19 Mayıs ruhunun yaşanabileceği 5 yer

Kurtuluş Savaşı’nın başladığı 19 Mayıs 1919 tarihinin ruhunun yaşanabileceği beş özel şehri ve bu şehirlerde gezilebilecek yerleri derledik.

“19 Mayıs 1919”, “Ya istiklal ya ölüm!” düşüncesiyle yürütülen Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı olarak tarihe altın harflerle kazındı. Atatürk, bağımsızlık ve aydınlanma meşalesini yaktığı bugünü Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak Türk gençliğine armağan etti. Bu nedenledir ki her 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı’nda, Kurtuluş Savaşı’nın, bağımsızlık mücadelesinin başladığı bu tarihi günü anar, gençlerin verdiği umut ve enerjiyle büyük fedakarlıklarla kazanılan mücadelemizi kutlarız. Şunu da biliriz ki bazı şehirlerde 19 Mayıs ruhu çok daha fazla hissedilir. Bu önemli günde, 19 Mayıs’ın değerini biraz daha fazla yansıtan beş özel şehri ve bu şehirlerdeki tarihi durakları derledik.

Samsun Doğu Park’ta bulunan Bandırma Vapuru’nda tarihsel belgeler ve orijinalliği korunmuş malzemeleri görerek tarihe tanıklık edilebiliyor.

İlk adımın atıldığı: SAMSUN

İlk sırada anlı şanlı kurtuluş mücadelesinin başladığı Samsun bulunuyor. Samsun’un en önemli müzelerinden olan Bandırma Vapuru, Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a ayak basmak için çıktığı yolda kullandığı vapur. Samsun Doğu Park’ta bulunan Bandırma Vapuru’nda tarihsel belgeler ve orijinalliği korunmuş ekipmanlar, ziyaretçileri o zamanlara götürüyor. Samsun’a gitmişken Samsun Meydan’daki Kurtuluş Yolu’nu da görmeden dönmek olmaz. Kurtuluş Yolu, bağımsızlık mücadelesi yolunda önemli bir adım olan 19 Mayıs’ta Bandırma Vapuru ile Samsun’a giden Atatürk’ün Amasya’ya gitmesini temsil ediyor.

Yine mutlaka gezilmesi önerilen Gazi Müzesi, Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’da kaldığı ilk bina olması bağlamında oldukça önemli. Burası Jean Lonnis tarafından 1902 yılında Mıntıka Palas Hotel olarak hizmet vermeye başlıyor. Kurtuluş Savaşı’ndan sonra bu bina, dönemin valisi tarafından Atatürk’e armağan ediliyor. Atatürk ve eşi Latife Hanım sonraki gelişlerinde burada kalıyor. Bina Atatürk’ün vefatından sonra 1940 yılında Gazi Müzesi olarak ziyarete açılıyor. Müze içerisinde Atatürk döneminin izleri net olarak görülebiliyor. Samsun Arkeoloji Müzesi, Samsun Onur Anıtı ve Atatürk Parkı, Samsun Havza Atatürk Evi de görülmesi gereken yerler arasında.

Başkent Ankara’da Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün anıt mezarının yer aldığı Anıtkabir, tarihi ve kültürel açıdan simgesel, önemli ve değerli. Fotoğraf: Murat Öçal

En anlamlı şehir: ANKARA

19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı’nın en anlamlı rotalarından biri olan Ankara’da, Anıtkabir başta olmak üzere gezilip görülecek çok yer var. Başkent Ankara’da Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün anıt mezarının yer aldığı Anıtkabir, tarihi ve kültürel açıdan simgesel, önemli ve değerli. Öte yandan Kurtuluş Savaşı’nın en önemli mekanlarından Duatepe, Sakarya Meydan Savaşı’nın yaşandığı son savunma hattı. Bu önemine binaen düzenlenen Polatlı Duatepe Anıt’ı 12 Eylül 2000 yılında açılmış. Anıtta yer alan heykeller Metin Yurdanur’un imzasını taşıyor. Sonraki durak ise Ankara Kurtuluş Savaşı Müzesi olabilir. Altındağ ilçesinde bulunan bu tarihi müzenin binası, 1924 yılına kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) olarak kullanıldı. 1961 yılından sonra da bina müzeye çevrildi. Atatürk’ün çalışmalarını devam ettirdiği ve konakladığı Atatürk Orman Çiftliği’ndeki Atatürk’ün kaldığı ev ve Çiftlik Müzesi de Ankara’da ziyaret edilebilecek tarihi adresler arasında.

