Oyun sektörü, yalnızca Türkiye’de 1 milyar dolarlık bir endüstri. Haliyle mobil, PC ve konsol oyunlarını sıfırdan tasarlayan oyun geliştirme sektörü de her geçen gün daha çok değer kazanıyor. Peki, bu işi icra eden mobil geliştiriciler nasıl çalışıyor, oyunları nasıl test ediyor, hangi eğitimlerden geçiyor? Tüm bu soruları Mynet Oyun Geliştirici Ekibi’nden Doğaç Yavuz’a sorduk.
Oyun geliştirmek eskisi kadar zor değil
Oyun geliştirici olmak ve geliştirilen oyunları satabilmek eskiden çok daha zordu. Oyun geliştiricilik bugünlerdeki gibi ihtiyaç duyulan bir meslek değildi. Geçmişte oyun motorları olmadığı için de daha karmaşık ve zor bir işti… Ancak bugünlerde oyun motorları daha yaygın kullanıldığından oyun geliştirmenin eskiye oranla kolaylaştığını söyleyebiliriz. Unity ve Unreal Engine adındaki popüler oyun motorları oyun geliştirmek isteyenlere pek çok avantaj sunuyor. İlgili ve bilgi sahibi kişiler Unity ya da Unreal Engine oyun motorlarından birini indirip bu işi deneme-yanılma yoluyla öğrenmeye başlayabiliyorlar.
Bugünlerde dünyanın sahip olduğu teknoloji, oyun alanında daha önce hayal dahi edilemeyen gelişmelerin yaşanmasını sağlıyor. Örneğin, 1980 yılında duyurulan ve tüm dünyada bir efsane haline gelen Pac-Man, NVIDIA tarafından 40’ıncı yılına özel olarak yapay zekayla yeniden üretildi. 50 bin bölüm Pac-Man izletilen GameGan adlı yeni bir yapay zeka modeli, oyunu kurallarını ve mekaniğini öğrendikten sonra yeniden tasarlayabildi. Ancak stratejik, karmaşık ve günümüze uygun oyunlar için yüzlerce oyun geliştiricinin bazen yıllarca hiç durmadan çalışması gerekiyor. Oyun geliştiriciler ve oyun sektörüyle ilgili tüm merak edilenleri Mynet Oyun Geliştirici Ekibi’nden Doğaç Yavuz ile birlikte konuştuk.
Bir oyunu yaratmak ortalama ne kadar zaman alıyor? Kaç kişilik ekiplerle çalışıyorsunuz?
Oyun dünyası sayısız çeşitliliğe sahip. Bu soruların cevabı gerçekten üretilen projenin kapsamına, seçilen platforma ve hedef kitleye göre büyük farklılıklar gösterebiliyor. Basit bir hypercasual mobil oyunu üretmek iki kişilik bir ekiple bir haftada mümkünken, kimi AAA (büyük çaplı oyunları tanımlamak için kullanılan ifade) ana akım PC veya konsol oyunları için binden fazla sayıda oyun geliştirici ortalama beş sene kadar çalışabiliyor. Bu çeşitliliğe rağmen, Stardew Valley gibi ufacık bir takımın (çoğu tek bir kişinin elinden çıkmak üzere) uğraşarak yaklaşık 10 senede yaptığı istisna oyunlar da var. Tabii burada belirtmek gerekir ki ürün değil de hizmet olarak planlanan bir oyunun (Örneğin; League of Legends, Toon Blast, World of Warcraft) üretim süreci sonsuza dek uzayabilir. Bu oyunlar sürekli değişir, gelişir, evrilir.
Hangi ortamda, ne şekilde çalışıyorsunuz? Alışık olduğumuz diğer işlerin çalışma şekillerinden farkları nedir?
Oyun ekiplerinin çalışma yerlerinde eğlenceli ayrıntılar olsa da çoğumuz ofis binalarında çalışıyoruz. Kimi iş yerleri yaşam alanı özelliği taşısa da bu alanın bizim işimize uygun şekilde tasarlanması gerekiyor, tabii günün sonunda yaptığımız iş yine aynı. Ne olursa olsun oyun geliştirmek çok disiplinli bir iş. Bu nedenle her takım üyesinin ihtiyacı olan düzen ve donanım farklı olabiliyor. Ama genel geçer standartları saymak gerekirse; sanatçıların büyük ekranları ve çizim tabletleri, tasarımcıların yazı tahtaları ve test cihazları, yazılımcıların ise genelde iki ya da üç ekranla dolmuş masaları oluyor. Mümkün olduğunca aynı proje üzerinde çalışan ekip üyelerini yakın oturtmaya çalışıyoruz ki iletişim kolaylaşsın. Çünkü en önemli şey doğru bilgiyi edinip doğru işe odaklanmak.
