Trafikte kurallara uymamanın elbette bir yaptırımı oluyor. Ancak gelen cezanın hatalı olduğu düşünülüyorsa itiraz sürecinde neler yapılmalı?
Trafik cezaları, trafik kurallarına uymayan hatalı sürücüler hakkında uygulanan idari yaptırımları ifade ediyor. Cezalar; Kara Yolları Trafik Kanunu, Kara Yolları Trafik Yönetmeliği ve Kabahatler Kanunu başta olmak üzere farklı yasal düzenlemeler ile tahakkuk ettiriliyor. Trafik cezalarına ilişkin maddeler yoğunlukla Kabahatler Kanunu’nda yer alıyor. Kabahatler Kanunu’nun 27’inci maddesine göre hakkında cezai işlem uygulanan kişinin trafik para cezasına 15 gün içerisinde itiraz etme hakkı bulunuyor. Trafik polisi veya jandarma, sürücü belgesine yüz yüze ceza yazmışsa süre aynı gün; sürücüyü durdurmadan plakaya ceza yazmışsa süre cezanın tebliğ edildiği gün başlıyor. Ayrıca plakaya yazılan trafik cezasına itiraz süresi de 10 gün.
Tebliğ ile itiraz süreci başlıyor
Denetlemeler ise radar, MOBESE veya trafik polislerinin karayolunda belirlenen bir noktada bulunması şeklinde yapılıyor. Zaman zaman teknoloji ya da farklı nedenlerle hatalı kesilmiş trafik cezaları olabiliyor ya da ceza alan kişi çeşitli nedenlerle cezaya itiraz etmek isteyebiliyor.
Peki, haksız ya da hatalı olduğu düşünülen trafik cezasına nasıl itiraz etmek gerekiyor? Ceza almış olan kişiler, trafik para cezalarını kendilerine yapılan tebliğ ile öğreniyor. Ceza tebliği alınınca, kesilen trafik para cezasının hatalı olduğuna inanılıyorsa, sürücü itirazlarını ya mahkeme -sulh ceza hakimliği istisna olarak da idare mahkemesi- aracılığıyla ya da e-devlet üzerinden yapabiliyor. Sürücü gerekli belgeleri topladıktan sonra bir dava dilekçesi düzenleyerek Sulh Ceza Hakimliği ve/veya İdare Mahkemesi’ne sunuyor. Bu noktada bir harç ödenmiyor. Ancak bir idari işlem dolayısıyla İdare Mahkemesinde dava açılıyorsa bu harca tabi oluyor.
Trafik para cezasına itiraz etmek isteniyorsa bazı evrakların toplanması gerekiyor. Sulh Ceza Hakimliği’ne yazılan dilekçe ve ekinde aşağıdaki belgelerin bulunması şartı aranıyor:
- Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı Tebligatının fotokopisi,
- Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağının fotokopisi,
- Trafik cezası kesilen araca dair ruhsat belgesinin fotokopisi,
- Araç sahibinin ehliyet ve kimlik kartının fotokopisi,
- Ceza ödemesi yapıldıysa ödemeye dair banka dekontu
Hâkim, dilekçe ve eklerinde belirtilen belgelere duruşma yapmadan dosya üzerinden karar verebiliyor. Hâkim duruşma yapmak istiyorsa tarafları ve var ise vekilleri belli bir gün ve saatte duruşmaya çağırabiliyor.
Cezai işlem gören kişi, 15 gün içerisinde trafik para cezasının niteliğine bağlı olarak Sulh Ceza Hakimliği’ne ya da otuz gün içerisinde İdare Mahkemesine bir dilekçe ile itirazını yapıyor. Cezai işlem uygulanan kişinin bu süre içerisinde itiraz etmemesi halinde ceza kesinleşiyor.
İtiraz, Sulh Ceza Hakimliğine yapılıyorsa kişiden herhangi bir ücret talep edilmiyor. Ancak kişi, süreç sonunda haksız bulunması halinde, hem cezayı hem de mahkeme masraflarını karşılıyor. İtiraz, mahkeme tarafından haklı bulunursa ve ceza önceden ödenmişse paranın iadesine veya hiç ödenmemişse itirazın kabulüne karar veriliyor.
