Evin ya da ofisin havasını değiştirecek çeşit çeşit mum bulabilirsiniz. Kimi kokulu, kimi balmumundan, kimi soyadan. Mumsuz olamayanlar için yalnızca beş adımda evde mum yapımının formülü burada.
Tarihi kaynaklara göre mum, en az beş bin yıl önce Mısır ve Girit'te görülüyor. Arkeolojik kazılarda bulunan şamdanlar, mumun Antik Çağ'ın ilk buluşları arasında olduğunu düşündürüyor. O dönemde temel olarak aydınlanma ardından ilerleyen çağlarda dini amaçlı kullanıldığı anlaşılan mumlar, günümüzde evlerin en özel dekorasyon ve koku malzemeleri arasında geliyor.
Ancak mumların da bir ömrü olduğu düşünülünce sürekli yenilemek ekonomik olarak sürdürülebilir olmayabilir. Bu konuda çözüm üretmek mümkün. Birkaç malzemeyle ve düşük maliyetle, evde kolayca mum yapılabilir. Son derece eğlenceli olan üretim sonrasında ortaya çıkan mumlar ister kullanılabilir ister hediye edilebilir. Şimdi işe koyulalım ve adım adım mum yapımını anlatalım.
1. Adım: Malzeme Seçimi ve Hazırlık
Tıpkı yemek yapımında olduğu gibi mum yapımında da malzemeleri hazırlamak işleri kolaylaştırıyor. Öncelikle mum için temel olarak kullanılacak baz malzemenin balmumu, soya ya da parafin mi olacağına karar verilmeli.
Doğal bir malzeme olan balmumunun kendine has güzel bir kokusu oluyor ayrıca havayı temizliyor ve muma farklı bir koku eklenmek istenirse esansiyel yağlarla karıştırılabiliyor. Bir tek renk eklenmesi gerekiyorsa balmumunu farklı bir renge boyamak kolay olmuyor.
Soya fasulyesinden yapılan soya mumunun kullanımı kolay. Kolay temizlenebilen çevre dostu bir malzeme olan soya mumu diğer mumlardan daha yavaş yanıyor.
Parafin ise mum yapımında kullanılan geleneksel bir malzeme. İçlerinde hâlâ en popüler olanı. Ekonomik olması, koku ve renk verilmesi kolay olmasından dolayı mum yapımına yeni başlayanlar için ideal. Bununla birlikte mum eritildiğinde açığa çıkan kimyasal maddeler de en önemli eksisi.
Mum yaparken ihtiyaç duyulacak diğer malzemeler şöyle:
- Mum için eritilecek baz
- Yeterli uzunlukta fitil
- Fitili sabitlemek için kalem ya da büyük ataş
- Bardak, kavanoz, kase gibi mumun içine döküleceği kalıplar
- Benmari için bir büyük ve bir küçük tencere
- Rende ya da kesmek için bıçak
- Su
- Eklenmek isteniyorsa parfüm ya da esansiyel yağ
- İsteğe bağlı olarak renklendirici
- Şeker ya da mum termometresi
- Çalışma tezgâhını korumak için karton ya da eski ve kalın bir havlu
- Dökülmelere karşı çalışma alanını silmek için sabunlu ılık su
2. Adım: Mumu eritmek
Mum yapmaya başlamadan önce çalışma alanı korumaya alınmalı. Çalışılacak yüzeye karton ya da havlu gibi kalın bir bez serilmeli. Dökülmelere karşı da temizlemek amacıyla kullanılacak sabunlu ılık su, çalışma alanında kolay ulaşılabilecek bir yerde olmalı.
Seçilen mum bazı rendelenebilir ya da kesilip parçalanabilir. Mum bazını mümkün olduğunca küçük parçalara ayırmak malzemenin kolay erimesini sağlar. Orta ya da büyük boy bir tencere yarısına kadar suyla doldurulur. İçine daha küçük bir benmari kabı konulur. Mum parçaları ya da rendesi küçük benmari kabına alınır. Kaynayan su, mum bazını eritir. Bu esnada mumun sıcaklığı uygun bir termometreyle kontrol edilmeli.
