6 Şubat günü Kahramanmaraş’ta meydana gelen iki deprem (7.8 ve 7.6), çevresindeki 10 ili etkiledi ve çok üzücü, büyük kayıplar yaşandı. Her büyük deprem sonrası olduğu gibi gözler yine İstanbul’a çevrildi. İBB’nin 2019 yılında hazırladığı ve sunduğu raporlar, olası Marmara depreminin İstanbul’a vereceği hasarları ve eylem planlarını içeriyor.
Senaryo deprem üzerinden yapılan çalışmalar
Üzülerek bir kez daha gördü ki büyük şehirlerimiz ve ülkemiz büyük depremlere hazırlıklı değil. Belediyelerin bu konuda çalışmaları bulunsa da birey olarak harekete geçmek ve bilinçlenmek için hızlı olunması gerekiyor. Afete dirençli, depreme karşı güvenli ve yaşanabilir İstanbul amacıyla, 2019 yılında yapılan çalışmalarla hazırlanan raporlar; 7.5 büyüklüğünde bir senaryo depremde yaşanabilecek maddi manevi kayıp tahminlerini içeriyor. depremzemin.ibb.istanbul sayfasındaki “Çalışmalarımız” menüsü altındaki “Güncel çalışmalarımız” bölümünde bulunan raporları inceledik.
Deprem Hızlı Müdahale ve Erken Uyarı Sistemi
Bu başlıkta İBB Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü ile Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi, Deprem Araştırma Enstitüsü, Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı arasında gerçekleştirilen bir çalışma bulunuyor. PDF formatında indirilebilen raporda; 7,5 senaryo depremi için en büyük yer ivmesi ve en büyük yer hızı haritaları, binaların taşıyıcı sistem tipi, kat adedi ve inşa yılına göre toplam bina sayısının yüzdeleri, 7,5 senaryo depremi için tahmini hafif-orta-ağır-çok ağır hasarlı bina sayısı dağılım haritaları gibi bilgiler yer alıyor.
Enkaz yönetim planı
2009-2019 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı ve Müdürlüğü tarafından hazırlanan rapora göre;7.5 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmesi durumunda, yaklaşık 25 milyon ton enkaz oluşması öngörülüyor. Raporda mevcut döküm sahaları, makine ve ekipman durumu, enkaz ve yol kapanma durumu, enkazların geri dönüşümü gibi bilgiler bulunuyor.
Olası Deprem Kayıp Tahminleri İlçe Kitapçıkları neler söylüyor?
Raporun en ilgi çeken bölümü olan ilçe kitapçıklarında, ilçelere özel analiz ve haritalamalar yapılma sonucunda elde edilen İstanbul’un 39 ilçesi için tahmini sonuçlar yer alıyor. Sayfanın hemen altından ilçe seçimi yapılarak PDF dosya üzerinden incelenebilen raporda; yapım yılına ve kat sayısına göre bina dağılımları, mahalle bazlı bina hasarı tahminleri, mahalle bazlı yaralanma ve can kaybı tahminleri, mahalle bazlı altyapı hasarı tahminleri, yol kapanma analizleri, geçici barınma alanı ihtiyaç analizi gibi önemli bilgiler mevcut.
İstanbul’un en riskli ve riski düşük yerleri
Rapora göre şehrin Avrupa yakasında bulunan güvenli yerler arasında; Beşiktaş, Şişli, Kağıthane, Arnavutköy, Maslak, Alibeyköy ve Sarıyer’in sahilden uzak kesimi bulunuyor. En güvensiz yerler ise Küçükçekmece, Fatih, Esenler, Zeytinburnu, Beylikdüzü ve Avcılar olarak belirtiliyor.
Anadolu yakasındaki en güvenli yerlerini Ataşehir, Çekmeköy, Maltepe ve Pendik’in sahilden uzak olan kuzey kısımları, Beykoz sırtları, Şile olarak belirten rapor; tehlikeli ilçeler ise Kadıköy, Üsküdar, Ümraniye, Maltepe, Kartal, Pendik, Sultanbeyli, Sancaktepe, Tuzla ve Adalar olarak açıklıyor.
İlçe bazlı tahminlerden bazıları
7.5 şiddetindeki senaryo deprem üzerinden tüm ilçeler için mahalle bazlı detaylar veren raporda şu tahminler yer alıyor:
Beşiktaş için 64 çok ağır hasarlı bina, 3.241 hafif hasarlı bina, 26 can kaybı.