Kişi hakkındaki ceza işlemi yüzüne karşı uygulandıysa, uygulama tarihinden itibaren 15 gün içinde itirazın yapılması gerekiyor. Plaka adına karşı cezai işlem uygulandıysa bu süre, cezanın kişiye tebliğ tarihinden itibaren başlıyor. Bu konuda uygulanan ceza, araç tescil belgesinde (ruhsat) yazan adrese gönderiliyor. Kişiye tebliğ edildikten sonra 15 günlük itiraz süreci başlıyor.
İtiraza konu haller
İtiraz edilebilecek durumlar da yargı kararları ve bazı mevzuatlar ışığında düzenleniyor.
- Kişinin adına kesilen ceza, trafik ihlali durumundan kaynaklanıyorsa,
- Radar uyarı levhasının olmadığı karayolunun bazı noktalarında, radar sisteminin hız kontrolü sonrasında hız sınırı cezası kesilmişse,
- Yol veya trafikten kaynakladığı düşünülen durumlarda,
- Promil sınırında alkol çıktığı için kendisine ceza kesilen ancak alkolsüz olduğunu iddia eden kişi,
- Belediyenin yeteri kadar park yeri tahsis etmediği bölgede park cezası kesilmesi itiraza konu olabilecek haller arasında sayılıyor.
Farklı durumlarda farklı itiraz mahkemeleri
Uygulamada kafa karışıklığı yaratan önemli bir konu da farklı durumlarda farklı itiraz mahkemelerine başvurulması gerekliliği.
- Trafik para cezalarına itirazları genel anlamda inceleyen Trafik Mahkemeleri olsa da her yerde bulunmadığından, itiraz için trafik cezasının yazıldığı bölgedeki sulh ceza hakimliklerine başvurulabiliyor.
- Aracın bağlanması ve benzeri bir idari yaptırım kararı verilmişse, aksine bir hüküm de yoksa görevli mahkeme, İdare Mahkemesi oluyor.
- Sürücü belgesine geçici olarak el konulmuşsa, idari yaptırım olmasına rağmen bu karara karşı da Sulh Ceza Hakimliğine itiraz edilebiliyor.
- Aracın trafikten men edilmesi kararı varsa ceza idari yaptırım kapsamına girdiği için itiraz mercii de kararı veren kolluk birimin bağlı olduğu yetkili idare mahkemesi oluyor.
- Sürücüye seyahat sırasında ikamet ettiği yerden farklı bir şehirde trafik cezası yazılmışsa itiraz dilekçesi adliyeden muhabere kanalıyla ilgili yerin Sulh Ceza Hakimliğine gönderiliyor.
- Trafik para cezasına itiraz, UYAP’tan veya trafik cezasına itiraz e-Devlet üzerinden itiraz yapmak da mümkün. Kişinin e-imzası veya mobil imzası varsa itiraz dilekçesini UYAP vatandaş portalından Sulh Ceza Hakimliğine veya İdare Mahkemesine gönderebiliyor.
İtiraz davasının sonuçlanması ne kadar sürüyor
Sulh Ceza Hakimliğinde görülen trafik para cezasına itiraz davası, mahkemelerin iş yoğunluğuna göre bölgeden bölgeye değişmekle beraber, ortalama üç ila altı ayda sonuçlanıyor. İdare Mahkemesinde açılan trafik para cezasına itiraz davası ise dosyanın tekemmül tarihinden itibaren en geç altı ay içinde sonuçlandırılıyor.
Trafik cezası sorgulama linkleri
Kişiler adlarına düzenlenmiş bir trafik cezasının olup olmadığını ise aşağıdaki resmi kurumların internet sitelerinden kontrol edebiliyor.
e-Devlet
Emniyet Genel Müdürlüğü
Gelir İdaresi Başkanlığı
Trafik cezası sorgulama için araç plakasının yazılması yeterli oluyor. Eğer ceza varsa, e-Devlet, EGM, GİB, mobil ve internet bankacılığı üzerinden de trafik cezası ödeme işlemi gerçekleştirilebiliyor.
Güncel trafik cezaları fiyat listesine bakıldığında ise ciddi oranda bir artış olduğu görülüyor. 2022'de kırmızı ışıkta geçmenin bedeli olan 427 TL’lik bir ceza iken 2023'te bu bedel 951 TL. 2023 yılı için trafik cezasının tam listesi için de trafik.gov.tr adresi ziyaret edilebilir.
KAYNAKLAR
