Yarım asırdan fazladır spor severlerin hayatında olan NBA’in 2023-2024 sezonu, 24 Ekim’de başlıyor. NBA’in bugüne kadar aldığı yola ve bu sezon NBA’de forma giyecek sporcularımıza ışık tutuyoruz.
Unutulmaz maçlar, insan üstü kabul edilen sporcular ve sayılar, yaratıcı smaçlar, ikili çekişmeler, takımlar arası mücadeleler… Basketbola dair birçok güzellik sunarken bir yandan da bu sporun gelişmesine katkı sağlayan “National Basketball Association" (Ulusal Basketbol Birleşimi) daha çok bilinen kısaltmasıyla NBA, bu sezon 78’inci kez başlıyor. 1946 yılından 2000’lerin başlarındaki globalleşmesine kadar geçen sürede NBA tarihinin nasıl şekillendiğine bakıyoruz.
Birçok spor tarihçisi, 1946 yılında Amerika Basketbol Birliği’nin (Basketball Association of America- BAA) kurulumunu NBA açısından milat kabul ediyor. Lig, NBA adını 1949 yılında ABD'de kurulmuş bir diğer profesyonel lig olan "National Basketball League" (Ulusal Basketbol Ligi-NBL) ile birleşmesinden sonra alıyor. NBA’in oluşumuna o dönemin spor basını tarafından 12 yıllık NBL ve 4 yıllık BAA’in birleşimi sonucu gerçekleşmesi bakımından da ayrı bir önem atfediliyor.
NBA’in ilk yılları
Basının “NBL, nasıl 12 yıldır süren profesyonel bir lig olmasına karşın sadece 4 yaşındaki BAA'nın önderliğinde kuruluyor?” sorusuna odaklanması gayet doğal. Elbette bu sorunun en bariz cevabı ise BAA'in ülke çapında büyük şehirlerde yaygın bir lig olması. Öyle ya da böyle bu birleşme sonucu büyük şehir takımları ile küçük kasaba takımlarının bir arada olduğu dengesiz bir lig oluşmuş.
1949 yılında iki ligin birleşmesi ile doğan NBA’in ilk sezonunda 17 takım mücadele ediyordu. 1950-1951 sezonunda ise NBA’de mücadele veren takım sayısı 11’e düştü. Düşüş, sonraki iki sezonda da sürdü ve 1954-1955 sezonunda NBA, lig tarihinin en az takım sayısı olan 8’e ulaştı. Ancak kalan bu sekiz takım önemliydi çünkü bu takımlar günümüzde dahi ligde mücadele veren Knicks, Celtics, Warriors, Lakers, Kings, Pistons, Hawks ve 76ers’tan başkası değildi.
1956 yılının en önemli olayı çaylak pivot Bill Russell'ın Boston Celtics'e transfer olmasıydı. Ligin görünümü Celtics lehine değişti. NBA tarihine damga vuran Celtics’in şampiyonluk serisi böylece başladı ve Boston Celtics, 13 sezonda 11 şampiyonluk kazandı.
Ancak 1967 yılında kurulan "American Basketball Association" kısa adıyla ABA, NBA’in kalitesini etkiledi. New York Knicks, Denver Nuggets, Indiana Pacers ve San Antonio Spurs gibi bugün NBA'de mücadele eden takımları da içeren lig, 1976'da NBA ile birleşti. ABA ile birleşme sonucu takım sayısı 22'ye çıktı ve birleşmeden üç yıl sonra 1979 yılında ABA'da olan ama NBA'de olmayan üç sayı kuralı NBA tarafından kabul edildi.
Bu yıllarda lig için diğer önemli olay ise lige katılan yeni oyuncular Larry Bird ve Magic Johnson oldu. Yıllar içinde devleşen bu iki isim, lige yeni bir rekabet havası getirdi. Larry Bird’ün Celtics’e, Magic Johnson ise Lakers’a katılması sonrası bu iki oyuncunun da katkılarıyla Celtics 3, Lakers 5 şampiyonluk kazandı.
1985 yılında Michael Jordan'ın lige girmesi, NBA’deki rüzgarın yönünü değiştirdi. 1990'lı yıllara damga vuran Jordan’lı Chicago Bulls, 6 şampiyonluk kazandı. Bu yıllarda NBA dünya çapında çok konuşulmaya başladı. Hatta 1995 yılında lig ABD dışına taştı ve Kanada'da Toronto Raptors ve Vancouver Grizzlies takımları kuruldu. Bu takımlar da lige dahil olunca ligde mücadele veren takım sayısı 29’a yükseldi.
1992 yılına gelindiğinde Olimpiyatlar için efsane sporculardan oluşan bir Rüya Takım (Dream Team) kuruldu. Bu takımda Michael Jordan, Larry Bird ve Magic Johnson gibi birçok basketbol efsanesi bulunuyordu. Rüya Takım Barselona'daki olimpiyatlara katıldı ve her maçını farklı kazanarak Olimpiyat Altın Madalyası aldı. Elbette bu maçlardaki sayılar uzun yıllar spor jeneriklerini süsledi.
