COVID- 19 sürecinde erken müdahale çok önemli. Türkiye, diğer ülkelere göre önlemlerini daha sıkı tutarak var olan süreci en zararsız şekilde atlatmaya çalışan birkaç ülkeden biri. Peki bu süreçte yurt dışından gelen Türk vatandaşları ne gibi önlemlerle karşılaşıyor?
Türkiye'de ilk koronavirüs vakasının tespit edildiği 11 Mart 2020 tarihinden itibaren yurt dışı uçuşları durdurulmuştu. Sosyal izolasyon ve karantina sürecinin hayati önem taşıdığı dönemin sonunda salgın kontrol altına alınmaya başladı ve vaka sayılarında azalma görüldü. Salgının gerilemesi ve tedbirlerin işe yaramasının ardından 11 Haziran 2020 tarihinde, uçuşlar yeniden başlatıldı. Uçuşlar ilk etapta Almanya, Hollanda, İngiltere'ye yapıldı. Özel araç sahipleri ya da toplu taşımayı kullanan Türk vatandaşları, önlemlerin hafifletilmesiyle birlikte ülkeye geri dönüş yapabildi.
Mayıs sonu itibariyle, Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Türkiye Hudut Ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü ve 81 kentin valiliğine “Yurt Dışından Planlı Uçuşlar İle Toplu Olarak Gelen Kişilere Yönelik Uygulamalar” başlık bir yazı iletildi. Bu yeni genelge ile birlikte ülkeye dönüş şartlarında değişiklikler yapıldı.
İlk aşamada alınan önlemler
Koronavirüs süreci başladığında, Türkiye temkinli adımlar atmış ve vaka sayısı henüz az iken önlemlerini almaya başlamıştı. Salgının ilk aşamasında Türkiye’ye giriş ve çıkışlarda alınan, “koronavirüs harcı” adı verilen bir giriş ücreti uygulaması başlatılmıştı. Ülkeye otomobille giriş sırasında aracın dezenfekte edilmesine 30 TL alınırken, çıkışta da Avrupa Birliği’nin istediği testler için kişi başı 110 TL talep ediliyordu. Sağlık Bakanlığı’nın talimatına göre bu uygulama, tüm AB üyesi ülkelerden işine, ailesine dönecek Türk ya da Türk kökenli yolcular için geçerliydi.
Testler İl Sağlık Müdürlükleri tarafından belirlenen yerlerde yapılıyordu. Kapıkule sınır kapısına kurulan dezenfektan üniteleri aracılığıyla araçlar dezenfekte ediliyor ve ateş ölçümü yapılıyordu. Ülkeye giriş ve çıkışlarda seyahat öncesinde özel sağlık sigortası yaptırmak zorunlu tutuluyordu.
Avrupa’dan Türkiye’ye dönüş uygulamaları
Şu dönemde ise ilk aşamada alınan önlemler yavaş yavaş hafifletiliyor. Avrupa’dan Türkiye’ye dönüşlerde kimi adımlar uygulanmaya devam etse de artık sıkı bir önlem listesi bulunmuyor. Karayolu ile ülkeye girişlerde, gümrük kapılarındaki kontroller, yaşadığımız dönem için hafifletildi. Türkiye şu anda sadece İran'dan gelen yolculara kapılarını kapalı tutuyor. Diğer ülkeler için ise böyle bir kısıtlama söz konusu değil.
Türkiye’de hem vatandaşlar hem yabancılar için 14 gün karantina kuralı kaldırıldı. Artık gelen yolcular Kredi Yurtlar Kurumu (KYK) yurtlarında tutulmayacak. Havaalanlarında belirlenen alanlarda yapılan muayenelerin ardından risk ya da semptom görülmemesi halinde, yolcular evde kendi kendilerine karantina uygulayacak ve aile hekimleri tarafından takipleri yapılacak. Sınır kapılarında şu an için sadece genel bir sağlık kontrolü yapılıyor.
Ateş ölçümü uygulaması hâlâ devam ediyor. Ateşi düşük olan kişiler kapılardan rahatça geçebiliyor. Ateşi normalin üstünde olan yolcular ise sınır kapısından ambulans ile devlet hastanelerine sevk edilerek karantinaya alınıyor. Başka ülke vatandaşları ise özel hastanelere sevk edilmeye devam ediliyor. Gümrük girişlerinde artık yolculara koronavirüs testi uygulanmıyor. Koronavirüs geçirip geçirmediğine dair herhangi bir belge de şu anda talep edilmiyor. Yalnızca belirti gösteren yolculara ücretsiz olarak test uygulanıyor.
Özel araçla dönüş uygulamaları
Peki özel araç sahiplerinin kendi taşıtlarıyla ülkeye dönmeleri konusunda herhangi bir kısıtlama var mı? Taşıtın ikamet edilen ülkede kayıtlı olması ilk kurallardan birisi olarak öne çıkıyor. Ancak Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde ikamet eden kişiler, ikamet yerleri dışındaki Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde adlarına kayıtlı taşıtlarını getirebiliyorlar. Örneğin, Almanya’da yerleşik bir kişi Fransa’dan satın aldığı taşıtı geçici olarak Türkiye’ye getirebiliyor. Bu süre 730 gün olarak belirlendi.
Kiralık araçlarla şu anda ülkeye giriş yapılamıyor. Gelenlerin kendi aracı ile seyahat etmesi, güvenlik açısından zorunlu tutulan kurallar arasında yer alıyor. Evlerine kendi imkanlarıyla gidecek olan yolcuların iletişim ve adres bilgileri Halk Sağlığı Yönetim Sistemi'ne (HSYS) kaydediliyor. Evde karantinaya girecek olanlara bir de form imzalatılıyor. 14 gün kuralına uymayan kişilere ise 3 bin 150 lira para cezası uygulanıyor. Aynı zamanda başkalarının sağlığını da tehdit ettiği gerekçesiyle idari yaptırım olarak bu kişiler hakkında suç duyurusunda bulunulabiliyor.
Evcil hayvanlar için düzenlemeler
Türkiye’ye karayolu üzerinden yapacağınız seyahatlerinizde evcil hayvanlarınızı neler bekliyor? Evcil hayvan olarak yanınızda getirdiğiniz dostlarınızı ve sizi bekleyen uygulamalar da belirlendi. Yolcu beraberinde olmak kaydıyla getirebileceğiniz hayvanlar kedi, köpek ve kuş türlerinden ikişer adetle sınırlandırılmış durumda. Veteriner sağlık raporu, orijin ve aşı belgesi ile varsa kimlik ve eşgal belgesi ibrazı şartı ve veteriner kontrolü kaydıyla sınırlardan geçiş yapılmasına izin veriliyor.
Diğer ülkelerde durum nedir?
Amerika’da Türkiye'den gelen yolculara uygulanacak olan “ev karantinası” yasal olarak tüm eyaletler tarafından 14 gün olarak belirlendi. Virüs tespit edilmişse yolcuya “hastane karantinası” uygulanıyor. Bu süreçte virüs için tedaviye de başlanıyor. Ayrıca Almanya’da, Türkiye ya da AB dışı ülkelerden gelenlere “Koronavirüs önlemleri ile ilgili doldurulması için” form veriliyor. Bu formlar ülke çıkışında pasaport polisine veriliyor. Almanya ve AB, bir yolculuk ya da toplu alanlarda dört saatte bir maske değiştirme şartını dayatıyor. Almanya ya da bir AB üyesi ülkeye gidildiğinde karantina şartına uymayanlara para cezası uygulanıyor.
