo’nun 13’üncü yüzyılda Uzak Doğu gezisinden dönerken dondurma tariflerini İtalya’ya getirmesi ve 16’ncı yüzyılda klasik dondurmanın oluşması da pek çok kaynakta geçiyor. Eş zamanlı olarak Fransa’da da benzer donmuş tatlılar yer alıyor. 1553'te Fransa kraliçesi Catherine de Medici tarafından ülkeye tanıtılan dondurma, 1660’lı yıllarda halkın tükettiği bir gıda haline geliyor. 17’nci yüzyılda ise Kral 1’inci Charles'ın sofrasında yer almasıyla birlikte İngiltere’de dondurmanın varlığı konuşuluyor. Sicilyalı Francisco Procopio Cuto ise 1670 yılında Fransa'nın ilk kafesini açıyor (Cafe Procope) ve burada süt, krema, tereyağı, yumurtayla hazırladığı dondurmayı misafirleriyle tanıştırıyor.
Ve artık dondurma Amerika’da, yani tüm dünyada
Buz depolama teknoloji geliştikçe dondurma tüm dünyayı sarmaya başlıyor ve 18’inci yüzyılda ticaretin merkezi Amerika Birleşik Devletleri’nde görülüyor. 1790 yılında New York’ta açılan dondurmacı ve 1850 yılında çeşitli markaların dondurma üretmeye başlaması, giderek bu lezzeti yaygınlaştırıyor. Nancy Johnson 1843’te elle çalışan bir dondurma karıştırıcısı ve dondurucusu icat ediyor, Birinci Dünya Savaşı’ından sonra elektrikli soğutma ortaya çıkıyor; işte böylelikle dondurma herkes tarafından tüketilen bir gıda haline geliyor. Kim bulursa bulsun, hikayeler ne derse desin; iyi ki dondurma var!
En çok tüketilen dondurma çeşitleri
Yıllar geçiyor, tarifler güncelleniyor ve dondurma tüm dünyanın yıldızı haline geliyor. Dünya genelindeki pazar ve ülkemizde açılan butik dondurmacılar, lezzetin geldiği son noktayı açıklıyor. Dondurmanın çok tüketilen çeşitleri ise şöyle… Namıdiğer İtalyan dondurması, yoğun ve kıvamlı gelato; günlük süt, krema, taze meyve ve malzemelerle hazırlanıyor. Yağ ve şeker oranı daha düşük olan gelato, havayla minimum temas ettirilerek üretiliyor. Normal dondurmadan daha sıcak bir derecede (eksi 20) servis edilen gelato eksi 13 derecede sunuluyor. Süt ve süt ürünleri içermeyen sorbe; sadece meyve, meyve püresi, su ve şekerle üretiliyor. Aslında yeryüzündeki ilk keşfedilen dondurmalar için de “sorbe” demek daha doğru. Ülkemizde Maraş dondurması olarak bilinen kesme dondurmadan bahsedelim. Keçi sütünden ve salepten üretilen, glikoz içermeyen bu ürün kolay erimiyor.
Dünyanın en pahalı dondurması
Japon dondurma markası Cellato tarafından sunulan, Japonca'da "beyaz gece" anlamına gelen “byakuya” adını alan dondurma, fiyatıyla Guinness Rekorlar Kitabı'na girmiş durumda. Bir porsiyonu 6 bin 696 dolara satılan ve bir buçuk yıldan fazla süren bir çalışmanın sonucu olan byakuya; İtalya’nın en iyi beyaz trüfü, yenilebilir bir altın yaprak, iki tür peynir ve sake yapımı sürecinden elde edilen macun benzeri bir içerik olan sakekasu ile hazırlanıyor.
Kaynak:
www.history.com
https://www.idfa.org
https://www.almanac.com
https://www.zmescience.com
https://edition.cnn.com