Bazlarına göre eritme dereceleri şöyle:
- Parafin bazı 50 ile 60 °C
- Soya bazı 76,6 ila 82,2 °C
- Balmumu kabaca 62,7 °C
- Eski mumlar yaklaşık 85 °C’de eritilmeli.
3. Adım: Renk ve Koku Eklemek
Eritilmiş muma isteğe bağlı olarak esansiyel yağ ya da parfüm eklenebilir. Kokunun yoğunluğu tercihe bağlı olarak değişebiliyor. Bazı kokulu mumlar esanslarına göre farklı amaçlar için de kullanılabilir. Örneğin lavanta kokusu rahatlatır ve uykuya geçişi kolaylaştırır, limon esansı sivri sinekleri kaçırır.
Koku gibi ve yine isteğe bağlı olarak renk de ilave edilebilir. Mum istenilen renge ulaşana kadar boya eklenmeli ve baz sürekli karıştırılmalı. Gıda boyaları su bazlı olduğundan mumları renklendirme konusunda başarılı olamıyor. Bu nedenle kırtasiyelerde satılan yağ bazlı boya ya da mum yapımına özgü boyalar kullanılabilir.
Eğer erimiş mum bazında renk yoğunluğu tam olarak anlaşılamıyorsa karışımdan bir damlayı soğuk bir zemine damlatıp sertleşmesi beklenir. Damla sertleştikten sonra elde edilecek renk ortaya çıkar. Eğer renk yoğunlaştırılmak isteniyorsa halihazırda erimiş olan karışıma daha fazla boya eklenir.
4. Adım: Fitil Eklenen Mumu Kaba Almak
Mumun aktarılacağı kabın en önemli özelliği ısıya dayanıklı olması. Seçilen kaplar, çalışma mekânında düz bir zemine dizilmeli. Fitil, mum kalıbının tam ortasında olacak şekilde yerleştirilmeli. Fitilin yaklaşık beş santimlik kısmı mum dışına uzanmalı. Fitili sabitlemek adına kabın dibine bir miktar erimiş mum dökülebilir. Fitilin dışarıda kalan kısmı bir kalemin ortasına bağlanıp kalem, mumun içine döküleceği kalıbın üstüne yerleştirilmeli. Fitilin kalıbın ortasından aşağıya kadar indiğinden emin olunmalı. Ardından erimiş mum seçilen kalıba dökülmeli.
Fitil Seçimi: Mum tipine göre uygun fitil seçimi önemli. Bazı fitiller yandığında kimi mum bazlarını eritecek kadar ısıyı tutamayabiliyor. Bu nedenle unutulmamalı ki kullanılacak en iyi fitil çeşidi ve boyutu, mum bazının türü, kabın büyüklüğü ve kullanılan koku miktarı gibi çeşitli faktörlere göre değişebiliyor. Bitmiş mum test edildiğinde fitilin yeterli ya da yetersiz olduğu anlaşılabilir. İşini şansa bırakmak istemeyenler konuyla ilgili arama motorlarından da yardım alabilir!
5. Adım: Mumun Soğutulması
Mumun kullanmaya başlamadan önce yapılması gereken son işlem soğutma. Malzemesine göre değişmekle birlikte mumun en az 24 saat boyunca soğumaya bırakılması en sağlıklı yol. Yine de mum bazlarına göre ayrı ayrı süre belirtmek gerekirse:
- Parafin mumların soğuması için genelde 24 saate ihtiyaç duyuluyor.
- Soya mumları çok daha hızlı biçimde, genelde 4-5 saatte soğuyor.
- Balmumu da 6 saatlık süresiyle hızlı soğuyan bir malzeme.
- Eski mumlar eritilip baz olarak kullanılmışsa, mumun soğuması için birkaç saat beklemesi yeterli oluyor.
Kokusuyla, yüzeyiyle, mükemmel ve pürüzsüz bir mum üretmek için zamana ve deneyime ihtiyaç var. Deneyim kazandıkça eninde sonunda istediğiniz gibi mumlar yapabilmeye başlayacaksınız. Önemli olan süreçten keyif almak!
