Makyavelist, kendi hedeflerine ulaşmak için başkalarını aldatmaktan ve manipüle etmekten çekinmeyen kişilere deniyor. İlişkilerden çok güce ve paraya değer verenleri tanımlayan makyavelizmin temeli, Niccolò Machiavelli’nin kitabına dayanıyor.
Karanlık üçlüden biri
Makyavelizm; duygusuz, kendini yüce gören, pohpohlanmayı seven, suça yatkın, barışı bozan, manipülatif, hileci, kurnaz, ahlaksız, yalancı, kişisel çıkarlarını gözeten, ikiyüzlü ve saldırganları tanımlayan bir kişilik özelliği. Yeryüzünde ne kadar kötü özellik varsa birçoğunu bünyesinde barındıran bu kişilere, kişilik bozukluğu tanısı konmuyor. Çünkü makyavelizm, narsisizm (Subklinik narsisizm) ve psikopati (Subklinik psikopati) ile birlikte karanlık üçlüyü oluşturan üç kişilik tipinden biri olarak tanımlanıyor.
Narsisizm ve psikopatiden farkı
Narsistler göre göz önünde ve ilgi odağı olmayı çok sevmeyen makyavelistler, hedefine ulaşmak adına gizli gizli çalışma konusunda uzman olur. İsteklerini gerçekleştirmek için ahlaksız olmaktan rahatsızlık duymayan bu kişiler, ilk izlenimde büyüleyici olabilir. Makyavelistlerin uzun uzun düşünerek çıkarları doğrultusunda hareket etmesinin aksine psikopatide ise kişi, düşünmeden ve herhangi bir karar vermeden ani olarak ortaya çıkan dürtüsel davranışlar gösterir.
Makyavelizmin geçmişi, tedaviler ve öneriler
Makyavelizm kavramı, İtalyan politikacı ve yazar Niccolò Machiavelli’nin 1513 yılında yazdığı Prens adındaki kitaba dayanıyor. Gücün nasıl elde edileceğine, bir devletin nasıl yaratılacağına ve onu nasıl sürdüreceğine dair siyasi bir inceleme olan kitap, politikanın kendine has kuralları olduğunu anlatıyor. 1970’te psikolog Richard Christie ve Florence Geis; Machiavelli’nin kitabındaki strateji, taktik ve bakış açılarının birçok insanın kişilik özellikleriyle uyumlu olduğunu fark ettiler ve yazarın soyadından alıntıyla bu düşünce yapısı “Makyavelizm” olarak anılmaya başlandı. Sonrasında makyavelist davranışları tanımlayabilmek için 20 sorudan oluşan bir test (Mach-IV testi) hazırlayan psikologlar; testten 60’ın üzerinde puan alanları High Machs (Yüksek Mach'lar), daha düşük puan alanları ise Low Machs (Düşük Mach'lar) olarak tanımladı. Bu sonuca göre Yüksek Mach'lar hilekar, alaycı ve manipülatif özellikler gösterirken Düşük Mach'larda ise itaatkar, çekici ve sinsi davranışlar gözlemlendi.
Aleksitimi (Duygu körlüğü), anhedonia (Haz alamama), endişe, antisosyal kişilik bozukluğu, narsistik kişilik bozukluğu ve depresyon yaşayan kişilerde, makyavelist özellikler daha sık görülür. Makyavelistlere, bilişsel davranışçı terapi veya bağlanma terapisi gibi tedaviler uygulanabilir. Makyavelistlere maruz kalan kişilere ise bu kişilik özelliğiyle ilgili bilgi sahibi olup fark etmeleri, sınır koymaları, kişisel veya özel hayat bilgisi paylaşmamaları, profesyonel destek almaları önerilir.
Duygusal zekası ve empatisi düşük
“Herkes kendi çıkarına göre hareket eder, her adımını buna göre planlar, her iletişimi buna göre kurar” inancıyla yaşayan makyavelistlerin duygusal zekası düşük olabilir. Kurnaz ve manipülasyon yeteneği güçlü olan bu kişilerin ilişkileri sağlam değildir; bağlanmaktan hoşlanmazlar fakat çıkarları doğrultusunda sosyal normlara uymak ve partnerini manipüle etmek için ilişki yaşayabilirler. Soğuk ve mesafeli, kendinin ve başkalarının duygularını anlayamayan, duygusal ihtiyaçları göremeyen makyavelistler empatiden yoksun olur ve duygusal istismar uygulamaya eğilimleri vardır.
Güç isteyen ve güce tapan
Gücün, stratejik olarak kazanıldığını düşünen makyavelistlerin iş hayatında lider pozisyonlarda çalışması muhtemeldir. Makyavelizmde, statü sahibi insanlara yaranmaya çalışmak da makbuldür. Çünkü kişisel çıkarlarına ulaşabilmeleri için bu insanların gücü gerekir. İnsanları daha iyi yönetebilmek için gerçeği saptırır ve sadece duymak istediklerini söyler.
Sorunlu sosyal davranışlar
İlişkileri değil parayı ve gücü önemsediği; neyin ahlaklı veya ahlaksız, neyin doğru veya yanlış olduğunu bilmediği için makyavelistlerin sosyal davranışlarında sıkıntılar görülür.
Örneğin çıkarlarına göre iş hayatında sıkça yalan söyleyebilir, amaç uğruna iş arkadaşları ve yöneticileriyle ilişki yaşayabilir, kişileri istismar edebilir, rekabet hissini yüksek yaşayabilir, sadakatsizlik gösterebilir. Özel hayatında da kişisel hırsları için her şeyi yapabilen, ilke ve değerlerden yoksun olan bu kişilerden tabii ki tevazu da beklenmez.
Kaynak:
https://www.choosingtherapy.com/
https://www.harleytherapy.co.uk/
https://dergipark.org.tr/
https://www.britannica.com/
