Motosiklet kullanımında güvenliği artırması hedeflenen “devrilmeme” özelliği üzerinde uzun süredir çalışılıyor. İşte bu teknolojinin gelişimi ve konuya dair son yenilikler.
İnsan iki teker üzerinde yol almaya başladığından bu yana, bu maceradaki en büyük endişelerden biri dengesizlik ve devrilme riski oldu. Bu kaygıyı azaltmak; öncelikle kullanıcının ardından trafiğin güvenliğini sağlamak amacıyla geçmişten bugüne dek geliştirilen devrilmeyen motosiklet modelleri üzerinde çalışılıyor. Sürücülere konfor ve güvenlik sunmayı amaçlayan devrilmeyen motosikletler fikri, motosiklet teknolojisindeki ilerlemelerin de önemli bir adımı olarak kabul ediliyor.
1900’lü yılların başlarında ortaya çıkan bu fikrin dayanağına bakıldığında “jiroskopik denge” öne çıkıyor. Elbette o yıllarda bu teknolojinin hayata geçmesi bir hayal ürünü ya da bilim kurgu gibi algılanıyordu. Ancak bazı insanlar, özellikle mucitler inatçıydı! Başarmaya odaklanan mucitlerin odağını yitirmemesi ve vazgeçmemesiyle devrilmeyen motosikletlerin tarihi gelişiminde jiroskopik denge ile beraber şu ana başlıklar öne çıktı:
Jiroskopik hareket prensibi: Kendi ekseni etrafında yüksek hızda dönen bir diske sahip jiroskop, hızlı bir şekilde dönen bir disk ya da tekerleğin açısal momentumundan faydalanarak yönelim ve dengeyi koruyor. Dönme hareketi sırasında açısal momentum üreten jiroskop, hareket halindeyken yönünü sabit tutuyor ya da dışarıdan gelen kuvvetlere karşı bir direnç gösteriyor. Örneğin motosiklet hareket halindeyken tekerleklerin dönmesiyle doğal bir jiroskopik denge oluşuyor. Bu da aracın daha kolay denge kurmasına ve dengesini korumasına yardımcı oluyor.
Elektronik ve yazılım destekli dengeleme sistemleri: 2000’li yılların ortalarına gelindiğinde, robotik ve yazılım teknolojileri jiroskoplara entegre edilmeye başladı. Bu dönemde Honda ve BMW gibi önde gelen markalar, çalışmalarını bu alana yönlendirdi. Söz konusu sistemler, araçların dinamik dengesini gerçek zamanlı olarak analiz ediyor ve gerektiğinde aktif müdahalelerde bulunuyor. Bu tür teknolojiler jiroskopik sensörler, hız ölçerler, açısal sensörler ve gelişmiş algoritmaların birleşimiyle çalışıyor. Elektronik ve yazılım destekli dengeleme sistemleri, özellikle otonom sürüş teknolojilerinin gelişimiyle daha fazla önem kazandı. Bu sistemlerin yakın gelecekte daha kompakt, hassas ve uygun maliyetli hale gelmesi bekleniyor.
Modern devrilmeyen motosikletler: 2010'lardan sonra çıkan elektrikli motosikletlerde devrilmeye karşı özel stabilizasyon sistemleri geliştirildi. Modern devrilmeyen motosikletler, geleneksel motosikletlerin dengesizlik sorunlarını çözmek amacıyla geliştirilen, ileri teknoloji sensörler ve dengeleme sistemleriyle donatılmış modeller olarak karşımızda. Bu motosikletler, özellikle düşük hızlarda ya da hareketsiz durumda bile dengede kalabilmeleriyle dikkat çekiyor. Devrilmeyen motosiklet teknolojileri, jiroskopik sistemlerden, elektronik ve yazılım destekli dengeleme sistemlerine kadar geniş bir yelpazede yenilikçi çözümler sunuyor.
Öne çıkan marka ve modeller
Devrilmeyen motosiklet modelleri geliştiren ve bu alanda öne çıkan bazı marka ve modelleri şöyle:
BMW Motorrad Vision Next 100: Motosiklet dünyasının öne çıkan markalarından BMW de geleceğe dair vizyonunu Motorrad Vision Next 100 modeli ile sunuyor. BMW jiroskopik denge teknolojisini modern bir tasarımla birleştiriyor. BMW'nin bu konsept motosikleti, elektronik dengeleme sistemleri ve yapay zeka entegrasyonu sayesinde her türlü zeminde ve hızda dengede kalabiliyor. Bu modelde hem aktif dengeleme hem de sürücü destek sistemleri bulunuyor.
Honda Riding Assist: Honda, devrim niteliğindeki “Riding Assist” teknolojisiyle devrilmeyen motosiklet fikrini hayata geçirdi. 2017 CES fuarında tanıtılan bu teknoloji, jiroskop yerine ileri seviye robotik algoritmaları kullanarak motosikletin dengesini koruyor. Honda Riding Assist’in farklı bir özelliği de motosiklet hareketsizken bile kendi kendine dengede kalabilmesi.
