Tüketici ve konut kredilerinde teklifli dönem resmi olarak başlıyor. 1 Ocak 2023’te uygulamaya geçecek karara göre tüketici ve konut finansmanı kredileri sigortalı ve sigortasız olarak teklif edilebilecek.
Ticaret Kanunu’nda yapılan değişiklik kapsamında bankalar, konut ve tüketici kredilerinde vatandaşa sigorta zorunluluğu getiremiyor. Yeni düzenlemenin özetine bakılırsa bundan sonra sigortalı ve sigortasız olarak iki ayrı sözleşme teklifi hazırlanacak. Tüketiciler isterse kredi aldıkları banka ya da diğer finans kuruluşlarıyla bağlantı şartı olmaksızın bir başka sigorta şirketinden de sigorta yaptırabilecek.
Tüketici ve konut kredilerinde sigorta düzenlemesine geçmeden önce bankacılık sektörünün açıklanan son verilere göre kredi hacmine bakmakta fayda var. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından açıklanan haftalık bültene göre sektörün kredi hacmi, 23 Eylül 2022 itibarıyla 24 milyar 665 milyon TL artış gösterdi.
Söz konusu dönemde toplam kredi hacmi 6 trilyon 719 milyar 436 milyon TL'den 6 trilyon 744 milyar 101 milyon TL'ye çıktı. Bankacılık sektöründeki toplam mevduat da (bankalar arası dahil), 13 milyar 494 milyon TL artış gösterdi. Söz konusu haftada yüzde 0,2 yükselen bankacılık sektörü toplam mevduatı, 7 trilyon 987 milyar 795 milyon TL oldu. Tüketici kredilerinde ise bankacılık sektörü, 8 milyar 215 milyon TL artış gösterdi ve 957 milyar 234 milyon TL'ye çıktı. Bu kredilerin 354 milyar 99 milyon TL'lik kısmı konut, 30 milyar 374 milyon TL'lik kısmı taşıt ve 572 milyar 761 milyon TL'lik kısmı ihtiyaç kredilerinden oluştu.
Konuyla ilgili bu verilerin ardından Resmi Gazete’de yayımlanan uygulamanın detaylarına gelelim. Bakanlık tarafından yapılan düzenlemeler ile Konut Finansmanı Sözleşmeleri ile Tüketici Kredisi Sözleşmeleri yönetmeliklerinde tüketiciyi korumaya almak amaçlandı.
1 Ocak 2023 tarihinde başlayacak uygulama kapsamında “Tüketici Kredisi Sözleşmeleri” ile “Konut Finansmanı Sözleşmeleri” yönetmeliklerine, "Yan Finansal Ürün" başlığıyla tüketiciye sunulan her türlü ürün veya hizmet ile kredi bağlantılı sigorta hariç olmak üzere sigortayı tanımlayan maddeler eklendi.
Teklif sigortalı ve sigortasız sunulacak
Kredi verenler tüketicinin talep ettiği kredi tutarı ve süresini esas alarak örnek ödeme planı oluştururken iki olasılığa yönelik sözleşme hazırlayacak. Buna göre “sigortalı ve sigortasız kredi teklifleri” sunulması halinde, her iki teklife ilişkin örnek ödeme planları, kredi taksit tutarlarının eşit olması halinde örnek ödeme planı yerine taksit tutarı ve toplam geri ödeme tutarına ilişkin karşılaştırmalı bilgiyi sunmak zorunda.
Ayrıca, tüketicinin yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile açık talebi yoksa, kredi bağlantılı sigorta yaptırılamayacak. Kredi veren, kredi bağlantılı sigorta içermeyen bir sözleşmeyi de tüketiciye teklif edecek. Bu koşulla kredi bağlantılı sigorta yaptırılmasını içeren bir kredi sözleşmesini tüketiciye önerebilecek.
Değişiklik içeren diğer maddeler
- Tüketicinin istediği sigorta şirketinden aldığı, kredi tutarı ve süresi ile uyumlu dain-i mürtehin yani borcun ödenememesi durumunda alacaklıyı güvence altına alan sigorta poliçesi hakkında düzenleme söz konusu. Buna göre söz konusu sigorta türü, tüketiciye önerilen kredinin koşullarında değişikliğe sebep olmaksızın kredi veren tarafından kabul edilmek zorunda olacak.
- Tüketici kredisi verilmesi, yan ürün alımı şartına bağlanamayacak.
- Tüketici kredisi sözleşmesi, kredi ile ilgili olanlar hariç yan finansal ürün ve hizmetlerin satın alınması şartına bağlanamayacak.
- Kredi bağlantılı sigortanın kredi konusu ile uyumlu olması zorunlu olacak. Krediye ilişkin aynı teminatı içeren birden fazla sigorta ve kredi tutarını aşan sigorta yapılmasına izin verilmiyor.
- Düzenlemede belirsiz süreli tüketici kredilerinde akdi faiz oranı düşürülürse, bu değişiklik yürürlüğe girmeden 30 (otuz) gün önce tüketiciye kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla veya kâğıt üzerinde yazılı olarak bildirilmesinin zorunlu olduğu belirtiliyor.
- Tüketici kredisi sözleşmeleri yönetmeliğinin cayma hakkına ilişkin maddesine de düzenleme getirildi. 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin tüketici kredisi sözleşmesinden cayma hakkına ilişkin maddede, cayma hakkı süresi içinde kredi borcunun tamamının erken ödenmesi halinde bildirim aranmaksızın bu madde hükümleri uygulanacak.
Bir bilgi!
Türkiye Sigorta Birliği’nin üye sigorta şirketlerinden derlediği bilgilere göre hayat sigortası şirketleri 2021 yılında bildirilen 132 bin vefat sonucu, sigortalıların 1,6 milyar TL kredi borcunu kapattı. Bu tutar, 2020 yılında 1,3 milyar olmuştu. Tazminatlardaki yüzde 23 artışa karşılık kredi pazarındaki düzenlemeler ile paralel olarak kredi başına ortalama primler bir önceki yıla göre ortalama yüzde 8 civarında azaldı. 2022 rakamları da 2023 yılında açıklanacak ve yeni düzenlemenin rakamlara yansıması görülecek.
KAYNAK
Resmi Gazete
BDDK
Anadolu Ajansı