Saraydüzü Kışla Binası, Amasya’daki tarihi ziyaret noktalarından biri.

Mücadelenin duyurulduğu şehir: AMASYA

Millî mücadelenin başlangıcında kilit önemde olan ve 22 Temmuz 1919’da Amasya’da düzenlenen Amasya Genelgesi, işgal altındaki topraklardan vazgeçilmeyeceğine dair önemli bir belge. Amasya Genelgesi ile Mustafa Kemal Atatürk, Rauf Orbay ve beraberindekiler, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşü sonrası işgal altındaki topraklara sahip çıkılacağını ve Türk milletinin bağımsızlık mücadelesini başlattıklarını dünyaya duyurdu. Amasya Genelgesi aynı zamanda Kurtuluş Savaşı’nın çerçevelerini ortaya koyan, bağımsızlık ve egemenliğin göstergesi olan bir belge. Amasya’da tarihi Saraydüzü Kışla Binası ve Millî Mücadele Müzesi gezilerek tarihi hava solunabilir.

Sivas’ta da bu tarihi kararların belgelerinin sergilendiği Atatürk Kongre Müzesi ziyaret edilebilir.

Ulusal mücadelenin kongresi: SİVAS

Kurtuluş Savaşı'nın ilk aşamalarından biri de 4 Eylül-11 Eylül 1919 tarihleri arasında yapılan Sivas Kongresi. Kongre, Anadolu'nun bağımsızlığının ve milli egemenliğin kabulünün temellerini oluşturuyor. Mustafa Kemal Atatürk, Amasya Genelgesi belgesini hazırlayarak Sivas Kongresi'nin de önünü açmış oldu. Sivas Kongresi esnasında, Anadolu'dan gelen milletvekilleri ve delegeler, ulusal bağımsızlık mücadelesini organize etmek; halkı da bu mücadeleye dahil etmek amacıyla Sivas’ta toplandı. Bu toplantılar, milli mücadelenin kazanılmasında da büyük rol oynadı. Sivas’ta da bu tarihi kararların belgelerinin sergilendiği Atatürk Kongre Müzesi ve Atatürk Anıtı ziyaret edilebilir.

Çanakkale Alay Şehitliği bu özel topraklarda ziyaret edilebilecek yerler arasında. Fotoğraf: Servet Uygun

Destan yazılan topraklar: ÇANAKKALE-GELİBOLU

Çanakkale Savaşı veya Çanakkale Muharebeleri, Birinci Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yılları arasında Gelibolu Yarımadası'nda yaşandı ve bu savaşta çok fazla şehit verildi. Denizde ve karada yaşanan amansız savaşta düşman püskürtüldü. Bu anlamda Çanakkale ve özellikle Gelibolu çok özel topraklar. Denizcilik tarihi ve Türk Deniz Kuvvetleri’ne ait birçok eserin sergilendiği Çanakkale Deniz Müzesi, Çanakkale Boğazı’nda yer alan Kilitbahir Kalesi, Seyit Onbaşı Anıtı ve Çanakkale Şehitler Abidesi, Çanakkale Savaşı’nda hayatını kaybeden askerlerin yattığı Alay Şehitliği, Çanakkale Savaşı’nda Türk askerlerinin büyük bir zafer kazandığı Conkbayırı, Atatürk Anıtı ve siperler ziyaret edilebilir.