Günümüzde sanal gerçeklik kavramı (virtual reality-VR) giderek daha çok karşımıza çıkıyor. Peki sanal gerçeklik nedir, ne işe yarar ve yaşamımızı nasıl değiştirecek?
Sanal gerçeklik teknolojisi, bilgisayar ortamında oluşturulan ve insanların etkileşime girebildiği üç boyutlu deneyimler anlamına geliyor. Bir diğer deyişle duyularımız yoluyla gerçek olduğu sanrısına vardığımız ancak gerçekte var olmayan dijital deneyimlerden bahsediyoruz.
Yaygın olarak kafaya takılan özel gözlük ve kulaklıklar ile eldivenler VR alanında en sık kullanılan ekipmanlar. Bu teknolojinin en çok kullanıldığı alanların başında eğlence sektörü geliyor. Özellikle sinema ve video oyunları hali hazırda sanal gerçeklikten oldukça fazla faydalanıyor. Elbette VR eğlence sektörüyle sınırlı değil. Mimari, spor, sanat, askeriye, eğitim ve tıp gibi birçok farklı alanda da sanal gerçeklik uygulamaları yaygın şekilde kullanılmaya başlandı. VR teknolojisi 2014 yılında Facebook’un Oculus şirketini 2 milyar dolara satın almasıyla adını sıkça duyurmaya başladı. Aynı ay Sony Playstation 4 video konsolu için Project Morpheus VR gözlüğünü duyurdu. Hemen akabinde ise Google akıllı telefonlara takılabilen Cardboard ürününü tanıttı. Geçtiğimiz yıl Oculus Rift, HTC Vive, Samsung Gear, Google Day Dreamer ve Sony PlayStation VR piyasada giderek yaygınlaşarak kullanıcı sayılarını artırdı. Sadece üç yıl önce yani 2014’te 90 milyon dolarlık bir pazar olduğu tahmin edilen VR için 2018 yılı öngörüleri 5,2 milyar doları gösteriyor.
New York’ta VR alanında ses mühendisi olarak çalışan Aybar Aydın, sanal gerçeklik teknolojisi her ne kadar video konusunda çok ilerlemiş olsa da işin ses kısmının henüz video düzeyine gelemediğini söylüyor. Ayrıca bu konuda özellikle Sennheiser şirketinin çalışmalarının öne çıktığını ancak yine de var olan gelişmelerin kısıtlı olduğunu belirtiyor.
Sanal gerçeklik teknolojisinin önünde halihazırda bulunan en büyük engellerden biri, teknolojinin maliyetinin hala yüksek olması. Çin’de bu teknolojiyi daha erişilebilir hale getirebilmek ciddi çalışmalar var ve dünya çapında bu teknolojiye yatırım yapan şirketlerin bir rakip olarak Çin’i çok önemsemeleri gerektiği bildiriliyor. Bloomberg’ün raporuna göre, Çin’in sanal gerçeklik pazarının değeri yakında 8,5 milyar dolara ulaşacak. Çin yatırımını sanal gerçeklik teknolojisini daha düşük bütçeyle gerçekleştirebilmek üzerine yapıyor. Şu an ülkede en çok satılan Ritech VR başlıkların fiyatı yalnızca 10 dolar. Amerika Amazon’da ise aynı başlığı yaklaşık 20 dolara bulmak mümkün.
Alışverişte sanal gerçeklik dönemi
Peki sanal gerçeklik teknolojisi eğlence sektörü dışında bizlerin günlük hayatlarına nasıl girecek? Bunun en ilginç örneklerinden biri alışveriş sektörü. Özellikle yeni nesil elektronik ticaretin bu teknolojiyi yoğun olarak kullanacağı bildiriliyor. Tahminlere göre 2030 yılında e-ticaretten elde edilecek 4 trilyon dolarlık gelirin yüzde 80’inin VR teknolojisiyle sağlanacağı öngörülüyor. Bunun nasıl gerçekleşeceğini deneyimlemeden hayal edemeyebilirsiniz. Öyleyse MyMall uygulamasına göz atmanızı öneririz. MyMall’un ilk beta test sürümü 2008 yılında İngiltere’de piyasaya sürüldü. Bu uygulama ile kendinizi sanal bir alışveriş merkezinde bulabilir, uygulamanın sahip olduğu yapay zeka sistemleri ile size özel tasarlanmış kişisel bir alışveriş deneyimi yasayabilirsiniz. MyMall sanal şubeleri şu anda Dubai, Londra ve Malta’da bulunuyor. Benzer şekilde yine İngiltere çıkışlı bir girişim olan Trillenium projesi de anlaşma yaptığı bazı giyim firmalarının sanal mağazalarını açtı. Bu uygulamalar sayesinde online alışverişin en büyük dezavantajlarından olarak görülen ürünü gerçekten görememe engeli en aza indirgeniyor.
Spor yapmanın en eğlenceli yolu
Türkiye’de ise bu teknolojinin öncülüğünü yapan kurumlardan biri Bahçeşehir Üniversitesi. Crytek ile ortaklaşa kurdukları Sanal Gerçeklik laboratuvarında Türkiye’de VR konusunda çalışacak geliştirici ve girişimcilerin bir teknoloji üssü olmayı hedefliyor. Ülkemizde VR alanında çalışan bir başka önemli marka ise SpaceWalkerVR. Hamit Keleş’in başında bulunduğu ekibin yarattığı cihaz, Türkiye’yi sanal gerçeklik konusunda temsil eden en önemli girişimlerden. SpaceWalkerVR Amerikan ordusunun uzun yıllardır üzerinde çalıştığı yürüme simülatörlerinden esinlenerek yapılan bir VR yürüyüş bandı. Ürün her ne kadar Türkiye’de üretilmiş olsa da özellikle Amerika ve Kanada’dan büyük ilgi gördüğü bildiriliyor.
Sanal gerçekliğin hayatımızı kısa süre içinde nasıl etkileyebileceğini hayal etmeye çalışmak bile heyecan verici. Eğer siz de bu teknolojiyi denemek istiyorsanız özellikle AVM’lerde kurulan tanınım simülatörlerini veya teknoloji mağazalarının VR’a ayrılmış birimlerini ziyaret edebilir ve sanal dünyada bir test sürüşüne çıkabilirsiniz.