Oyunlar nasıl test ediliyor? Piyasaya sürme süreci nasıl işliyor, kararlar nasıl veriliyor?
Özellikle hizmet özellikli oyunlar çoğunlukla piyasaya sürülerek test ediliyor. Piyasaya sürmeden ve reklam/tanıtım sürecini hızlandırmadan önce, oyun az sayıda oyuncuya oynatılıyor. Bu süreçten edinilen bilgiler ve içgörüler ile de oyunun şekli şemali değişiyor, içeriği artıyor. Burada amaç, oyunun hayatta kalabileceğini gösteren çeşitli ölçütleri hedeflenen değerlere getirebilmek. O noktadan sonra oyunu bütün piyasaya açmamak için hiçbir sebep kalmıyor. Bitmiş paketlenmiş ürün nitelikli oyunlar için ise odak grubu ve playtest ekipleri gibi yöntemler kullanılıyor. Bazı ekipler oyunlarını fuarlara götürüp orada oyunculara oynatmayı ve çıkarımlar yapmayı da tercih ediyor.
Kullanıcılar nasıl izleniyor? Kullanıcıların geri bildirimleri doğrultusunda ne gibi değişiklikler yapılıyor?
Playtest olanağı olduğunda, bir oyun tasarımcısı kullanıcıyı bölmeden ve -burası çok önemli- açıklama yapmadan izlemeyi ve çıkarımlar yapmayı bilir. Playtest dışında ise oyunu aktif olarak oynayan oyuncuların kullanım bilgileri, yasal sınırlamalara uyarak ve anonimleştirilerek toplanır; oyuncunun oyun üzerine daha fazla vakit, emek ve/veya para harcamasını sağlayabilecek değişiklikler bu kullanım bilgileri analiz edilerek ortaya çıkarılır. Her zaman kesin bir çıkarım olmadığı için bazen oyunculara birden fazla alternatif gösterilerek aradaki kullanım farkı izlenir.
Herkes oyun geliştirebilir mi?
Hem evet hem de hayır... Oyun geliştirmenin birden fazla yolu var ama her yol bütün sonlara çıkmaz. Bunun unutulmaması gerek. Bir oyun geliştirici, oyununu kendi başına da geliştirebilir ekibiyle birlikte de. Ama yapabileceği şeyler, en nihayetinde onun donanımı ve elindeki fırsatlarla sınırlıdır. Yani, büyük ihtimalle arkadaşlarla toplanıp bir Battle Royale oyunu yapamazsınız. Ama kod gerektirmeyen oyun yaratım gereçlerinden birini kullanarak (Twine, Pico-8 vs.) ufak ve tatlı bir oyun ortaya çıkarabilirsiniz. Bu kısmı belki benim kuruntum ama bir oyun geliştiricinin oyunların GTA, FIFA ve PUBG'den ibaret olmadığını bilmesi ve bu meşgalenin ortaya çıkarabileceği farklılıklardan haberdar olması gerektiğini düşünüyorum.
Hangi eğitimi almak gerek? Bu bölüm artık üniversitelerde de açılıyor. Üniversite okumaya gerek var mı sizce?
İşin özünde hiçbir şey "gerek" değil. Bir üniversite bölümü oyun takımlarında görev almayı sağlayacak donanımı edinmeni sağlıyorsa, tabii ki o bölümü okumanın faydası var. Son 10 sene içinde çeşitli üniversiteler Oyun Geliştirme ve Oyun Tasarımı isminde bölümler açtı. Bu bölümlerden yetişmiş yetenekli genç arkadaşlarımız da yok değil. Ama oyun geliştirmeyi bilmek için oyun geliştirmek gerek. Nereden başlarsanız başlayın, hangi bölümü okursanız okuyun, yeter ki sonunda birilerinin oynayabileceği bir şeyler üretin. Bu dijital bir şey bile olmak zorunda değil. Tasarımcılar üretim sürecine genelde fiziksel prototiplerle başlar ve çoğu sanatçı oyun fikrini konsept çalışmalar ve/veya arayüz çalışmalarıyla ifade eder. Buna ne kadar erken başlarsanız o kadar rahat ilerlersiniz.
Oyun geliştirmeyi kariyer olarak seçen ve bu yolda ilerlemek isteyenlere hangi tavsiyeleri verirsiniz?
"Oyun" denen kavramın sınırlarını iyi kavrayın, hiçbir oyuna burnunuzu kıvırmayın (Okey ve Tavla da oyundur, Candy Crush da bir oyundur). Olabildiğince çabuk üretmeye, yaratmaya, tasarlamaya bakın. Artık siz oyun oynayanlardan değil oyun üretenlerdensiniz. Önünüze çıkan oyunların sistemini, o sistemin mantığının nasıl kodlandığını düşünerek; her görselini o görselin hangi tekniklerle ve hangi öncelikler gözetilerek üretildiğini merak ederek her mekaniği o mekaniğin hangi hisleri uyandırmak amacıyla oyuna eklendiğini sorgulayarak deneyimleyeceksiniz.