Uzun süre yabancı oyuncu almakta tereddüt eden takımlar bu dönemde NBA’de top koşturan Dražen Petrović, Vlade Divac gibi oyuncuların başarılı olmasıyla, dünya liglerinden yetenekli oyuncuları bünyelerine almaya başladı. 1994 yılında NBA'de MVP ödülünü Nijeryalı Hakeem Olajuwon; 2002 yılında İspanyol Pau Gasol, yılın çaylak oyuncusu ödülünü kazandı. Yine 2002 yılında Çinli Yao Ming NBA Draftı'nda ilk sıradan seçildi. Bu oyuncular sayesinde yabancı oyuncuların da NBA’de başarılı olabilecekleri görüldü.
2004 senesinde daha önce New Orleans Hornets takımına ev sahipliği yapan Charlotte'da Bobcats takımı kuruldu ve takım sayısı 30'a yükseldi. 2007'de ise NBA'in git gide globalleşmesi sonucunda 50'den fazla uluslararası oyuncu, NBA takımlarında oynamaya başladı. İlaveten Toronto Raptors da bir ilke imza atarak bir NBA takımına Avrupalı bir genel menajer getirdi.
NBA tarihinden bazı notlar
● NBA’in ilk yıllarında takımların küçük şehirlerden büyük şehirlere taşınması dikkat çeken bir konu oldu. Hawks Tri-Cities'ten Milwaukee'ye ve oradan St. Louis'e; Kings Rochester'den Cincinnati'ye ve Pistons Fort Wayne'den Detroit'e taşındı.
● NBA’de 1950’ler ilk Afro-Amerikan oyuncuların kontrat imzalamaya başladığı yıllar oldu. Bu yıllarda Afro-Amerikan oyuncularıyla dikkat çeken Minneapolis Lakers üst üste 5 kez şampiyonluk kazandı.
● 1954 yılında lig maçlarındaki mücadeleyi hızlandırmak amacıyla hücum süresi 24 saniye olarak belirlendi.
● 1959 yılında efsane Wilt Chamberlain de NBA'de oynamaya başladı ve tüm rekorları altüst etti. Bu tarihten sonra da Bill Russell ile Chamberlain'in çekişmesi spor tarihine damga vurdu.
● 1979 yılında ABA'da olan ama NBA'de olmayan üç sayı kuralı da NBA tarafından kabul edildi.
● 1996 yılında kadınlar ligi "Women's National Basketball Association" (WNBA), 2002 yılında ise genç oyuncuların gelişmesi için rezerv lig konumundaki "NBA Development League" kuruldu.
● Mirsad Türkcan, NBA'de oynayan ilk Türk basketbolcu olarak tarihe geçti.
● NBA'de forma numaraları 00-55 arasında serbest olarak kullanılabilir. 55'ten sonraki numaralar ise özel izne bağlı olarak alınabiliyor. Bazı forma numaraları emekliye de ayrılabiliyor. Örneğin 2022 yılında hayata gözlerini kapatan en büyük NBA yıldızlarından Bill Russell’ın 6 numaralı forması NBA’in kararıyla tüm kulüpler için emekliye ayrılmıştı.
● 2020 yılında kızı Gianna ile beraber helikopter kazasında hayatını kaybeden NBA efsanesi “Black Mamba” lakabıyla anılan Kobe Bryant’ın 5 NBA şampiyonluğu, 18 All-Star’lığı, 2 NBA sayı krallığı bulunuyor. Bryant, ABD milli takımıyla 2 kez de Olimpiyat Şampiyonluğu yaşadı.
Günümüzde NBA’de normal sezon
Günümüzde NBA’in rutini yaz tatilinin ardından ekim ayı içinde takımların antrenman için kampa girmesiyle başlıyor. Çaylak oyuncular açısından önemli olan bu dönemde, takımda aktif olarak görev alacak 12 sporcu ve sakatlık listesi için de 3 sporcu belirleniyor. Ardından oyuncuların kendini geliştirmesi maksadıyla kurulan National Basketball Development League’e oyuncu gönderiliyor ve kasım ayının ilk haftasında NBA’in normal sezon maçlarına başlanıyor.
On beşer takımdan doğu ve batı olmak üzere iki konferansa bölünen ve her konferansın da kendi içinde 3'e bölündüğü NBA’de, 6 grupta beşer takım bulunuyor. Normal sezon içinde bir takım 41 kendi sahasında 41 deplasmanda olmak üzere toplam 82 maç yapıyor. Takımlar, kendi grubundaki takımlarla bir sezonda 4, kendi konferansında ancak diğer iki grupta bulunan takımlarla 3 veya 4, diğer konferanstaki takımlarla ise 2 maç yapıyor.
NBA’e All-Star maçı arası
Şubat ayı içinde birçok spor severin heyecanla beklediği NBA All-Star maçı için lige kısa bir ara veriliyor. Bu aradan sonra takımlar için takas dönemi de sona eriyor ve lig bitene kadar takımlar kontratı olan oyuncuları takas edemiyor.