Beyoğlu için 410 çok ağır hasarlı bina, 7.158 hafif hasarlı bina, 217 can kaybı.
Şişli için 68 çok ağır hasarlı bina, 4.333 hafif hasarlı bina, 55 can kaybı.
Sarıyer için 102 çok ağır hasarlı bina, 6.977 hafif hasarlı bina, 33 can kaybı.
Kadıköy için 209 çok ağır hasarlı bina, 6.717 hafif hasarlı bina, 190 can kaybı.
Ataşehir için 123 çok ağır hasarlı bina, 6.833 hafif hasarlı bina, 89 can kaybı.
Ümraniye için 105 çok ağır hasarlı bina, 10.656 hafif hasarlı bina, 42 can kaybı.
Rapora göre İstanbul’da 2000 yılı sonrası yapılan bina yüzde 32, 1980 öncesi yapılan yüzde 22, 1980-2000 yılı arasında yapılan ise yüzde 46 oranında.
Hidrojeolojik ortamların tespiti
Bu bölümde yer alan “Deprem Sonrası Toplanma-Barınma-Çadır Alanlarında İçme/Kullanma Suyu İçin Yeraltı Suyu ve Memba Suyu Kullanılabilirliği” adlı raporun detayları henüz erişime açılmasa da genel olarak amacı açık ve net. İçme suyunun yeraltı suyundan veya memba sularından temini, toplanma, barınma, çadır alanları ile ilişkilendirilmesi ve olası İstanbul depremindeki eylem planlarını içeren raporda; yeraltı suyu rezervlerinin, içme ve kullanma suyu açılarından tespiti ve izlenecek yol haritası yer alacak.
ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü, Deniz Mühendisliği Araştırma Merkezi ve ODTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Laboratuvarı tarafından, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü desteğiyle hazırlanan bu plan; olası depremde Marmara ve Boğaz kıyı şeridindeki tsunami riskinin azaltılmasını amaçlıyor. Dünyadan tsunami örneklerinin detaylıca incelendiği raporda; Yenikapı Etkinlik Alanı’ndaki dolgu bölüm, Avrasya Tüneli Kumkapı giriş bölgesi, Marmaray Üsküdar İstasyonu bölgesi, Haydarpaşa Limanı, İBB Maltepe Orhangazi Şehir Parkı, Büyükçekmece Güzelce Marina’nın alabileceği olası hasar incelemeleri dışında halkın bu konudaki eğitimi için yapılması gerekenler yer alıyor.
İlçe Tsunami Bilgi Kitapçıkları
Bir üst başlıkta bahsedilen 2018 yılında hazırlanan rapordan sonra yine ODTÜ tarafından 2019 yılında düzenlenen İstanbul İli Tsunami Eylem Planı çalışmaları sonucu her ilçeye özel bir çalışma da hazırlanmış. İstanbul ilçelerine özel hazırlanan raporda risk analizi, eylem planı ve tahliye haritaları gibi birçok bilgi yer alıyor. Sayfanın hemen altından ilçe seçimi yapılarak erişebilen çalışmada; mahalle bazlı su basma analizi, mahalle bazlı suyla temas eden yapıların analizi, deniz altı heyelanı kaynaklı risk haritaları bulunuyor.
İlçe Heyelan Farkındalık Kitapçıkları
İstanbul’un 14 farklı bölgesi özelinde incelenen ve sunulan rapor; İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanlığı, Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen ve 2020 yılında sunulan İstanbul İli, Heyelan Bilgi Envanteri Projesi’nin detaylarını içeriyor. Bölge bölge sunulan raporda; eğitim haritası, jeoloji haritası, risk dereceleri gibi bilgiler incelenebiliyor.
Binanızı kontrol ettirin!
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin önemli bir çalışması daha bulunuyor.
binatespiti.ibb.istanbul adresinde yer alan projenin adı, İstanbul’daki binaların risk durumunu saptayabilmek için 2019 yılında başlatılan “hızlı tarama yöntemi”. Web sayfası üzerinden, 2000 yılından önce yapılan binalar için inceleme başvurusu yapmak ve sonucunu takip etmek mümkün.
Kaynak:
