II. Viyana Kuşatması’nın ardından Balaban Hasan adlı bir yeniçeri askerinin sığındığı İtalyan köyü Moena, o tarihten beri Türk adetleriyle yaşıyor. Bu hikayede aşk da var savaş da...
Çocukluk yıllarımıza iz bırakan o hüzünlü şarkıda anlatıldığı gibi; uzaklardaki bir köy, hiç bilmesek de bizden pek çok iz taşıyor. İşte İtalyan Alpleri’nin eteklerinde minik bir köy olan Moena, 320 seneyi aşkın süredir Türk kültürü ve geleneklerine göre yaşıyor. Gelin hep birlikte bu ilginç köyü yakından tanıyalım....
Savaş ve aşkla başlayan bir hikaye
İtalyan Alpleri’nin Avusturya sınırında bulunan Moena’nın, Türk kültürü ile tanışmasının altında aslında “savaş ve aşk” yatıyor. Osmanlı için başarısızlıkla sonuçlanan II. Viyana Kuşatması’ndan sonra Avusturyalı askerlerin eline esir düşmemek için kaçan ve günlerce yürüdükten sonra perişan bir halde İtalya sınırları içinde minik bir köye sığınan Hasan’ın sığındığı bu köy Moena’dan başka bir yer değil! Osmanlı ordusunun istihbaratında da görev alan “Balaban” lakaplı Hasan; bu sebeple Rusça, Almanca ve İtalyanca’yı çok iyi konuşur ve bu durum Moena ile Balaban arasında oluşacak kültürel etkileşimi kolaylaştırır.
Yaralı, aç ve susuz halde günlerce yürüyen Balaban, Moena’da köylüler tarafından tedavi edilir. Ve işte asıl hikaye tam da bu anda başlar: Çünkü köylüler tarafından yeniden hayata döndürülen Balaban, kendisine yardım eden Mariana isminde Moenalı bir İtalyan kızına âşık olur! Yardımseverliği, cesareti ve sıcakkanlılığı nedeniyle köy halkı tarafından çok sevilen ve burada “El Turco” lakabıyla anılmaya başlanan Balaban ile ilk görüşte aşık olduğu Mariana’nın evlilik kararı vermesi ise pek uzun sürmez. Köylülerin de desteği ile evlenen ve deyim yerindeyse köye “damat giden” El Turco, artık neredeyse Moena’nın yerlisi olur.
İsyan başlattı
İri yarı ve gözü kara bir adam olduğu için Yeniçeri Ocağı’nda Balaban ismi ile anılan El Turco, köyü ve insanlarını öylesine benimser ki o dönem bölgedeki Alman derebeylerin köylülerden talep ettiği yüksek vergilere karşı bir isyan başlatır. Acımasız derebeylere karşı yoksul Moenalıların haklarını savunan “El Turco”, aynı zamanda bir asker olduğu için Moena halkına silah yapmayı ve yağmacılara karşı köylerini savunmayı da öğretir. Köy halkına özgürlükleri için cesurca mücadele etmeleri gerektiğini anlatan El Turco, böylece zamanla köy halkı için cesur bir halk kahramanına dönüşür.
El Turco’dan sonra…
Bu dünyadan göçtüğü güne kadar Moena’da, kurduğu mutlu yuvada yaşayan Balaban öldükten sonra Moenalılar günlerce yas tutar. Çünkü hayatta kalma sebepleri, özgürlüklerinin teminatı ve ataları olarak gördükleri El Turco artık yoktur. O andan sonra yapılacak tek bir şey vardır: Köyün her taşında ve köydeki tüm adetlerde El Turco’nun anısını yaşatarak onu sonsuza dek onurlandırmak!
İşte bu vefa borcunun en güzel örneklerinden biri de dünyanın dört bir yanından gezginleri kendisine çeken Moena, nam-ı diğer “La Turchia” köyünde her yıl temmuz ayında gerçekleştirilen Türk karnavalı. Katılımcıların yeniçeri giysileri giydiği, mehteran ezgilerinin duyulduğu ve Türk bayraklarının dalgalandığı bu festival, özellikle Moena’yı ziyaret eden Türkleri fazlasıyla duygulandırıyor. Ayrıca Türk Sokağı isminde bir sokağı da bulunan köyün pek çok yerinde Moenalıların özgürlüklerini borçlu oldukları El Turco’ya ait büstler bulunuyor.
Moena’ya nasıl gidilir?
Avusturya sınırına çok yakın olsa da Moena’ya ulaşmanın en kestirme yolu Zürih, Münih veya Venedik’e uçtuktan sonra buralardan araç kiralayarak ve keyifli yolları geçerek köye ulaşmak. Ayrıca Roma ve Milano gibi kentlerden Moena’ya giden tur otobüslerini de araştırabilirsiniz. Hiç Türkçe bilmeseler de ülkemizden “Türkiyemiz” diye bahseden bu cana yakın insanlarla tanışmak ve hiç bilmediğimiz bir coğrafyada dalgalanan bayrağımızı görmek fikri sizi de heyecanlandırıyorsa Moena’yı mutlaka ziyaret etmelisiniz.
Fotoğraflar: www.worldbulletin.net ve www.lassa.com