Normal sezon maçları nisan ayı içinde sona eriyor ve play-off'lardan önce özellikle NBA'de oynayan her oyuncu ve koç için son derece önemli olan sezon ödülleri dağıtılıyor. NBA play-off’ları nisan sonunda başlıyor ve iki konferanstan sekizer takımdan 16 takım play-off’larda oynamaya hak kazanıyor. Her bir play-off ayağı yedi maç üzerinden oynanıyor. Dört galibiyeti bulan takım sonraki tura geçiyor. Konferans finalinden sonra Konferans Şampiyonu belli oluyor ve iki takım NBA Finali'nde karşılaşıyor. NBA Finali iki konferans şampiyonu arasında yine 7 maç üzerinden haziran ayında oynanıyor. Kazanan takımın menajeri ve koçu da dahil olmak üzere tüm oyunculara Şampiyonluk Yüzüğü veriliyor.
NBA 2023-2024 sezonu
Gelelim yeni sezonun önümüzdeki önemli tarihlerine… NBA 2023-2024 sezonu 24 Ekim tarihinde resmen başlıyor. NBA’den aralık ayı da dahil verilen önemli tarihler şöyle:
● 23 Ekim’de NBA açılış günü için kadrolar belirlenecek.
● 24 Ekim’de 2023-24 NBA Normal Sezonu başlayacak.
● 28 Ekim’de NBA G Ligi Seçmeleri yapılacak.
● 30 Ekim-9 Kasım arasında NBA G Ligi Eğitim Kampı olacak.
● 3 Kasım’da NBA Sezon İçi Turnuvası başlayacak.
● 10 Kasım’da NBA G Ligi Sezonu başlayacak.
● 7 ve 9 Aralık’ta NBA Sezon İçi Turnuva Yarı Finalleri yapılacak.
2023-2024 NBA Sezonundaki Oyuncularımız
Yetmiş sekizincisi oynanacak olan NBA sezonu 24 Ekim 2023’te başlayacak. 2023-2024 sezonunda NBA liginde oynayacak beş Türk oyuncumuz bulunuyor.
Cedi Osman: San Antonio Spurs’ta forma giyen Cedi Osman, altı yıldır NBA’de mücadele ediyor. Cedi Osman, NBA liginde toplamda 404 maç oynadı. Sezon bitiminde takımı Cleveland Cavaliers’tan San Antonio Spurs’a takas oldu. San Antonio Spurs takımında ilk beşte yer almasına Cedi’nin pozisyonunda ilk beş oynaması beklenen Johnson ve McDermott gibi oyuncular olduğundan pek olasılık verilmiyor. 2024 yılı ise Cedi Osman’ın kontratının son senesi.
Furkan Korkmaz: Philadelphia 76ers’ta forma giyen Furkan Korkmaz ise altı yıldır NBA’de. 2017 yılında dahil olduğu NBA’de 2019 ile 2022 yılları arasındaki performansıyla kontrat uzatan Korkmaz, geçen sezon 37 maçta görev alıp 9,5 sayı ortalaması ile oynadı. Kontratının son senesinde olan Furkan Korkmaz’ın pozisyonunda Harden, Harris, ve Tucker gibi tecrübeli yıldızlar ilk beşte oynuyor.
Alperen Şengün: Houston Rockets’ta oynayan Alperen Şengün’ün NBA’deki üçüncü yılı. Şengün, geçen sezonun en çok beğenilen Türk oyuncusu oldu ve NBA All-Star Gençlik Takımı’na seçildi. Geçen sezon ilk beşte oynayan Alperen Şengün’den takımının beklentisi büyük.
Ömer Faruk Yurtseven: Utah Jazz’da forma giyen ve NBA’de ikinci senesini yaşayan Ömer Faruk Yurtseven’in kontratı 2025 yılında bitiyor. Miami Heat ile NBA’e “merhaba” diyen Yurtseven, Utah Jazz’da geçen sezon başında talihsiz bir sakatlık yaşadı. Döndüğünde takımında çok fazla yer bulamadı. Takımın ilk beş oynayan pivotu Markkanen, Yurtseven’in pozisyonunda bulunuyor.
Onuralp Bitim: Bu yıl NBA’deki ilk yılı olacak Onuralp Bitim, Chicago Bulls ile “iki yönlü kontrat*” imzaladı. Bu şu demek; Bitim, Chicago Bulls takımına imza attı ancak daha çok Chicago Bulls’un NBA G Ligi’ndeki takımı Windy City Bulls’ta forma giyecek. Kontratı 2024 yılında bitecek olan Bitim’in G Ligi’nde yüksek performans gösterip fırsat verildiğinde Chicago Bulls’ta kendini ispat etmesi gerekiyor.
*İki Yönlü Kontrat: NBA her takım için 15 oyuncudan oluşan as takım kadrosu artı üç iki-yönlü kontratlı oyuncuya müsaade ediyor. İki-yönlü kontratlı oyuncuların 4 seneden daha az NBA tecrübesine sahip olmaları gerekiyor. As takımda sakatlık olduğu zaman kulüp bu üç oyuncuyu as takıma çağırılabiliyor ve oynatabiliyor. Bu kontratı imzalamış oyuncular, azami 50 maç oynayabiliyor, ayrıca play-off’larda oynayamıyor.