Honda'nın bu modeli, denge sağlamak için jiroskop kullanmıyor. Honda bunun yerine bu modelinde ön tekerlek açısını ve motosikletin ağırlık merkezini otomatik olarak ayarlayan bir elektronik dengeleme sistemi kullanıyor. Elektrik motorları, motosikletin yönünü ve eğimini mikro düzeyde ayarlamalarla koruyor. Sürücü bu sayede, dengeyi düşünmeden sürüşe odaklanabiliyor.
Lit Motors C-1: Lit Motors ise alana ciddi anlamda odaklanan bir model geliştirdi. C-1 adlı model tam anlamıyla “devrilmeyen motosiklet” konsepti ile şekillendirildi. Elektrikli olan bu model, jiroskop sistemleri sayesinde hem hareket halindeyken hem de dururken dengede kalabiliyor. Şehir içi ulaşımda kullanıma yönelik olarak tasarlanan C-1, pratiklik ve güvenlik açısından öne çıkıyor. Lit Motors tarafından geliştirilen C1, tamamen kapalı bir kabin tasarımına sahip. Hem motosiklet hem de araba özelliklerini birleştiriyor ki bu nedenle de “kapalı motosiklet” olarak da anılıyor.
Yamaha Motoroid: Yamaha’nın çığır açan prototipi Motoroid, yapay zeka destekli sistemi ile kullanıcı hareketlerini ve çevresel değişiklikleri analiz ederek aktif dengeleme sağlıyor. İnsan-makine etkileşimini ön planda tutan bu motosiklet, sürücüsüne fiziksel olarak uyum sağlayan bir yapıya sahip. Motosiklet üzerindeki sensörler ve yapay zeka sistemi, motosikletin devrilmesini önlemek için sürekli olarak denge ayarlamaları yapıyor.
Thrustcycle GyroCycle: Bu motosiklet, tamamen jiroskopik dengeleme teknolojisine dayanıyor. Jiroskoplar sayesinde motosikletin ağırlık merkezi sabit kalıyor. Thrustcycle Enterprises tarafından geliştirilen elektrikli motosiklet modeli, teknolojik yenilikleri yanında çevre dostu tasarımıyla da dikkat çekiyor. Konu açısından en önemli özelliği de hareketsiz dururken ya da düşük hızlarda bile dengede kalabilmesi. Özellikle öğrenme aşamasındaki kullanıcılara büyük fayda sağlayacağı umulan modelin devrilmeyi önleyen sistemiyle kazaların önüne geçmesi hedefleniyor. Thrustcycle'ın teknolojiyi daha da geliştirmesi durumunda önümüzdeki yıllarda bu sistem belki tüm motosikletlere uygulanabilir.
Devrilmeyen motosiklet kullanımında güvenlik
Devrilmeyen motosikletler, sundukları teknolojik yeniliklerle güvenliği artırsa da sürücülerin de dikkat etmesi gereken pek çok önemli nokta, uyması gereken kurallar bulunuyor.
Koruyucu ekipman kullanımından vazgeçmemek: Motosiklet devrilmeyecek olsa da kask, dizlik, eldiven gibi ekipmanlar farklı nedenlerle oluşabilecek bir kaza anında sürücüyü koruyacak temel unsurlar.
Teknolojiyi tanıyın: Devrilmeyen motosikletlerin sunduğu özellikler mutlaka öğrenilmeli ve sistemlerin nasıl çalıştığı hakkında bilgi sahibi olunmalı.
Hız limitlerine uyulması: Stabilizasyon teknolojisi ne kadar gelişmiş olursa olsun, motosikletlerin fiziksel sınırları olduğu unutulmamalı. Aşırı hızdan kaçınılmalı ve hız limitlerine uyulmalı.
Periyodik bakım ihmal edilmemeli: Teknolojik sistemlerin sıkı şekilde kontrol edilmesi de hem motosikletin hem de sürücünün güvenliği açısından kritik bir önem taşır.
Sürücü kurslarına katılın: Özellikle yeni teknolojilerle donatılmış motosikletler için özel sürücü kurslarından destek alınabilir.
Devrilmeyen motosikletler, motosiklet teknolojisinde büyük bir devrim olarak kabul ediliyor. Honda, BMW, Thrustcycle Enterprises, Lit Motors C-1 ya da Yamaha gibi markaların bu alandaki çalışmaları hem sürücü konforunu hem de güvenliğini önemli ölçülerde artırdı. Elbette motosiklet kullanımında güvenlik bilincinin teknolojiye paralel olarak geliştirilmesi de şart. Güvenli bir sürüş için doğru ekipman, bilgi ve dikkat ile bu yenilikçi motosikletlerden en üst düzeyde fayda sağlanabilir.