Genelde erkeklerin yaptığı bir iş gibi düşünülse de kadın oyun geliştiricileri var. Türkiye'de de sayıları hızla artıyor. Bu konuyla ilgili önyargılar azalacak mı sizce zamanla?
Oyun geliştirme erkeklerin kadınlardan daha iyi yaptığı bir iş değil. Bugüne kadar birlikte çalıştığım bütün kadın oyun geliştiriciler, erkek ekip arkadaşları kadar yetenekli, hırslı ve donanımlı kişilerdi. Türkiye'de oyun sektöründe kadın oyun geliştiricilere karşı bir önyargı olup olmadığı konusunda bir yorum yapamam ve işin doğası gereği herhangi bir önyargı varsa onu deneyimleyen de ben değilim. Bu konuda bir kadın oyun geliştiricinin deneyimlerini paylaşması çok daha iyi olacaktır diye düşünüyorum.
Oyun geliştiricilik çok kazançlı bir iş mi?
Bu sorunun cevabı da hem evet hem de hayır. Oyun sektörü, sadece Türkiye'de değil, bütün dünyada büyük başarılara büyük paralar kazandıran ama ortalamada kazancın çok sınırlı olduğu bir sektör. Tek tek oyunların yüksek gelir seviyelerine bakıp "Oyunda çok para var!" dememek gerek. Özellikle Batı Avrupa ve Amerika'da oyun emekçileri hakkının karşılığını çok az alıyor, çoğu zaman onlara yerleri kolayca doldurulabilir gözüyle bakılıyor.
Mobil oyun sektörü bu açıdan bir kademe daha değer bilen bir yaklaşıma sahip. Türkiye için konuşmak gerekirse durum pek kötü değil. Türk oyun şirketlerinin son yıllardaki ses getiren satış ve birleşmeleri (Gram, Peak, Masomo gibi), Türk lirasının son dönem değer düşüşüyle birleşince yerli oyun sektörü iyi bir yatırım hedefi haline geldi. Bu yüzden çoğu pozisyonun piyasa değeri diğer sektörlere göre bir parça daha yüksek.
Profesyonel oyuncu ve oyun tutkunlarının sayısı her geçen gün artıyor. Oyun geliştiriciliğe dünyada olduğu gibi Türkiye'de de ilgi ve ihtiyaç artacak mı?
Profesyonel oyun ilgi çekici bir alan, evet fakat bir adım geri atıp bakınca onun oyun sanayisinin sadece bir boyutu olduğunu göreceksiniz. Oyun geliştirmek için ne bir altyapı gerekli ne materyal ne de doğal kaynaklar... Tek gereken doğru ve nitelikli insan yetiştirmek. Bunun karşılığında ise her zaman yeniliklere aç ve açık olan, ana kitlesi sayesinde de her zaman heyecanla para harcamaya oldukça meyilli bir müşteri kitlesine sahip bir sektörde, dünyanın herhangi bir ülkesiyle yarışabilirsiniz. Bu yüzden umalım ki hem devlet hem yerli yatırımcılar hem de buna emek vermek isteyen gençler tarafından oyunlara ve oyun geliştirmeye duyulan ilgi artsın.
Oyun geliştiriciler yazılımcılar gibi genellikle kendi dünyalarında, başkalarıyla çok iletişime geçmeden mi çalışıyor?
Kesinlikle hayır. Başarılı bir oyun geliştirici hem takım arkadaşlarıyla hem de onunla birlikte bu yola baş koymuş diğer dostlarıyla sürekli iletişim içindedir. Hepimiz aynı yolda kendimizi geliştirerek ilerlemeye çalışıyoruz. Her yardım işe yarar.
Eklemek istediğiniz başka şeyler var mı?
Sanırım beklediğinizden daha uzun cevaplar verdim ama şunu belirtmeden kapatmak istemiyorum: Oyun geliştirmek bir iş. Bu işte yapacağınız şey ise üretim sürecinin bir parçası olmak. Bu süreç anlamlı bir şekilde ilerlediği zaman, oldukça tatmin edici sonuçlarla karşılaşıyorsunuz. Size benzeyen ve benzemeyen bir yığın insana kendini mutlu, neşeli, güçlü, meraklı, üzgün, çaresiz, korkmuş veya muzaffer hissettirebilirsiniz. Bunu yapabileceğiniz başka hiçbir iş yok. Fakat bunun için dürüstçe ve çekinmeden taşın altına elinizi koymanız gerekecek. Sadece iki gün sürecek bir oyun maratonu da olsa, hayatınız boyunca sürdüreceğiniz kariyeriniz de olsa, bu işi samimiyetle yapamazsanız muhtemelen başarılı olamazsınız.
