Atatürk ile ilgili bilinmeyenleri bu sergiyle keşfedin

Ekavart Galeri'de 24 Ekim 2019’da sanatseverlere açılan Türk ve Dünya Basınında Atatürk Sergisi, 17 Kasım’a kadar gezilebilecek. Atatürk'ün yurt içi ve yurt dışında basına nasıl yansıdığına yakından bakmanızı sağlayan sergide, ulu önderle ilgili pek çok bilinmeyen detay keşfedilmeyi bekliyor.

İstanbul Beyoğlu’ndaki Ekavart Galeri’de ücretsiz olarak gezilebilen sergide, yurt içi ve yurt dışı basından örneklerin yanı sıra Atatürk’ün sanatla ve medyayla ilgili söylediği önemli sözler de yer alıyor.

Galerinin tek katında düzenlenen sergi, Atatürk'ün yanı sıra Kurtuluş Savaşı yıllarının koşullarını da ziyaretçileriyle buluşturarak tarihin eski sayfalarının tekrar aralanmasını sağlıyor. Kapıdan içeri adımınızı attığınızda sizi perdeye yansıtılmış dev bir Atatürk fotoğrafı karşılıyor. Bu perdeden içeri girdiğinizde sağ tarafta yer alan galeride Atatürk’le ilgili hiç duymadığınız önemli pek çok bilgi sizleri bekliyor.

İngiliz gazetesine kapak olan düğün

Atatürk'ün özel hayatıyla ilgili bu zamana kadar pek duyulmayan detaylara da tanıklık edeceğiniz sergide, manevi kızı Nebile İrdelp’in Ankara Palas'ta düzenlenen düğün törenine ait bir fotoğraf da var. Bu fotoğrafta Atatürk Nebile İrdelp ile dans ediyor.

O yıllarda Nebile Hanım’ın dünya evine girdiği Raşid Bey’in Viyana’da elçilik görevini üstlendiği biliniyor. Atatürk’ün Nebile Hanım ile dans ederek başlattığı düğün merasimini gösteren bu fotoğraf, 1929 yılına ait. The Illustrated London News adlı İngiliz gazetesinde yayınlanan fotoğraf, modernleşmeye başlayan Türk toplumunun sosyolojik yapısı hakkında bilgi veriyor.

Manevi oğluyla hatıra fotoğrafı

Atatürk’ün manevi çocuklarından Abdürrahim Tuncak ile çektirdiği bu fotoğraf da ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım tarafından yetiştirilen Abdürrahim Bey’in hasta olduğu için Halep’e götürüldüğü haberini alan Mustafa Kemal Paşa, oğluyla bu fotoğrafı çektirir. Şu an hayatta olmayan Abdürrahim Bey, Ziraat Bankası’ndan emekli olmuştur.

Atatürk’ün Nutuk adlı eserinin bizzat kendisi tarafından bastırılmış halinin de meraklıları için sergilendiği etkinlikte, isteyenler orijinal Nutuk’u sipariş ederek satın alabiliyor. Sergiye özel toplamda bin 500 adet basılmış Anıtkabir’dekinin aynısı olan bu başyapıt, toplamda bin 254 sayfa. Aynı zamanda Atatürk’ün savaş için çizdiği haritaların orijinalleri de galeride ziyaretçileri bekliyor.

Nutuk’un hiç ortaya çıkmayan versiyonu

Galeride bin 795 TL’ye alıcısını bulacak Nutuk’la ilgili ilginç bir bilgi daha var sergide. Atatürk’ün Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kısa molalar vererek 36 saat 33 dakikada okuduğu Nutuk’un bir de Bursa versiyonu bulunuyormuş. Atatürk’ün halkı herhangi bir işgal durumunda harekete geçirici sözler söylediği gerekçesiyle Bursa Nutuk’u saklanmış ve hiç ortaya çıkarılmamış.

Yerli gazetelerde cumhuriyetin ilanı

Serginin ilgi odağı olan Kurtuluş Savaşı’nın haberlere nasıl yansıdığıyla ilgili kısımda ise ülkenin savaşta zafer elde etse bile haberlerin coşkulu bir şekilde yazılmamış olması dikkat çekiyor. Örneğin, bu fotoğrafta cumhuriyetin ilanı haberinin sadece “Cumhuriyet ilan edildi” başlığıyla duygu verilmeden yazıldığı görülüyor.

Yurt dışı basını daha heyecanlı

Yurt dışında ise “Hasta adam ayaklanıyor” gibi daha çarpıcı manşetler söz konusu. Atatürk hakkındaki haberlerin, daha çok kadınlara verdiği değer ve Yunanlılarla cephede nasıl savaştığı üzerine odaklandığı göze çarpıyor. 

Atatürk’ün vefatının ise Türk basınına “Türkiye Atatürk’ü Anıtkabir’de Kalbine Gömdü” gibi duygusal başlıklarla yansıdığı görülüyor. Ölümünün üzerinden 15 yıl geçtikten sonra Anıtkabir’e defnedilen Atatürk’ün ölümüyle ilgili yabancı basında yer alan haberlerden en dikkat çekeni ise Arjantin’in başkentinde İngilizce yayın yapan The Chattanooga News’in haberi. “Bozkurt Ankara’da öldü” başlığıyla verilen haberde; Atatürk’ün yanlış zamanda doğduğu, eğer daha eski çağlarda doğsaydı Süleyman Şah ile Bozkurt sancağı altında at süreceği gibi öngörülere ve övgülere yer veriliyor.

Yabancı gazetecilerin ilgisi

Atatürk’ün gazetecilere ve doğru haber yapmanın önemine yaptığı vurgu, galeride sergilenen fotoğraflardan anlaşılabiliyor. Atatürk ile yakından tanışmak isteyen ve sonrasında Atatürk’ü hayranlıkla anlatan Amerikalı kadın gazeteci ile çekilen bu fotoğraf, serginin en merak edilenleri arasında.

Atatürk’ün eski imzasını taşıyan not

Atatürk’ün gazeteci yazar Ruşen Eşref Ünaydın’a verdiği imzalı resim de sergide yer alıyor. Resimde eski imzası dikkat çeken Atatürk’ün, kendisiyle Anafartalar Savaşı sırasında röportaj yapan Ruşen Eşref’e yazdığı yazı şöyle: “Her şeye rağmen muhakkak bir nura doğru yürümekteyiz. Bende bu imanı yaşatan kuvvet, yalnız aziz memleketim ve milletim hakkındaki sınırsız muhabbetim değil, bugünün karanlıkları içinde sırf vatan ve hakikat aşkı ile ışık serpmeye ve aramaya çalışan bir gençlik gördüğümdendir.”