Bizce Türkiye yönetişim yapısının en harika unsurlarından biri olan Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (kısaca Kurum diyelim) tarafından alınan ve 28 Aralık 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan kurul kararı ile yürürlüğe giren düzenlemeyle sevgili Merkez Banka’mızın düzenleme ve denetimine tabi olan ödeme ve elektronik para kuruluşları Kamu Yararını İlgilendiren Kuruluşlar (K.A.Y.İ.K.) kapsamına alındı.
Peki nedir bu KAYİK? KAYİK; faaliyet alanları, işlem hacimleri, istihdam ettikleri çalışan sayısı ve benzeri ölçütlere göre önemli ölçüde kamuoyunu ilgilendiren şirketlerin sınıflandırıldığı ve özellikle yönetişim kademesinde ek yükümlülükler getirilen bir kurumsal lig. Bu ligde yer alan şirketler için üst yönetiminden operasyonel süreçlerine kadar farklı gereklilikler talep edilmekte ve dolayısıyla daha yüksek yönetişim standartları ve tam bir profesyonellik beklenmekte.
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, Avrupa Birliği içerisinde “European Systemic Risk Board” olarak adlandırılan ve Birlik içerisindeki sistemik risk yaratabilecek faaliyet kolu, şirket ve faaliyet alanlarını belirleyen yapının Türkiye’deki karşılığı. Kamuoyu tarafından diğer düzenleyici kurumlar gibi çok bilinmese de oldukça etkin ve bizim gibi iç sistem çalışanları tarafından yakından takip edilmesi gereken bir kurum. Mikro anlamda bünyesinde yer alan şirketlerdeki yönetişim farklılıklarını giderirken, makro anlamda hem uluslararası yatırım hem de Avrupa Birliği gibi ülke birlikleri perspektifinde Türkiye’nin ülke değerlendirmesine önemli katkılar sunmakta.
KAYİK kapsamına girmek oldukça prestijli ancak her güzel şey gibi oldukça maliyetli de. Bu kapsama alınan bir şirketseniz Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’nun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname maddesine göre sadece bağımsız denetim kuruluşları tarafından, üstelik Kurum’un onayladığı şirketler tarafından denetlenebiliyorsunuz. Şirketinizin denetimler için sorumlu bağımsız denetçisinin 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip olması ve bu sürenin en az 3 yılında fiilen denetçi, kıdemli denetçi veya sorumlu denetçi unvanı ile mevzuatta öngörülen alanlarda denetimlerde bulunmuş olması gerekmekte ki özellikle deneyim ve yer aldığı projelerin paralelliği Kurum tarafından oldukça detaylı incelenmekte. Daha bitmedi! Bağımsız denetçiniz en az üç yılda bir Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından denetlenecek ve yürüttüğü denetim çalışmaları ile ilgili şeffaflık raporunu her yıl hazırlayarak Kurum’a iletecek. Bu şeffaflık raporunu hazırlamak da pek kolay değil. Hazırladığınız ve müşterinize verdiğiniz denetim raporu ile değerlendiriliyor ve Kurum uzmanları, sizi paralellikler ve çelişkilerle alakalı soru yağmuruna tutabiliyor.
Eğer KAYİK kapsamındaysanız bağımsız denetçinizle birlikte doğal olarak İç Sistemler Birimi’nizin de iş yükü oldukça artıyor. Özellikle denetçilerin değerlendirmelerine getirilen kalite standardı beraberinde risk yönetimi, uyum ve iç kontrol faaliyetlerini kapsayan “İç Sistemler” Birimi’nin faaliyetlerinin kâğıt üzerinde kalmaması, süreç sahiplerinin günlük programlarına entegre edilebilmesi ve şirket genelinde farkındalığın arttırılması gibi aslında yazması kolay ancak yapması oldukça zor birçok özellikleri de beraberinde getirmekte. Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinin iş dünyasına uygulanmış versiyonu gibi düşünebiliriz. Nasıl Maslow’un hiyerarşisinde fizyolojik ihtiyaçlar giderilmeden kendini gerçekleştirme hedefine yaklaşamıyorsanız, iyi bir iç sistemler yapısına sahip değilseniz faaliyette olduğunuz sektörde hayatta bile kalamıyorsunuz. Üstüne binen ağırlığı yanındaki taşlara aktaran ve binanın yükselmesini sağlayan kilit taşı gibi sağlam bir iç sistemler fonksiyonu ile kolayca ve gönül rahatlığı ile farklı iş kollarına girebiliyor, yerli-yabancı yatırımcıların gözbebeği haline geliyor ve bir anda rakiplerinizden sıyrılıyorsunuz. Elektronik para ve ödeme şirketlerinin K.A.Y.İ.K. kapsamına alınması da bu özelliğin resmî kurumlar tarafından bir kere daha altının çizilmesi anlamına gelmekte.
Dr. Zeynep STEFAN / QPAY Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.
